به گزارش اکوایران، در ابتدای آوریل، حزب اصلی اپوزیسیون ترکیه توانست با کسب پیروزی‌های بزرگ در انتخابات محلی بزرگ‌ترین شهرهای کشور، حزب حاکم عدالت و توسعه (ای‌اف‌کی) رجب طیب اردوغان را پشت سر بگذارد. با شمارش تقریباً همه آرا، حزب جمهوری خلق (سی‌اچ‌پی) ۳۷.۷ درصد از کل رأی‌ها را به دست آورده بود، در حالی که حزب اردوغان تنها موفق به کسب ۳۵.۵ درصد آرا شد.

به نوشته اکونومیست، این ارقام کلی باعث شده که به پیروزی قاطع اپوزیسیون در شهرهای بزرگ کمتر توجه شود. در استانبول، مهم‌ترین انتخابات محلی کشور که در آن، مردم برای تعیین شهردار و شورای شهر در انتخابات شرکت کردند، اکرم امام‌اوغلو از حزب سی‌اچ‌پی و شهرداری فعلی این شهر به راحتی توانست با کسب ۵۱.۱ درصد آرا، مراد قُروم، رقیب خود از حزب اِی‌کِی‌پی و وزیر سابق امور شهری پیشی بگیرد. قروم تنها توانست ۳۹.۶ درصد از صندوق را به خود اختصاص دهد.

تا نیمه‌شب، هزاران نفر در میدان خارج از شهرداری استانبول گرد هم آمده و برخی نیز از تیرهای چراغ‌راهنمایی برای دید بهتر بالا رفتند. امام اوغلو بالای اتوبوس کمپین انتخاباتیش ایستاده بود و با صدای رسا گفت: «مردم چه پیامی به مخالفان ما، دولت و رئیس‌جمهور دادند»؟ بخشی از جمعیت در پاسخ شعار دادند «طیب، استعفا». اما امام‌اوغلو با سخنانی آشتی‌جویانه گفت: «دیگر خبری از هُوکردن نخواهد بود. دوران تحزب به پایان رسیده است».

خطری منصب اردوغان را تهدید نمی‌کند. اما نتیجه انتخابات استانبول ضربه‌ای به مرد قدرتمند ترکیه بود که عزم داشت دوباره کنترل شهر را به دست آورد؛ شهری که تا زمان پیروزی غافلگیرکننده امام‌اوغلو در سال ۲۰۱۹، او و حزبش به مدت ربع قرن اداره می‌کردند.

نتایج حوزه‌های دیگر تکان‌دهنده‌تر بود. در حالی که اعلام نتایج انتخابات از سراسر کشور آغاز شد، یکی از مشاوران امام‌اوغلو در ایکس (توییتر سابق) نوشت: «سونامی». این توصیف چندان دور از واقعیت نبود. تنها ده ماه پس از نمایش ضعیف در انتخابات ریاست‌جمهوری که اپوزیسیون در آن فرصت طلایی برای برکناری اردوغان را از دست داد، حزب سی‌اچ‌پی بدترین شکست تاریخ ۲۲ساله حزب ای‌کی‌پی را به آن وارد کرد. یک بار دیگر، نتایج افکارسنج‌ها را سردرگم ساخت. اگرچه بسیاری انتظار داشتند که سی‌چی‌پی عملکرد خوبی در شهرها داشته باشد، اما هیچ‌کدام فکرش را نمی‌کردند که حمایت این حزب در سراسر کشور از ۳۰ درصد بالاتر باشد؛ چه برسد به اینکه بهترین پیروزی خود از اواخر دهه ۱۹۷۰ را به دست آورد.

در آنکارا، پایتخت کشور و دومین شهر بزرگ آن، منصور یاواس، شهردار فعلی حزب سی‌اچ‌پی، نامزد ای‌کی‌پی را با نزدیک به ۲۹ درصد شکست داد. در ازمیر، سومین شهر ترکیه، نامزد سی‌اچ‌پی با ۱۲ درصد تفاضل آرا پیروز شد. برای اولین‌بار طی دهه‌ها، اپوزیسیون در شهرهای کوچک و روستاها که از تا پیش از این، منبع اصلی حمایت از ای‌کی‌پی بودند نیز عملکرد فوق‌العاده‌ای از خود نشان داد. اورن بالتا، استاد دانشگاه اوزیگین گفت: «نقشه انتخاباتی ترکیه تغییر کرده است».

اردوغان خطاب به حامیان خود اذعان کرد که این نتیجه «نقطه عطفی» بود، اما قول داد که برای انتخابات سراسری سال ۲۰۲۸، جبران کنند. او گفت: «ما اشتباهات خود را اصلاح خواهیم کرد».

پیروزی امام‌اوغلو شباهت بسیاری با پیروزی او در سال ۲۰۱۹ دارد؛ زمانی که او تنها با ۲۰ هزار تفاضل آرا از رقیب خود پیشی گرفت؛ اما اردوغان با تحت فشار گذاشتن مقامات انتخابات کشور، نتایج را لغو کرد و دستور برگزاری مجدد انتخابات داد؛ با این حال، امام‌اوغلو بار دیگر با اختلاف بسیار بیشتر پیروز شد. سه سال بعد و به اتهام اهانت امام‌اوغلو به مقامات انتخاباتی بابت لغو نتایج اولیه، دادگاه او را از حضور در سیاست منع و به بیش از دو سال زندان محکوم کرد. البته او درخواست تجدید نظر در این حکم را داد و پرونده او همچنان در جریان است.

