شهرداریها مطابق قانون جامع حمایت از حقوق معلولان مکلف اند دسترس پذیری معلولان را در سطح شهر فراهم کنند، تکلیفی که برای قانونگذار آنقدر مهم بوده است که  شهرداریها را موظف کرد تا‌کتابخانه، اماکن ورزشی، پارک و اماکن تفریحی خود را به نحوی احداث و تجهیزکنند که‌امکان بهره‌مندی معلولان از این فضاها فراهم شود، علاوه بر این شهرداری ها را نیز مکلف کرد تا از صدور پروانه احداث و یا پایان کار برای ساختمانها و اماکن عمومی و معابری که استانداردهای تخصصی مربوط به معلولان را‌رعایت نکرده باشند خودداری کند  تا نه فقط شهرداری بلکه همه آنها که در سطح شهر ساخت و ساز می کنند خود را مکلف به رعایت حق معلولان بدانند.

 دسترس پذیر کردن شهری مثل تهران برای معلولان بدون اعتبار و بودجه حرفی است روی کاغذ مثل بقیه حرف های خوب که می شود از آن سخن گفت، اما مشکل زندگی و حرکت معلولان در تهران و استفاده از اماکن عمومی شهر به ویژه کتابخانه، اماکن ورزشی، پارک ها و مراکزتفریحی سطح محله و منطقه که از قضا بیشترشان متعلق به شهرداری است با حرف حل نمی شود.مشکلی که ظاهرا برای حلش در بودجه سال 1402 شهرداری تهران اعتباری پیش بینی نشده است.

بهروز شیخ رودی؛ معاون محاسبات و پایش عملکرد شورای پنجم به اکو ایران گفت: برای مناسب سازی اماکن و فضاهای شهری موجود متعلق به شهرداری تهران اعم از بوستان‌ها، پیاده‌روها، تفرجگاه‌ها، کتابخانه‌ها و قرائت‌خانه‌ها، مناسب‌سازی پایانه‌ها و ایستگاه‌ها با اولویت ایستگاه‌های پرتردد، مناسب‌سازی ساختمان‌های شهرداری و سرویس‌های بهداشتی و فضاها و اماکن فرهنگی و هنری در بودجه سالهای 1397 تا 1400 در دوره پنجم تبصره ای پیش بینی و به تصویب شورای پنجم رسید که بر اساس بخش اول آن شهرداری تهران تا سقف 15 درصد از سرجمع اعتبارات ردیف های طراحی و اصلاح هندسی معابر و تقاطع‌های موجود، مرمت و بهسازی معابر غیربزرگراهی، نصب و ترمیم سنگدال و جداول، احداث، تجهیز و بهسازی پیاده‌روها و پیاده‌راه‌ها را صرف مناسب‌سازی فضاهای شهری برای افراد دارای معلولیت و اقشار کم‌توان جسمی‌ـ حرکتی و ذهنی کند. همچنین مطابق بند 2 این تبصره که به تبصره مناسب سازی فضاهای شهری نیز معروف بود شهرداری می بایست تا سقف 15 درصد سرجمع اعتبارات توسعه و تجهیز فضاهای ورزشی، تعمیر و تجهیز فضاهای فرهنگی و هنری، توسعه و تجهیز کتابخانه‌ها و قرائت‌خانه‌ها، تعمیر و تجهیز سرای محله، احداث سرویس‌های بهداشتی در معابر، بازپیرایی، مناسب‌سازی و تجهیز بوستان‌ها و فضای سبز، بازسازی و تعمیرات اساسی ساختمان‌های اداری را برای زیرساخت های عمومی شهرهزینه کند و نقشه اماکن مناسب‌سازی شده برای کودکان، معلولان و سالمندان را در سطح محله، منطقه و شهر در پرتال اطلاع‌رسانی شهرداری منتشر و در دسترس شهروندان قرار دهد. حالا اما در دومین سال فعالیت شورای ششم رد و اثری از این تبصره در لایحه بودجه ارائه شده توسط زاکانی به شورای شهر دیده نمی شود.

