به گزارش اکوایران؛ قانون جوانی جمعیت مهر ماه سال 1400 از سوی ابراهیم رئیسی ابلاغ شد و در پی آن سیاست‌های تشویقی برای فرزندآوری از جمله طرح خودروسازان برای مادران دارای دو فرزند آغاز شد.

طرح جوانی جمعیت با سیاست‌های تشویقی مختلف ادامه داشت تا جایی که رئیس دولت سیزدهم حدود یک ماه قبل در اظهاراتی مدعی شد که برای جلوگیری از معلولیت نباید سقط جنین را تجویز کرد.پس از اظهارات رئیسی ممنوعیت تولید و واردات کیت‌های غربالگری سه ماهه اول بارداری از سوی سازمان غذا و دارو اعلام شد. 

طبق اطلاعیه سازمان غذا و دارو؛ «با توجه به استاندارد آزمایشگاه‌های غربالگری بیوشیمی سندرم داورن و تریزومی‌های 13 و 18(ویرایش سال 99) وزارت بهداشت و چک لیست ارزیابی نظارتی آزمایشگاه‌های متقاضی مشارکت در برنامه کشوری ساماندهی غربالگری سندرم داون، آزمایشگاه‌ها صرفا مجاز به استفاده از دستگاه‌های آنالایزر بسته برای غربالگری سه ماهه اول بارداری سندرم داون هستند.

بنابراین IRC تولید و واردات کیت‌های غربالگری سه ماهه اول بارداری (Free BhCG (PAPP-A، به صورت سیستم باز از جمله به روش الایزا برای انجام غربالگری سه ماهه اول سندرم داون صادر و تمدید نمی‌شود.»

این دستورالعمل واکنش‌های زیادی در پی داشت تا جایی که پدرام پاک آیین، سخنگوی وزارت بهداشت در توضیحاتی مدعی شد که «هیچ محدودیت جدیدی برای تولید و توزیع کیت‌های غربالگری جنین ایجاد نشده و استانداردهایی که پیش ازاین به منظور کنترل کیفی کیت‌ها اعمال می‌شد، کماکان رعایت می‌شود. نظارت بر کیفیت و استانداردبودن کیت‌های غربالگری جنین وظیفه سازمان غذا و دارو است تا کیت‌هایی که در اختیار مردم قرار می‌گیرد، بیشترین دقت و کمترین خطا را داشته باشد. از نظر وزارت بهداشت، غربالگری جنین با رعایت استانداردها ممنوع نیست، ادامه دارد و مطابق قانون و نظر متخصصان استانداردسازی شده است. در حال حاضر کیت‌های تشخیصی غربالگری با دقت کافی در اختیار مردم قرار می‌گیرد و کماکان برای کمک به سلامت مادر و جنین، از توزیع کیت‌های غیراستاندارد و غیردقیق جلوگیری می‌شود».

اما متخصصان نظر دیگری داشتند از جمله محمدامین طباطبایی‌فر یکی از اعضای هیات مدیره انجمن ژنتیک پزشکی ایران که تصمیم سازمان غذا و دارو را شوک آور دانسته و به فانا گفته، این تصمیم غیرکارشناسی منجر به محدودیت بیشتر جامعه برای انجام غربالگری جنین می‌شود که در نتیجه خطر تولد نوزدان مبتلا به ناهنجاری‌ها و بیماری‌ها ژنتیکی افزایش خواهد یافت.

راست و دروغ تشخیص 12 جنین سندرم داون در یک آزمایشگاه

در اظهاراتی دیگر سارنگ یونسی، دکترای علوم آزمایشگاهی و فعال در زمینه غربالگری دوران پریناتال و نئوناتال گفته بود، برای حفظ استانداردها نیاز بود تولید و واردات کیت‌های دستی که می‌توانستند خطای زیادی داشته باشند، منتفی شود؛ اما متاسفانه از متنی که اداره تجهیزات پزشکی نوشته بود، این طور استنباط می‌شد که تمام کیت‌ها شامل این قانون می‌شوند که رئیس اداره تجهیزات پزشکی از اصلاح این موضوع خبر داده است. 

