رویترز؛ درخواست مهم خلیج فارس از آمریکا در مورد اقدام احتمالی تل‌آویو علیه تهران/ نفت در خطر است؟/ بزرگ‌ترین بازندگان فرامنطقه‌ای جنگ تمام عیار خاورمیانه

به گزارش اکوایران، کشورهای حاشیه خلیج فارس از آمریکا خواسته‌اند مانع بمباران تاسیسات نفتی ایران از سوی اسرائیل شود.

هراس از آتش در تأسیسات نفتی‌

 سه منبع خلیج فارس به خبرگزاری رویترز گفته‌اد که کشورهای حاشیه خلیج فارس در حال لابی‌گری با واشنگتن هستند تا اسرائیل را از حمله به سایت‌های نفتی ایران منع کند، چرا که آن‌ها نگران هستند که در صورت تشدید درگیری، تأسیسات نفتی‌شان  زیر آتش نیروهای متحد تهران قرار بگیرند.

به گفته این سه منبع نزدیک به محافل دولتی، کشورهای حوزه خلیج فارس از جمله عربستان سعودی، امارات متحده عربی و قطر به عنوان بخشی از تلاش‌های خود برای جلوگیری از گرفتار شدن در تبادل آتش متقابل، از پرواز اسرائیل بر فراز حریم هوایی خود برای هرگونه حمله به ایران خودداری کرده و این را به اطلاع واشنگتن رسانده‌اند.

اسرائیل ادعا کرده که ایران هزینه حمله موشکی هفته گذشته خود را می‌پردازد. تهران هم گفته هر گونه اقدام تلافی‌جویانه با واکنش ویران‌گر گسترده مواجه خواهد شد. اکنون نگرانی از وقوع یک جنگ گسترده‌تر در منطقه افزایش یافته؛ موضوعی که می‌تواند موجب گرفتاری ایالات متحده شود.

تحرکات کشورهای حاشیه خلیج فارس پس از فشار دیپلماتیک ایران برای متقاعد کردن همسایگان خلیج فارس برای استفاده از نفوذ خود در واشنگتن در بحبوحه نگرانی‌های فزاینده اسرائیل در مورد هدف قرار دادن تأسیسات تولید نفت ایران صورت می‌گیرد.

یک مقام ارشد ایرانی و یک دیپلمات ایرانی به رویترز گفتند که ایران در دیدارهای این هفته به عربستان سعودی هشدار داد که در صورت کمک به اسرائیل در انجام حمله، نمی‌تواند ایمنی تاسیسات نفتی این پادشاهی خلیج فارس را تضمین کند.

علی شهابی، تحلیلگر سعودی نزدیک به دربار پادشاهی عربستان، گفت: «ایرانی‌ها گفته‌اند اگر کشورهای خلیج حریم هوایی خود را به روی اسرائیل باز کنند، این یک اقدام جنگی محسوب می‌شود».

این دیپلمات گفت که تهران پیام روشنی به ریاض ارسال کرده است که در صورت وجود هرگونه حمایت منطقه ای از اسرائیل علیه ایران، متحدانش در کشورهایی مانند عراق یا یمن ممکن است پاسخ دهند.

پیام عراقچی در ریاض 

منابع خلیج فارس و ایران گفتند، حمله احتمالی اسرائیل محور گفت‌وگوهای روز چهارشنبه میان محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان سعودی و عباس عراقچی، وزیر امور خارجه ایران بود که در یک تور خلیج فارس برای جلب حمایت حضور داشت.

یک منبع نزدیک به محافل دولتی در خلیج فارس به رویترز گفت که سفر وزیر ایران همراه با ارتباطات سعودی-آمریکایی در سطح وزارت دفاع، بخشی از یک تلاش هماهنگ برای رسیدگی به این بحران است.

فردی در واشنگتن که با این گفت‌وگوها آشناست، تأیید کرد که مقامات خلیج فارس با همتایان آمریکایی در تماس بوده‌اند تا درباره دامنه احتمالی انتقام‌جویی مورد انتظار اسرائیل ابراز نگرانی کنند.

کاخ سفید از اظهار نظر در پاسخ به این سوال که آیا دولت‌های خلیج فارس از واشنگتن خواسته‌اند اطمینان حاصل کند که پاسخ اسرائیل سنجیده باشد،  خودداری کرد. جو بایدن، رئیس‌جمهور آمریکا و بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل، روز چهارشنبه در تماسی که هر دو طرف مثبت توصیف کردند، درباره اقدام اسرائیل صحبت کردند.

