به گزارش اکوایران، کلمه دموکراسی از کلمات یونانی «دموس» به معنای مردم و «کراتوس» به معنای قدرت، گرفته شده است. بنابراین دموکراسی را می‌توان «قدرت مردم» در نظر گرفت؛ شیوه‌ای از حکومت که به اراده مردم بستگی دارد.

این شیوه حکومتداری اما اکنون با چالش‌های متعددی روبروست. چالش‌هایی که سرنوشت بسیاری از آن‌ها در سال 2024 مشخص خواهد شد.

در ژانویه 2024 و با اولین رایی که اولین بنگلادشی در صندوق رای انداخت دوازده ماه پر تنش برای دموکراسی در جهان آغاز شد. حدود 4.2 میلیارد نفر، یعنی تقریباً نیمی از جمعیت بزرگسال جهان، در سال 2024 شانس رای دادن دارند. هشت کشور از 10 کشور پرجمعیت در میان بیش از 70 کشوری هستند که انتخابات برگزار می‌کنند. می‌توان ادعا کرد که این ادای احترامی به قدرت ایده دموکراسی و گسترش آزادی سیاسی است. اما انتخابات لزوما تضمینی برای دموکراسی نیست. مهم این است که چه کسی انتخابات را برگزار می‌کند. حتی حکومت‌های استبدادی هم به دنبال کسب مشروعیت از طریق انتخابات هستند، با وجود این که تمایلی به برگزاری عادلانه و بی‌طرفانه آن ندارند. ولی این واقعیت را نمی‌توان نادیده گرفت که دموکراسی بدون انتخابات وجود ندارد.

پس ممکن است تصور کنیم مورخان سال 2024 را نقطه عطفی در سفر طولانی دموکراسی از آغاز پیدایشش در بحث‌های پر سر و صدا در میدان شهر آتن، و بعد از طریق تفکر فیلسوفان قرن هجدهم و فراتر از آن به دنیایی عادلانه‌تر و منصفانه‌تر می‌بینند. اما چنین نیست. این انتخابات گسترده در پس زمینه‌ای از گسترش تفکرات غیر لیبرال در سراسر جهان، تضعیف نهادهای مستقل در برخی از دموکراسی‌های بزرگ و سرخوردگی در میان جوانان در مورد اصل انتخابات برگزار می‌شود.

نظرسنجی‌ها نشان می‌دهند که یک دهه پس از پایان اتحاد جماهیر شوروی و آپارتاید در دهه 1990، روحیه دموکراتیک در همه جهان عقب‌نشینی کرده است و در مقابل محبوبیت پوپولیسم در حال افزایش است. غرب لیبرال دمکرات به طور عینی ضعیف‌تر شده است و نسبت به ارزش‌های دموکراتیک خود اطمینان کمتری دارد. شهروندان کشورهای غربی دیگر کمتر به نظام‌های سیاسی حاکم بر کشورشان اعتماد دارند. هر چند مردم ایمان خود را به ارزش‌های دموکراتیک از دست نداده‌اند، اما در عوض، یک جمعیت نگران کننده و رو به رشد در حال بی‌تفاوت شدن نسبت به روند سیاسی مسائل هستند. در این میان و با تردید نسبت به کارایی نظام‌های سیاسی چند دهه گذشته خلائی که به وجود آمده را رهبران پوپولیست و راست افراطی پر می‌کنند.

راست افراطی

انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا بزرگ‌ترین رقابت‌ سال 2024 است و نه تنها به این دلیل که ایالات متحده طولانی‌ترین دموکراسی جهان است. به این دلیل که دونالد ترامپ، امیدوار است بار دیگر دفتری را که پس از شکست در مقابل جو بایدن چهار سال قبل از ترک آن امتناع کرده بود، به دست آورد. اولین دموکراسی جهان در یک قدمی افتادن به دستان غیردموکراتیک‌ترین نامزد ریاست جمهوری تاریخ خود است.

دونالد ترامپ به عنوان نامزد حزب جمهوری خواه در انتخابات 2024 در یک قدمی قدرت گرفتن دوباره است و البته عواقب و تاثیرات ریاست جمهوری دوم ترامپ بسیار شدیدتر از دوره اول خواهد بود.

در میان قدرت گرفتن راست افراطی و تضعیف لیبرال دموکراسی، حکومت‌های استبدادی و مخالف نظم جهانی لیبرال نیز از ناکارآمدی و تزلزل کشورهای دموکراتیک استفاده کرده‌اند.

دادگاه عالی آمریکا دونالد ترامپ

ولادیمیر پوتین رئیس جمهور روسیه در سال سوم حمله به اوکراین در انتخاباتی فرمایشی به ریاست جمهوری خواهد رسید، در حالی که مطرح‌ترین مخالف سیاسی خود را در زندان کشته است و هواداران او را بازداشت کرده است.

شی جین پینگ بیش از همیشه بر حزب کمونیست چین سیطره دارد و در رقابت اقتصادی با آمریکا تلاش می‌کند کشورهای خاورمیانه را به خود نزدیک‌تر کند، در حالی که جزیره کوچک تایوان را با خطر جنگی بزرگ در آینده نزدیک روبرو کرده است. کشورهایی همچون کره شمالی به راحتی سلاح می‌فروشند و دیکتاتوری‌های کوچک‌تر به تجهیز گروه‌های تروریستی مشغولند. به نظر می‌رسد در چنین شرایطی جهان بیش از همیشه به نظم بین‌المللی لیبرال برای مقابله با هرج و مرج بیشتر نیاز دارد، اما این نظم اکنون بیش از هر زمان دیگری ضعیف شده است.

در بحبوحه تشدید رقابت بلوکی بین غرب و چین، افزایش ناسیونالیسم جناح راست در سراسر اروپا، و درگیری‌های مسلحانه مداوم بین اسرائیل و حماس و روسیه و اوکراین، برگزاری انتخابات در کشورهای مختلف اهمیت بالایی دارد، اما نه هر انتخاباتی در سال جاری منجر به تغییر معنادار در دولت یا سیاست می‌شود و نه لزوماً منجر به سقوط دموکراسی. ولی در مجموع، نتایج آن‌ها به شکل‌گیری جهانی پرمخاطره کمک می‌کند.

دموکراسی هنوز هم محبوب‌ترین و کارآمدترین نوع حکومت در جهان است اما انتخابات‌ متعدد سال 2024 می‌تواند دنیا را تغییر دهد، حتی بدون توجه به نتایج آنها. این احتمال قوی وجود دارد که پس از سال 2024 جهان «مکان بسیار متفاوتی» شود.