به گزارش اکو ایران، روند اضافه برداشت بانک ها از بانک مرکزی در پایان بهمن ماه، سیری صعودی پیدا کرده و به مرز 117 همت رسید. رئیس کل بانک مرکزی اما در آخرین اطلاعیه خود در خصوص این شاخص اعلام کرده این رقم در پایان سال گذشته به نصف موقعیت مشابه خود در سال قبل خود رسیده است. برای پی گیری رویداد ثبت شده در خصوص این متغیر ابتدا باید اهمیت آن را مورد بررسی قرار داد.

سهم چنددرصدی اضافه برداشت ها از پایه پولی

پایه پولی شاخصی است که افزایش آن می تواند نقش اثرگذاردر روند صعودی تورم در کشور داشته باشد. در صورتی که این رقم به همراه نقدینگی روند فزاینده داشته و در ادامه منجر به رشد تولید نشود، تورم در کشور بالا رفته و قدرت خرید جامعه پایین تر می آید.

اضافه برداشت بانک ها از بانک مرکزی یکی از اجزای مهم پایه پولی بوده که در بخش بدهی بانک ها به بانک مرکزی قرار دارد. افزایش این رقم مستقیما رشد پایه پولی می شود.

طبق آخرین آمارهای ثبت شده تاپایان بهمن ماه 32 درصداز حجم پایه پولی به بدهی بانک ها به بانک مرکزی مرتبط بوده که از این میزان 20 درصد پایه پولی را اضافه برداشت بانک ها از این نهاد افزایش داده بود.

در پایان سال 99، سهم بدهی بانک ها به بانک مرکزی برابر با تقریبا 120 هزار میلیارد تومان بوده که بخش اعظم آن اضافه برداشت بانک ها به این نهاد بوده است.

اکنون طبق اعلام رئیس کل بانک مرکزی، این رقم در پایان امسال تقریبا نصف سال 99 بوده که تقریبا معادل با 60 هزار میلیارد تومان محاسبه می شود.

اما سوال اصلی اکنون این است که کاهش تقریبا 50 هزار میلیاردی اضافه برداشت ها از پایان بهمن ماه تا پایان اسفند 1400 چگونه رقم خورده است؟

تسویه تنخواه دولت در پایان سال گذشته

پی گیری های اکو ایران حاکی از آن است که بخش مهمی از این کاهش اضافه برداشته ها به تسویه دولت در خصوص تنخواه بانک مرکزی بر میگردد. دولت حسن روحانی در ابتدای سال قبل در حدود 50 همت از بانک مرکزی تنخواه برداشت کرده بود این تنخواه در پایان سال گذشته تسویه شد. تسویه این تنخواه از سوی دولت جدید موجب نقدینگی در دسترس بانک ها بالا رود و به قول برخی کارشناسان این اتفاق می تواند حوضچه پولی بانک مرکزی و بانک ها را پر تر کرده و در نتیجه موجب کاهش اضافه برداشت بانک ها شده باشد.اما سوال بعدی این جاست که  کاهش اضافه برداشت بانک ها ازبانک مرکزی تا چه میزان پایه پولی را کاهش خواهد داد؟

اثر کاهش اضافه برداشت ها بر پایه پولی

به طورکلی خرج دولت در حوضچه پولی بانک ها و بانک مرکزی می تواند اثر فزاینده در پایه پولی داشته باشد. به عبارت دیگر واریز یارانه ها در ماه های بعد خود عاملی برای افزایش پایه پولی به شمار خواهد آمد.

از سوی دیگر بدهی بانکها به بانک مرکزی در دو غالب در ماه های اخیر مورد ارزیابی قرار می گیرد. نخست اضافه برداشت و دوم مانده نقدینگی نزد بانک ها حاصل از عملیات بازار باز.

باوجود آن که اضافه برداشت ها در آخرین ماه سال گذشته معادل با 60 هزارمیلیارد تومان محاسبه شده اما بخش دیگری از پایه پولی که همان مانده نقدینگی بازار باز بوده همچنان در سطح بالایی در پایان اسفند 1400 به ثبت رسیده است.

این رقم در پایان 1400 درسطح 90 هزار میلیارد تومان بوده که موجب می شود بدهی بانک ها باجمع اضافه برداشت به 150 هزارمیلیارد تومان برسد. تقریبا 36 همت کمتر از بهمن ماه.

در نهایت باتوجه به آنکه پایه پولی در سال 1400 معادل با 602 هزار میلیارد تومان بوده 25 درصد از کل این شاخص به بدهی بانک ها تعلق داشته و سهم 7.2 درصدی در رشد 31.4 درصدی پایه پولی در پایان سال داشته است.