پیروزی مجدد امام‌اوغلو و احیای سی‌اچ‌پی مطمئناً سیاست ملی ترکیه را تغییر خواهد داد. پیروزی ای‌کی‌پی می‌توانست کار اردوغان جهت پیشبرد قانون اساسی جدید که احتمالاً برای رفع ممنوعیت دوره‌ای ریاست‌جمهوری طراحی شده را آسان‌تر کند. مقیاس باخت ای‌کی‌پی در استانبول و جاهای دیگر به این معنی است که اکنون اشتهای اردوغان برای چنین تغییراتی که باید به همه‌پرسی گذاشته شود، شاید کاهش یافته یا به کلی از بین برود. برک اسن، یکی از اعضای دانشگاه سابانچی می‌گوید: «این مسئله از دستور کار خارج شده است. شاید اردوغان مجبور شود برنامه‌های خود جهت یافتن جانشینی به عنوان رهبر حزب را تسریع بخشد».

بهبود قابل توجه عملکرد سی‌اچ‌پی در انتخابات محلی نسبت به نتیجه ناامیدکننده این حزب در انتخابات پارلمانی سال گذشته عمدتاً به اقتصاد مربوط می‌شود. علی‌رغم اطمینان‌بخشی اردوغان در تابستان سال گذشته که باعث پیروزی خودش در انتخابات ریاست‌جمهوری و حزبش در انتخابات پارلمانی شد، اقتصاد همچنان در رکود است. حتی پس از افزایش نرخ بهره به بیش از ۴۰ درصد، تورم سالانه ۷۰ درصد نزدیک شده است. اعتبارات ارزان و کلان دولت روبه‌اتمام بوده و اردوغان دیگر نمی‌تواند یارانه‌هایی که طی سال‌های اخیر، رأی‌دهندگان به آن عادت کرده و آن‌ها را هرچند تا حدی، از افزایش قیمت‌ها مصون می‌داشت، اعطا کند. بالتا می‌گوید: «مردم درد اقتصادی را حتی بیشتر از قبل احساس می‌کنند».

بازنگری در رهبری سی‌اچ‌پی نیز به پیروزی آن کمک کرد. در نوامبر سال گذشته، این حزب کمال قلیچداراوغلو، رهبر دیرینه خود که در انتخابات ریاست‌جمهوری به اردوغان باخته بود را برکنار کرد و اوزگور اوزل که بسیار به امام‌اوغلو نزدیک‌تر است را جایگزین کرد. اکنون گمانه‌زنی‌ها مبنی بر اینکه نامزدی قلیچداراوغلو در انتخابات ۲۰۲۳ به قیمت شکست اپوزیسیون تمام شد، افزایش یافته است.

یکی دیگر از عوامل، نمایش قوی حزب رفاه جدید، یک حزب اسلام‌گرای تازه‌تأسیس بود که حمایت را از کاندیداهای ای‌کی‌پی دور کرد. این حزب که اخیراً از ائتلاف دولتی اردوغان جدا شد، ۶ درصد کل رأی‌ها را به دست آورد و در دو استان از ۸۱ استان ترکیه پیروز شد. این مسئله نشان می‌دهد که ای‌کی‌پی دیگر نمی‌تواند حمایت رأی‌دهندگان اسلام‌گرای تندرو را تضمین‌شده بداند.

ارزش ریسک هیچ حوزه‌ای به اندازه انتخابات استانبول نبود. این شهر با ۱۶ میلیون نفر، از جمله مهاجرانی از سراسر کشور، نزدیک به ۲۰ درصد جمعیت کل کشور و بیش از ۳۰ درصد تولید اقتصادی آن را تشکیل می‌دهد. کنترل بر بودجه ۱۶ میلیارد دلاری و شبکه‌های حمایتی آن به احزاب سیاسی کمک کرده تا خود و دوستانشان را تأمین کنند. این شهر همچنین سکوی ظهور و پرتگاه سقوط شخصیت‌های سیاسی است. پیروزی اردوغان در انتخابات شهرداری استانبول در سال ۱۹۹۴ باعث شد که او به صحنه ملی، سپس به رهبری ای‌کی‌پی و نهایتاً به بالاترین مقام ترکیه برسد.

اکنون شانس امام‌اوغلو برای پیروی از همین مسیر بسیار بهبود یافته است. این مرد ۵۲ساله که در حال حاضر شناخته‌شده‌ترین سیاستمدار اپوزیسیون به شمار می‌آید، اکنون راه روشنی برای حضور در انتخابات ریاست‌جمهوری سال ۲۰۲۸ دارد. در همین حال، اردوغان در موقعیت دشواری قرار گرفته است. اسن می‌گوید: «او حتی ممکن است به یک انتخابات زودهنگام یا بازگشت به یک سیستم پارلمانی فکر کند. آخرین چیزی که او می‌خواهد این است که امام‌اوغلو ریاست قوه مجریه که اردوغان آن را برای خودش طراحی کرده، به ارث ببرد. این سناریو برای او مثل یک کابوس می‌ماند».