تحلیل ادعای «بهترین مسیر ترانزیتی منطقه» نشان میدهد که اگرچه ایران از نظر ژئوپلیتیکی و موقعیت جغرافیایی، ظرفیت کمنظیری برای تبدیلشدن به هاب ترانزیتی منطقه دارد، اما واقعیتهای زیرساختی و عملکردی با این ادعا فاصله معناداری دارد.
بررسی دادهها حاکی از افت بهرهوری در بخش ریلی، تأخیر طولانی در تکمیل پروژههای حیاتی و ضعف جدی در عملکرد بنادر دریایی است؛ بهطوریکه شکاف ایران با رقبای منطقهای بهویژه ترکیه، در جابهجایی کانتینری و اتصال به شبکه تجارت جهانی کاملاً مشهود است.
در کنار چالشهای سختافزاری، مجموعهای از موانع نرمافزاری و مدیریتی شامل تشریفات طولانی مرزی، هزینههای بالا، نبود مدیریت واحد ترانزیتی و ضعف لجستیک ترکیبی، رقابتپذیری کشور را کاهش داده است. با این حال، تکمیل کریدورهای کلیدی مانند سرخس–چشمهثریا میتواند سالانه تا ۸ میلیارد دلار درآمد ایجاد کند؛ مشروط بر آنکه اصلاحات ساختاری و تصمیمات جدی در اولویت قرار گیرد.
