چرخه معیوب تورم، دلار و مهاجرت

وقتی تورم و قیمت دلار افزایش پیدا می‌کند قدرت خرید کم می‌شود. یکی از اتفاقاتی که در تورم‌های بالا اتفاق می‌افتد هجوم مردم برای خرید کالاهای مختلف است، چرا که تورم بالا قدرت خرید مردم را کاهش می‌دهد و در چنین شرایطی مردم برای حفاظت از قدرت خرید دارایی خود دست به خرید انواع کالاها می زنند تا بخشی از قدرت خرید خود را حفظ کنند. نمونه چنین رفتاری در شرایط تورمی را می‌توان در آرژانتین و ترکیه در سال‌های اخیر دید.؟ 

درتورم‌های بالا تصمیم‌گیران برای آنکه جلوی شتاب تورم را بگیرند و از قدرت خرید کاهش یافته مردم دفاع کنند اقدام به تثبیت قیمت‌ها در مواردی می‌کنند که قدرت بیشتری دارند، تثبیت قیمتی کالاهای ضروری، تثبیت قیمت انرژی ، عدم افزایش تعرفه پزشکان و متخصصان متناسب با تورم همه مواردی است که در اینگونه موارد اتفاق می‌افتد.

همه چیز به اینجا ختم نمی‌شود چرا که قیمت گذاری دستوری کالاها باعث قاچاق معکوس کالای مورد نظر می‌شود مانند آنچه که در گذشته برای گندم و آرد رخ میداد و اکنون گریبان شیر خشک را گرفته و علاوه آنکه محصول به سختی با قیمت مصوب در دسترس خواهد بود.

حال در رابطه با نیروی متخصص هم رخداد مشابهی وجود دارد به عنوان مثال وقتی در شرایط تورمی قدرت خرید پزشک و یا استاد دانشگاه کاهش قابل توجهی پیدا کند و اجازه افزایش مناسب درآمد داده نشود، تقاضا برای متخصص در خارج از کشور با قدرت خرید مناسب وجود دارد. در چنین وضعیتی آمار مهاجرت متخصصین به خارج از کشور افزایش پیدا میکند که این مسئله روی کاهش کیفیت زندگی عموم مردم اثرگذار است. به عنوان مثال تورم بالا در سال‌های اخیر به مهاجرت متخصصین و پزشکان ایرانی و ترکیه‌ای دامن زده است.

 رصدخانه مهاجرت در سالنامه آماری سال ۱۴۰۱ اعلام کرده بنابر آمار غیررسمی مهاجرت داوطلبانه نیروی کار متخصص تحصیل کرده و ماهر در سه سال گذشته منجر به خروج بیش از ۴۰۰۰ پزشک ازکشور شده‌است.

با نگاهی به آمار پزشکان متخصص معلوم می‌شود که در سال‌های اخیر حتی رسانه‌های وابسته به دولت هم کمبود پزشک متخصص را گوشزد کرده‌اند و سیل مهاجرت پزشکان در چنین شرایطی مطمینا شرایط را برای قشر کم درآمد و یا افراد با درآمد متوسط سخت‌تر می‌کند چرا که در چنین شرایطی افرادی که توانایی مالی مناسب داشته باشند با سفر به خارج از کشور نیاز خود را برطرف می‌کنند. کمبود پزشک متخصص کار درمان افراد با درآمد متوسط رو به پایین را سخت‌تر می‌کند زیرا با کاهش نیروی متخصص سرانه پزشک متخصص کم شده و بر میزان رسیدگی و کیفیت درمان اثر نامطلوب دارد.

جهش نرخ ارز و سیاست تثبیت قیمت‌ها ‌نه تنها بر روی کالاها و وضعیت خرید مردم اثر میگذارد بلکه باکاهش قدرت خرید نیروی کار متخصص، مهاجرت این گروه را افزایش می‌دهد و تثبیت درآمد این گروه فقط وضعیت را بدتر می‌کند. مهاجرت نیروی کار متخصص تحصیل کرده مانند پزشکان به خارج از مرزها علاوه براینکه باعث هدررفت هزینه‌ای میشود که جامعه سال‌ها برای پرورش این نیروها پرداخته،میشود، بلکه کاهش نیروی متخصص بر توسعه کشور اثر منفی گذاشته و کیفیت زندگی را با کاهش سرانه نیروی ماهر تحصیل‌کرده (کاهش سرانه نیروی درمان) کم میکند و هزینه‌های سنگین‌تری به جامعه با کاهش بهره‌وری، توسعه و ایجاد هزینه های جانشین تحمیل می‌کند.

اهرم افزایش سرمایه همچنان فعال است

افزایش سرمایه از تجدید ارزیابی دارایی‌ها همچنان مهم‌ترین عامل اثرگذار بر روند شاخص کل و شاخص هم‌وزن است. فعلا خبر خوش قابل توجهی از جانب بودجه دست بازار سرمایه را نگرفته و افزایش مالیات‌ها در سال بعد خودش یک عنصر منفی از بودجه برای بازار سرمایه است ولی همچنان دو‌اهرم برای ادامه روند صعودی برخی سهام وجود دارد اول خبر افزایش سرمایه از تجدید ارزیابی بسیاری از شرکت‌هاست چرا که سومین جلسه مدیران سازمان بورس و اوراق بهادر با مدیران هلدینگ‌های بزرگ بازار سرمایه برای تسریع در فرآیند تجدید ارزیابی دارایی شرکت‌های بزرگ بورسی و فرابورسی عصر چهارشنبه در ساختمان مرکزی نهاد نظارتی بازار سرمایه برگزار شد.

دومین موردی هم که می‌تواند جریان ورود سرمایه به برخی از شرکت‌ها را حفظ کند گزارش‌های نه ماهه شرکت‌هایی است که شرایط درآمدی خود را ارتقا بخشیده‌اند.

رکود در بازار ارز

بررسی روند حباب درهم نشان می‌دهد رکود در بازار ارز سنگین‌است‌ میانگین حباب درهم در هفته گذشته به زیر ۲۰۰ تومان رسید. در چنین شرایطی در سایه خوش‌بینی‌‌ها به اونس جهانی طلا پیش‌بینی می‌شود طلا و سکه آینده میان‌مدت و بلندمدت بهتری نسبت به دلار در پیش رو داشته‌باشند. در هفته گذشته قیمت سکه و طلا بیشتر از دلار رشد میکرد که از بهبود معاملات اونس طلا تاثیر گرفته بود. در حال حاضر نزدیک‌ترین حمایت طلای آب‌شده محدوده ۱۰ میلیون و ۸۰۰ هزار تومان است و محدوده ۱۱ میلیون و ۲۵۰ هزار تومان مهمترین مقاومتی است که پیش روی طلای آب شده قرار گرفته است.