به گزارش اکوایران، مانورهای دریایی خطرناک، کشتی‌های آب‌پاش، استفاده از لیزر و برخورد نظامی، تنها بخشی از اتفاقاتی است که باعث شعله‎‌ور شدن تنش‌ها میان چین و فیلیپین در دریای جنوبی چین شده است.  

به نوشته بلومبرگ، چندین کشور آسیایی در خصوص قلمروهای دریایی با یکدیگر دچار اختلاف هستند، اما درگیری‌های شدید و فزاینده میان چین و فیلییپین بر سر مرزهای دریایی، در روزهای اخیر توجه‌های جهانی در این خصوص را به خود اختصاص داده است.

برخی کارشناسان معتقدند از آن جهت که درگیری‌ها در دریایی جنوبی چین میان پکن و مانیلا می‌تواند پای آمریکا را به یک جنگ بزرگ باز کند، این آب‌ها در بعضی مواقع حتی از تنگه تایوان نیز خطرناک‌تر هستند.

چرا تنش‌ها در حال افزایش است؟

به دنبال پیروزی «فردیناند مارکوس» در انتخابت ریاست‌جمهوری فیلیپین در سال 2022، استراتژی دریایی این کشور با تغییر قابل توجهی همراه شده است. آقای مارکوس رویکرد پیشین مبنی بر عدم رویارویی را تغییر داده و در تنش‌های مربوط به قلمروی دریایی با چین، قاطع‌تر شده است؛ اتفاقی که با حمایت آمریکا نیز همراه است.

مقامات فیلیپین مأموریت‌های نظامی را افزایش داده‌اند‌؛ بویژه مأموریت‌های مربوط به تجهیز پایگاه نظامی این کشور در آب‌های مورد مناقشه با پکن. آن‌ها همچنین تلاش‌های خود برای مقابله با تاکتیک‌های نظامی چین را بیشتر کرده‌اند و این موضوع در مواردی منجر به رویارویی نظامی دو کشور پس از مانورهای دریای خطرناک چین شده است.

پس از آنکه رئیس‌جمهور فعلی فیلیپین اجازه دسترسی بیشتر آمریکا به پایگاه‌های نظامی این کشور - به‌خصوص پایگاه‌های نزدیک به دریای جنوبی چین و تایوان - را صادر کرد، روابط گرم میان پکن و مانیلا (پایتخت فیلیپین) که در دوران رئیس‌جمهور پیشین فیلپین ایجاد شده بود، به تدریج از میان رفت.

علاوه بر این، دولت جدید فیلیپین مذاکراتی را برای همکاری نظامی با ژاپن انجام داده است و قصد دارد در این خصوص با فرانسه هم به توافق برسد. فیلیپین در دریای جنوبی چین به انجام گشت‌زنی‌های مشترک با آمریکا و استرالیا پرداخته است و قصد دارد با دو کشور دیگر نیز چنین مانورهایی را برنامه‌ریزی کند.

پاسخ چین چگونه بوده است؟

پکن که ادعای مالکیت تمام مناطق دریای جنوبی چین را دارد و سعی داشته با ساخت جزیره‌های مصنوعی این ادعا را تحکیم کند، ضمن مسدود ساختن بعضی نقاط مورد منقاشه در دریای جنوبی، اعلام کرده اقداماتش کاملا قانونی است.

چین ادعای مالکیت بر مناطقی را دارد که فیلیپین می‌گوید بخشی از منطقه تجاری انحصاری این کشور است. علاوه بر فیلیپین، برونئی، مالزی و ویتنام نیز ادعاهایی در خصوص برخی مناطق دریایی جنوبی دارند.

