به گزارش اکوایران، در طول پنج ماه از افزایش چشمگیر آمریکا بر واردات از چین، موتور صادرات دومین اقتصاد بزرگ جهان همچنان با قدرت به فعالیت خود ادامه میدهد؛ امری که باعث شده مازاد تجاری چین به 1.2 تریلیون دلار برسد.
براساس گزارشی از بلومبرگ، با محدود شدن دسترسی به آمریکا، تولیدکنندگان چینی نشان دادهاند که از این چالش پا پس نمیکشند: واردات کالاهای چینی به هند در ماه آگوست به بالاترین سطح تاریخی خود رسید؛ صادرات چین به آفریقا نیز در مسیر ثبت بالاترین سطح سالانه است و فروش این کشور به جنوب شرق آسیا نیز از اوج دوران همهگیری فراتر رفته است.
بزرگترین شریک تجاری برای نصف جهان
با اینحال، افزایش صادرات چین باعث شده زنگ هشدار برای کشورهای دیگر به صدا در بیاید؛ دولتها در حال بررسی آسیب بالقوه به صنایع داخلی خود در برابر ریسک ناشی از موتور صادراتی چین هستند؛ کشوری که بزرگترین شریک تجاری برای بیش از نیمی از کشورهای جهان به شمار میرود.
مکزیک به وضع تعرفههایی تا 50 درصد بر کالاهای چینی اقدام کرده است، در حالیکه هند و اندونزی تحت فشار هستند تا در برابر صادرات ارزان چین اقدام حفاظتی انجام دهند. اما با وجود افزایش نگرانیها از ارزانفروشی چین، انجام اقدامات گستردهتر علیه پکن بعید به نظر میرسد و کشورها از آغاز نبردهای تجاری جدید با دومین اقتصاد بزرگ جهان خودداری میکنند؛ امری که باعث شده پکن از انعطافپذیری مناسب در برابر فشارهای تعرفهای آمریکا بهرهمند شود.
آن دسته از کشورهایی که از اقتصاد خود در برابر سیل صادرات چین محافظت میکنند نیز محتاط هستند. وزیر تجارت آفریقای جنوبی توصیه کرده است که از تعرفههای تنبیهی بر صادرات خودروهای چینی خودداری شود و در عوض سرمایهگذاری بیشتری در این حوزه صورت گیرد. شیلی و اکوادور نیز به شکل چراغ خاموش در حال وضع تعرفه بر واردات کالاهای ارزانقیمت از چین هستند.
در حالیکه برزیل چین را به اقدامات تلافیجویانه سختگیرانهتر تهدید کرده، همین کشور در تابستان امسال فرصتی در اختیار بزرگترین خودروساز برقی چین، شرکت بیوایدی، گذاشت تا تولید خود را در خاک برزیل و بدون پرداخت تعرفه افزایش دهد.
چین میان دیپلماسی و تهدید اقتصادی
پکن برای جلوگیری از اقدامات تلافیجویانه همهجانبه توسط کشورها، از دیپلماسی نرم و تهدیدات اقتصادی استفاده میکند. در ابتدای ماه جاری میلادی، شی جینپینگ، رئیسجمهوری چین، کشورهای عضو بریکس را تشویق کرد تا صدایی واحد در برابر حمایتگرایی داشته باشند، در حالیکه مقامات وزارت بازرگانی این کشور به مکزیک نسبت به انجام هر گونه اقدام تلافیجویانه هشدار دادند. از سوی دیگر، آمریکا در حال فشار آوردن بر اعضای ناتو است تا بهدلیل حمایت پکن از مسکو، تعرفههایی به میزان 100 درصد بر چین اعمال کنند.
اما مقامات چین اعلام کردهاند تجارت این کشور با جهان در چارچوبی معقول است و پکن قصد ندارد بازارهای جهانی را تسخیر کند.