این کارشناس مالیه و اقتصاد شهری در ادامه گفت: در بودجه سال 1401 به عنوان اولین بودجه دوره ششم این تبصره حذف نشده بود و صرفا سقف درصد مجاز برای هزینه در لایحه شهرداری کاهش پیدا کرده بود که پس از مطالبه و کنشگری فعالان حقوق معلولان و کمپین دفاع از حقوق معلولین اعضاء شورا سقف عدد 15 درصد را به 25 درصد افزایش دادندولی حالا در لایحه بودجه سال 1402 شهرداری تهران با حذف تبصره بی تفاوتی و بی مسئولیتی خود در اجرای تبصره ذیل ماده 4 قانون جامع حمایت از حقوق معلولان را علنی کرده است. واقعا جای تاسف است که در شهرداری اجازه حذف این تبصره در لایحه بودجه سال 1402 داده شده است، نمی دانم به چه دلیلی این کار انجام شده است، امابه هر دلیلی که انجام شده است نباید انجام می شده تا با حذفش زمینه پایمال شدن حق به شهر معلولان فراهم شود. البته مطمئن هستم با مطالبه گری و پیگیری کمپین دفاع از حقوق معلولین اعضاء شورا این تبصره را به بودجه باز خواهند گرداند، اما وقتی شهرداری تبصره ای را حذف می کند یعنی دیگر اجرایش را از برنامه ها حذف کرده است و ممکن است علی رغم اقدام اعضاء شورا برای بازگرداندن این تبصره شاهد بی عملی شهرداری در موضوع دسترس پذیر کردن شهر برای معلولین باشیم.

شیخ رودی در ادامه با اشاره به ارقام ردیف های اعتباری پیش بینی شده برای معلولین گفت: متاسفانه علی رغم افزایش و رشد 56 درصدی بودجه سال 1402 شهرداری تهران ارقام اعتبارات مربوط به معلولین در بودجه شهرداری ثابت مانده است. در سال 1402 برای ارائه خدمات به معلولین شاهد تکرار همان رقم 5 میلیارد تومانی سال 1401 بدون یک ریال افزایش هستیم، علاوه بر این در ردیف اعتباری تامین و مناسب سازی خودروهای حمل و نقل معلولین شاهد آن هستیم که اعتبار 51 میلیارد تومانی سال 1401 با 51 درصد کاهش به رقم 25 میلیارد تومان رسیده است. البته بر اساس آنچه از جداول بودجه بر می آید پیش تر از ارائه این لایحه شورای ششم در اصلاحیه بودجه سال 1401 هم این رقم را از 51 میلیارد تومان به 25 میلیارد و 500 میلیون کاهش داده بود و حالا در لایحه بودجه سال 1402 این رقم به 25 میلیارد تومان رسیده است.

این کارشناس مالیه و اقتصاد شهری با اشاره به اینکه بر اساس برخی آمارها بالغ بر 70 هزار معلول در سطح شهر تهران سکونت دارند و شهروند تهران محسوب می شوند که اگر بر اساس این ارقام بخواهیم سرانه بودجه هر نفر شهروند معلول را بررسی کنیم بر اساس بودجه مصوب سال 1401 شهرداری تهران و نه بودجه ای که شورا بعدا آن را اصلاح کرد سرانه هر نفر شهروند معلول تهرانی در سال 1401 برابر با 800 هزار تومان بوده است که در سال 1402 به رقم 428 هزار تومان رسیده است، یعنی در حالیکه بودجه سال 1402 شهرداری تهران رشد 56 درصدی داشته است، سرانه بودجه خدمت رسانی به شهروندان معلول 46 درصد کاهش پیدا کرده است.

معاون محاسبات و پایش عملکرد شورای پنجم در ادامه افزود: البته در بخش اعتبار سرویس مدارس استثنایی از طریق سازمان تاکسیرانی ما شاهد افزایش اعتبارات از 16 میلیارد و 500 میلیون تومان در سال 1401 به 41 میلیارد تومان برای سال 1402 هستیم و اعتبار سرویس دانش آموزان استثنایی از طریق شرکت واحد اتوبوسرانی نیز از رقم 5 میلیارد و 500 میلیون تومان به 6 میلیارد و 875 میلیون تومان افزایش یافته است، اما این رویه در مورد عموم معلولان که برابر قانون شهرداری در مناسب سازی شهر و دسترس پذیر نمودن شهر برای آنها تکلیف قانونی دارد ادامه پیدا نکرده و متاسفانه در آن بخش ما شاهد کاهش سرانه بودجه معلولان و حذف تبصره مناسب سازی در لایحه بودجه پیشنهادی سال 1402 هستیم .