چین بارها فیلیپین را مقصر آغاز رویارویی‌های نظامی دو کشور دانسته و مانیلا را به بی‌توجهی نسبت به هشدارهای این کشور متهم کرده است. یک نقطه تنش‌آفرین میان چین و فیلیپین مربوط به یک صخره مبهم به نام «سِکند توماس شول» (Second Thomas Shoal) است. فیلیپین از حدود 25 سال پیش با به گل نشاندن عامدانه یک کشتی جنگی متعلق به دوران جنگ جهانی دوم در سکند توماس شول،‌ یک پایگاه نظامی برای خود ایجاد کرد تا ادعای مالکیت این کشور بر این منطقه را تحکیم کند. فیلیپین به طور منظم برای نظامیان مستقر در این پایگاه،‌ مواد غذایی و تسلیحات ارسال می‌کند.

پکن اعلام کرده که فیلیپین توسط نیروهای خارجی، جسور شده است که اشاره‌ای مستقیم به آمریکا دارد. مقامات فیلیپینی اظهار نظرهای چین را «اطلاعات نادرست» خوانده‌اند.

واکنش آمریکا چگونه بوده است؟

 ایالات متحده چندین مرتبه از اقدامات پکن در دریای جنوبی چین انتقاد کرده و در تازه‌ترین مورد، بی‌توجهی این کشور به قوانین بین‌الملل را محکوم کرده است.

در همین زمان،‌ واشنگتن بارها به فیلیپین اطمینان داده که در صورت حمله نظامی و طبق توافق‌نامه دفاعی میان دو کشور،‌ به دفاع از فیلیپین خواهد پرداخت. جو بایدن، رئیس‌جمهور آمریکا، که قصد دارد به مقابله با چین در منطقه بپردازد، تعهد خود نسبت به فیلیپین را یک «تعهد پولادین» خوانده است.

کشورهایی مانند ژاپن، استرالیا، نیوزیلند و کانادا نیز حمایت خود از فیلیپین را اعلام و در عین حال نسبت به رفتارهای چین ابراز نگرانی‌ کرده‌اند.

آیا این تنش‌ها می‌تواند منجر به جنگ شود؟

در حالیکه رویارویی‌های دریایی چین و فیلیپین بیشتر شده و تنش‌های دو کشور افزایش پیدا کرده است، لفاظی‌های دو طرف نشان می‌دهد که آن‌ها خواهان این نیستند که اختلافات موجود به سطوح خطرناک‌تری برسد. پس از دیدار شی جین‌پینگ، رئیس‌جمهور چین، با فردیناند مارکوس، رئیس‌جمهور فیلیپین، در حاشیه نشست همکاری اقتصادی آسیا و اقیانوسیه در نوامبر، رئیس‌جمهور فیلیپین اعلام کرد:‌ «فکر نمی‌کنم هیچ طرفی خواهان سوق پیدا کردن شرایط به جنگ باشد».

جاناتان مالایا، دستیار مدیر کل شورای امنیت ملی فیلیپین، اعلام کرده: «کشتی‌های چینی در روزهای 9 و 10 دسامبر بار دیگر به قایق‌های فیلیپینی حمله کردند، اما اقدامات شریک تجاری اصلی مانیلا هنوز به عنوان "اقدام جنگی" تلقی نمی‌شود».

مرحله بعدی چه خواهد بود؟

فیلیپین به تجهیز پایگاه نظامی خود در آب‌های مورد مناقشه ادامه خواهد داد و رئیس‌جمهور این کشور نیز اعلام کرده رخدادهای اخیر باعث بیشتر شدن عزم فیلیپین برای دفاع از خود شده است. مانیلا همچنین به دنبال انجام اقدامات قانونی در خصوص رفتارهای چین است.

چین نیز گفته ادعای مالکیتش بر آب‌های مورد مناقشه همچنان پا برجاست و همین امر می‌تواند شرایط را برای برخوردهای دریایی بیشتر فراهم کند.

ری پاول، مدیر پروژه دانشگاه استنفورد که فعالیت های پکن در دریای چین جنوبی را ردیابی می‌کند‌، معتقد است: «چین در حال افزایش فشار و تشدید تلاش‌های خود است و پیش‌بینی می‌کند که فیلیپین ممکن است دچار تردید یا ترس شود و به مذاکرات بازگردد».