به گزارش اکوایران، دولت بایدن از تمدید معافیت‌های تحریمی برای همکاری ایران و روسیه در زمینه هسته‌ای امتناع ورزیده، اما به اعمال این تحریم‌ها متعهد نشده و با توجه به اینکه هر دو کشور مشغول تقویت زیرساخت‌های اتمی تهران هستند، به سردرگمی در مورد سیاست‌های ایالات متحده دامن زده است.

به نوشته واشنگتن فری بیکن، معافیت‌ها که آخرین‌بار در آگوست ۲۰۲۳ تمدید شده بود، در ابتدای سال ۲۰۲۴ منقضی شد. این معافیت‌ها بیش از ۱۰ میلیارد دلار سود برای شرکت‌های تحت کنترل دولت روسیه، مانند شرکت انرژی روس‌اتم برای کار در نیروگاه‌های هسته‌ای مختلف ایران به همراه داشتند.

اما علی‌رغم اینکه اکنون معافیت‌ها منقضی شده‌اند، دولت بایدن قول اجرای تحریم‌ها را نداده است. یکی از سخنگوهای وزارت امور خارجه ایالات متحده با امتناع از ذکر علت عدم تمدید معافیت‌ها، به واشنگتن فری بیکن گفت که مقامات همچنان «در حال بررسی معافیت‌ها در روند بررسی‌ها منظم هستند» و اظهارنظر عمومی تنها «پس از تصمیم‌گیری» ارائه خواهد شد. بیانیه وزارت خارج تنها به بحث‌ها در واشنگتن دامن زد و در عین حال، تهران تلاش دارد تا سرمایه‌گذاری ۵۰ میلیارد دلاری در نیروگاه‌های هسته‌ای خود را پیش ببرد.

سال‌هاست که جمهوری‌خواهان کنگره بر وزارت خارجه دولت بایدن فشار می‌آورند تا با لغو معافیت‌ها، اجرای تحریم‌ها را پیش گرفته و مانع از همکاری میان ایران و روسیه شود. دولت بایدن بارها این معافیت‌ها را تمدید کرده بود. جمهوری‌خواهان گمان می‌کنند که عدم تمدید معافیت‌ها نشانه آن بوده که ایالات متحده چشم خود را بر همکاری هسته‌ای روسیه و ایران بسته و تحریم‌ها را اجرا نمی‌کند. منابع آگاه به واشنگتن فری بیکن گفتند که سؤالات پیرامون معافیت‌های تحریمی طی هفته‌های اخیر در کنگره افزایش یافته و برخی از قانونگذاران خواستار ارائه توضیحات فوری از سوی وزارت خارجه شده‌اند.

تد کروز، سناتور ایالت تگزاس که سال گذشته قانونی جهت منع کابینه بایدن از تمدید معافیت‌های تحریمی را رهبری کرد، گفت سردرگمی در مورد این موضوع نشان می‌دهد که دولت اتحاد روسیه و ایران را نادیده می‌گیرد.

او افزود: «من سال‌ها دولت ترامپ را تحت فشار قرار دادم تا به این معافیت‌ها پایان دهد که همین کار را هم کردند. جو بایدن و مقامات کابینه‌اش معافیت‌ها را برای مماشات با ایران تمدید کرده و به روسیه اجازه دادند برنامه هسته‌ای ایران را جلو برده و اتحاد هسته‌ای میان پوتین و رهبران تهران را تقویت کنند. اکنون که خسارت فاجعه‌بار و غیرقابل جبرانی وارد شده، دولت تنها کل موضوع را نادیده گرفته و امیدوار است که این مشکل خود به خود حل شود. اکنون آن‌ها باید میان تمدید معافیت‌ها و اجازه‌دادن به همکاری روسیه و ایران یا منقضی‌کردن انتخاب کنند؛ اما سپس سؤالاتی در مورد سال‌ها مماشات دولت با ایران پرسیده خواهد شد».

در میان سردرگمی واشنگتن، روسیه و ایران زیرساخت‌های هسته‌ای را تقویت کرده‌اند. اوایل ماه جاری، ایران برنامه‌های خود را برای توسعه نیروگاه هسته‌ای ساخت روسیه موسوم به بوشهر و همچنین سرمایه‌گذاری ۵۰ میلیارد دلاری در تأسیسات دیگر را اعلام کرد. مقامات ایرانی گفتند که سرعت ساخت‌وساز طی ماه می سرعت خواهد گرفت که سؤالات بیشتری در مورد رویکرد دولت بایدن در مورد تمدید معافیت‌ها یا تحریم‌های هرچه بیشتر علیه فعالیت‌های هسته‌ای را برمی‌انگیزد.

 

از آغاز جنگ غزه در هفتم اکتبر، تهران در حال رساندن غنی‌سازی اورانیوم خود تا نزدیکی درجه گریز هسته‌ای بوده و هشدارهایی را از سوی گروه‌های ناظر بین‌المللی دریافت کرده است.

طبق توافق هسته‌ای ۲۰۱۵، دولت اوباما معافیت‌هایی را برای کمک روسیه، چین و کشورهای اروپایی به ایران برای ساخت برنامه هسته‌ای این کشور صادر کرد. در سال‌های ۲۰۱۹ و ۲۰۲۰، دولت ترامپ با خروج از این توافق، معافیت‌ها را لغو کرد. اما جو بایدن معافیت‌ها را به عنوان بخشی از دیپلماسی خود پیرامون مذاکره بر سر نسخه اصلاح‌شده توافق ۲۰۱۵ بازگرداند.

پس از حمله روسیه به اوکراین در سال ۲۰۲۰، معافیت‌ها همچنان تمدید شدند که ایران و روسیه به شرکای نزدیک‌تری تبدیل کرد. نهایتاً دولت بایدن برخی از معافیت‌ها را کاهش داد و سال گذشته، در اطلاعیه‌ای به کنگره گفت که کاهش هرچه بیشتر معافیت‌ها به محدودسازی همکاری بین ایران و روسیه کمک خواهد کرد.

در فوریه سال جاری، ایران ساخت چهار نیروگاه جدید هسته‌ای را کلید زد. در حالی که این کشور نگفته که چه کسی در این پروژه‌ها کمک خواهد کرد، استریکر و دیگر کارشناسان گمان می‌کنند که روسیه یا چین احتمالاً در این پروژه‌ها نقش داشته باشند.

در دسامبر ۲۰۲۳، ایران همچنین کار بر روی یک رآکتور هسته‌ای جدید در شهر دارخوین را آغاز کرد. آژانس بین‌المللی انرژی اتمی مدعی شده که این اقدام تعهدات تهران بر اساس پیمان پادمان هسته‌ای را نقض می‌کند.