اگر دونالد ترامپ، رئیسجمهوری آمریکا، کشورهای دیگر را به اقدام علیه چین ترغیب کند، مواجهه پکن با چالشهای داخلی نظیر بحران مسکن و جمعیت رو به پیری، دشوارتر خواهد شد. یکی از کارشناسان معتقد است: «پکن احتمالا بهسرعت با تعرفههای متقابل پاسخ خواهد داد، اما این موضوع میتواند ریسک از دست رفتن شرکا را داشته باشد، آن هم در زمانی که داشتن متحد برای پکن یک امر حیاتی است.»
تداوم بحرانهای داخلی با وجود صادرات قوی
در حالیکه صادرکنندگان چینی در برابر مشکلات مقاومت میکنند، افزایش سطح تجارت موجب ثروتمندتر شدن آنها نشده و به حل مشکلات داخلی چین کمک نکرده است. در هفت ماه ابتدای سال2025، سود شرکتهای صنعتی چین با کاهش 1.7 درصدی مواجه شد، آن هم در زمانی که تولیدکنندگان در حال کاهش مازاد عرضه هستند. علاوه بر این، رقابت فزاینده شرکتها برای کاهش قیمت محصولات و خدمات، موجب وخیمتر شدن تورم منفی شده است. دومین اقتصاد بزرگ جهان با طولانیترین دوره تورم منفی از اواخر دهه 1970 میلادی مواجه است.
رشد انفجاری صادرات همچنین میتواند تلاشهای پکن برای توازن دوباره اقتصاد بهسوی افزایش مصرف داخلی را بیثمر کند.
ریسکهای ارزشمند برای شی
اما این ریسکها میتوانند برای شی ارزشمند باشند. نمایش اینکه چین نیازی به مصرفکنندگان آمریکایی ندارد، میتواند دیدار شی با دونالد ترامپ در اجلاس کره جنوبی را به نفع پکن تغییر دهد. دو اقتصاد بزرگ جهان همچنان در حال مذاکره برای دستیابی به یک توافق تجاری هستند در حالیکه تنها توقف 90 روزه تعرفههای واردات 145 درصدی باعث ایجاد صلح بین دو کشور شده است.
عواقب تغییر نقشه راه تجارت جهانی توسط ترامپ
رکورد واردات 12.5 میلیارد دلاری هند از چین، چگونگی منفعت بردن پکن از تغییرات تجارت جهانی در دوران ترامپ را برجسته میکند. تولید گوشیهای آیفون در حال انتقال به هند است اما شرکت اپل همچنان به قطعات چینی نیاز دارد. صادرات تراشه، گوشیهای هوشمند و قطعات الکتریکی توسط چین بهشدت در حال افزایش است و میزان صادرات این کشور را در نزدیکی بالاترین سطح تاریخی خود نگه داشته است. علاوه بر این، زیان ناشی از کاهش تقاضا از سوی آمریکا، با بازارهای جایگزین جبران شده است.
تضعیف ارز هم به افزایش صادرات چین کمک میکند؛ یوآن در کنار دلار آمریکا، در برابر ارزهای دیگر نظیر یورو با کاهش ارزش مواجه شده است. کاهش نرخ بهره فدرال رزرو در ماه جاری نیز میتواند شاخص دلار را بیش از پیش تضعیف کند و حتی امکان ضعیف شدن بیشتر یوآن وجود دارد؛ اتفاقی که میتواند تقاضای جهانی و رقابتپذیری کالاهای چینی را تقویت کند.
برای مثال، در هفت ماه نخست سال، خودروسازانی نظیر نیو، بیوایدی و ایکسپنگ، خودروهای برقی به ارزش 19 میلیارد دلار صادر کردند. در این میان، اروپا بزرگترین مقصد صادراتی برای خودروهای برقی چین بوده است.
در واقع، با وجود نگرانیهای گسترده جهانی، جلوگیری از سیل کالاهای چینی به بازارهای سراسر جهان آسان نیست.