این متخصص فعال در زمینه غربالگری با اشاره به اظهارات رئیس سازمان بهزیستی در اواخر تیر درباره محرمانه بودن آمار تولد نوزادان معلول در دو سال اخیر تاکید کرده بود، نمی‌توانیم آمار دقیقی داشته باشیم که نرخ تولد نوزادان معلول چقدر افزایش پیدا کرده است. اما برای مثال در آزمایشگاه ما در سال گذشته 12 نوزاد دارای سندرم داون داشتیم که های ریسک گزارش شدند. نزد برخی از پزشکان موافق این طرح رفتند و به آنها گفته شد که این تست‌ها مشکل دارد و لازم نیست تست تشخیصی انجام دهید و این بچه‌ها با سندرم داون به دنیا آمدند. 12 بچه داون زنده متولدشده را داریم که فاجعه آمیز است.

امروز سخنگوی وزارت بهداشت در اظهاراتی خبر تولد 12 نوزاد دارای سندرم داون را تکذیب کرده و گفته، این خبر کاملا دروغ است زیرا این سئوال پیش می‌آید که مگر نوزدان در آزمایشگاه‌ها به دنیا می‌آیند؟ این در حالیست که ذینفعان غربالگری غیراستاندارد سودهای کلان و هزار میلیاردی به جیب می‌زنند.

پدرام پاک آیین که با ایرنا گفتگو کرده، مدعی شده طبق اطلاعات مندرج در سامانه‌های الکترونیک وزارت بهداشت از زمان اجرای قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت تاکنون، آمار تولد نوزدان دارای ناهنجاری هیچگونه افزایشی را نشان نمی‌دهد و مافیای غربالگری سلامت مادر و جنین را نشانه گرفته است و هر چند وقت یکبار واقعیت‌ها را تحریف می‌کند.

غربالگری اجباری غیرعلمی است!

سخنگوی وزارت بهداشت اظهار کرده که تا پیش از ابلاغ قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت، غربالگری ناهنجاری‌های جنینی برای تمام زنان باردار بر خلاف سایر کشورهای جهان اجباری بود که این اجبار هم غیرعلمی و هم برای مادر باردار استرس‌زا و پرهزینه بود و حتی در مواردی موجب سقط جنین سالم از سوی مادر باردار می‌شد.

پاک آیین گفته شیوه قبلی غربالگری از استاندارد علمی برخوردار نبود و در بسیاری از موارد جنین سالم بود، اما آزمایشگاه جنین را ناسالم گزارش می‌کرد یا برعکس جنین ناهنجاری داشت اما آزمایشگاه آن را سالم گزارش می‌کرد.

ادعای درآمدهای میلیاردی از غربالگری 

سخنگوی وزارت بهداشت مدعی شده علت اصلی سوق داده شدن تمام مادران باردار به سوی غربالگری نه تأمین سلامت مادر و جنین بلکه بهانه‌ای برای افزایش حاشیه سود ذینفعان غربالگری است، ذینفعان غربالگری سالانه بیش از هزار میلیارد تومان سود مالی دارند و برخی از آنها به دنبال سلامت مادر و جنین نیستند، بلکه نگران کاهش درآمدهای میلیاردی خود بوده و واقعیات را تحریف می‌کنند.

انجام غربالگری ضروری نیست

از سوی دیگر ناهید خداکرمی، رئیس انجمن علمی مامایی ایران انجام غربالگری را ضروری ندانسته و اظهار بود که غربالگری اولویت امروز سلامت مادر و نوزاد کشور نیست و این همه سروصدا برای غربالگری مسئله اصلی کشور در حوزه سلامت باروری و به خصوص کاهش نرخ باروری را تحت‌الشعاع قرار داده است.

او به شرق گفته بود، در چرخه زندگی عادی هر فردی ممکن است با خصوصیات خاصی به دنیا بیاید. کما اینکه مشخص شده بچه‌هایی که سندرم داون دارند، موزیسین‌های بسیار خوبی می‌شوند و مادر و پدر آنها هم خوشحال‌ترند.

خداکرمی تاکید کرده بود که غربالگری موضوع اصلی و فعلی حوزه سلامت و بارداری نیست، غربالگری محدود نشده و هیچ تغییری در شرایط فعلی ایجاد نشده است.

ترس از فرزندآوری نتیجه عکس حذف غربالگری

در روزهای گذشته نیز رئیس انجمن علمی ژنتیک پزشکی ایران درباره وضعیت کیت‌های غربالگری اظهار کرد، پس از اعتراضات انجمن‌های علمی درباره ابلاغ بخشنامه جدید اداره تجهیزات پزشکی سازمان غذا و دارو مبنی بر ممنوعیت تولید و واردات این کیت‌ها، عنوان بخشنامه بدون تغییر محتوای آن تغییر کرد. 

براساس اظهارات سید محمد اکرمی، اگر این بخشنامه اصلاح نشود و واردات و تولید کیت‌های غربالگری در کشور ممنوع باشد بسیاری از مردم برای انجام این آزمایش به خارج از کشور سفر می‌کنند و ممکن است انجام این دست از خدمات آزمایشگاهی به سمت زیرزمینی شدن برود زیرا این فرهنگ در کشور جا افتاده است.

رئیس انجمن علمی ژنتیک پزشکی ایران ادامه داده، با این شرایط مردم به خاطر ترسی که دارند کمتر به سراغ فرزندآوری می‌روند و ممکن است مسئله غربالگری کنار گذاشته شود و به تبع آن احتمال به دنیا آمدن بچه‌هایی که مشکل کروموزومی شایع داشته باشند افزایش پیدا کند، این اتفاق باعث کاهش جمعیت می‌شود زیرا مادری که یک فرزند مبتلا دارد ریسک نکرده و اقدام به آوردن فرزند دوم نمی‌کند. 

او تاکید کرده، ممنوعیت تولید و واردات کیت‌های غربالگری با شرایط حال حاضر کشور که افزایش سن ازدواج و به تبع آن سن بارداری افزایش یافته مواجه هستیم.

رئیس انجمن علمی ژنتیک پزشکی ایران درباره ممنوعیت واردات کیت‌های غربالگری بر افزایش جمعیت اظهار کرده، ممنوعیت واردات این کیت‌ها مانع افزایش جمعیت در کشور شده و مردم نمی‌توانند با اطمینان خاطر تصمیم به باردار شدن بگیرند.

به گفته اکرمی، بخش عمده کیت‌های بسته وارداتی است، بنابراین کشوری که از نظر منابع در محدودیت است و خطر تحریم‌ها هرروز آن را اذیت می‌کند، این دسته از تصمیمات لوکس و فانتزی است.

آنطور که رئیس انجمن ژنتیک پزشکی ایران به فارس اظهار کرده، این کیت‌ها فقط برای غربالگری جنین استفاده نمی‌شود و تست غربالگری در نوزادان پس از تولد برای چک کردن کم‌ کاری تیروئید و فنیل کتونوری با گرفتن خون پاشنه پا نوزاد استفاده می‌شود که همین تست غربالگری در کشورهای پیشرفته دنیا برای پنجاه بیماری انجام می‌شود اما درکشور ما فقط برای دو بیماری تست غربالگری انجام می‌شود. 

از آنجایی که پیش از این بسیاری از خانواده‌ها تنها در صورت اجباری بودن غربالگری را انجام می‌دادند اکنون به گفته برخی کارشناسان این حوزه با این تصمیم مسئولان بهداشتی کشور، از طرفی باید شاهد افزایش بیماری‌های ژنتیکی و مادرزادی و از سوی دیگر روی آوردن مردم به بازار غیررسمی باشیم.