جاناتان پانیکوف، معاون سابق افسر اطلاعات ملی ایالات متحده در خاورمیانه و اکنون در اندیشکده شورای آتلانتیک در واشنگتن، گفت: «اضطراب کشورهای خلیج فارس احتمالاً نقطه کلیدی گفتگو با همتایان اسرائیلی در تلاش برای متقاعد کردن اسرائیل برای انجام یک اقدام خواهد بود. پاسخ با دقت کالیبره شده است».

نفت در خطر است؟

سازمان کشورهای صادرکننده نفت، اوپک، که عملاً توسط عربستان سعودی رهبری می‌شود، ظرفیت نفت مازاد کافی برای جبران هرگونه از دست رفتن عرضه ایران را دارد.

اما بسیاری از این ظرفیت اضافی در منطقه خلیج فارس است، بنابراین اگر تأسیسات نفتی در عربستان سعودی یا امارات نیز هدف قرار گیرند، جهان ممکن است با مشکل عرضه نفت مواجه شود.

عربستان سعودی از زمان حمله سال 2019 به میدان نفتی آرامکو که بیش از 5 درصد از عرضه جهانی نفت را متوقف کرد، نسبت به حمله ایران به نیروگاه های نفتی خود محتاط است. ایران دخالت در آن را رد کرد.

ریاض در سال‌های اخیر روابط نزدیکی با تهران داشته است، اما اعتماد میان طرفین همچنان مسئله‌ساز است. بحرین، کویت، قطر، عربستان سعودی و امارات همگی میزبان تأسیسات یا نیروهای نظامی آمریکا هستند.

یک منبع دیگر در خلیج فارس گفت که نگرانی در مورد تاسیسات نفتی و احتمال یک درگیری منطقه‌ای گسترده‌تر نیز در مذاکرات بین مقامات اماراتی و همتایان آمریکایی‌شان اهمیت داشت.

در سال 2022، حوثی‌های همسو با ایران در یمن موشک‌ها و پهپادها را به سمت کامیون‌های سوخت‌گیری نفت در نزدیکی یک پالایشگاه نفت متعلق به شرکت نفت دولتی امارات شلیک کردند و مسئولیت حمله را بر عهده گرفتند.

این منبع خلیج گفت: «کشورهای خلیج فارس به اسرائیل اجازه استفاده از حریم هوایی خود را نمی‌دهند. آن‌ها اجازه عبور موشک‌های اسرائیلی را نمی‌دهند و هم‌چنین این امید وجود دارد که آنها به تاسیسات نفتی حمله نکنند».

این سه منبع خلیج فارس تاکید کردند که اسرائیل می‌تواند حملات خود را از طریق اردن یا عراق انجام دهد، اما استفاده از حریم هوایی عربستان، امارات یا قطر خارج از دسث و از نظر استراتژیک غیرضروری است.

تحلیل‌گران همچنین خاطرنشان کردند که اسرائیل گزینه‌های دیگری از جمله قابلیت سوخت‌گیری در هوا دارد که جت‌هایش را قادر می‌سازد از دریای سرخ به اقیانوس هند پرواز کنند، به خلیج فارس بروند و سپس به عقب برگردند.

به دنبال تنش‌زدایی در میانه جنگ موشکی

به ادعای دو مقام ارشد اسرائیلی، اسرائیل قرار است پاسخ خود را محدود کند و هنوز تصمیمی برای حمله به میادین نفتی ایران نگرفته است.به گفته این مقامات، این گزینه یکی از مواردی بود که تشکیلات نظامی به رهبران اسرائیل ارائه کرد.

یوآو گالانت، وزیر دفاع اسرائیل روز چهارشنبه ادعا کرد: «حمله ما مرگبار، دقیق و مهم‌تر از همه شگفت‌انگیز خواهد بود. آن‌ها متوجه نمی‌شوند که چه اتفاقی افتاده و چگونه اتفاق افتاده است. آن‌ها نتایج را خواهند دید».

این سه منبع خلیج فارس اعلام کردند که عربستان سعودی به عنوان صادرکننده پیشرو نفت در کنار همسایگان تولیدکننده نفت - امارات، قطر، کویت، عمان و بحرین - علاقه زیادی به تنش‌زدایی از اوضاع دارند.

یک منبع دیگر خلیج فارس گفت: «ما در میانه یک جنگ موشکی خواهیم بود. نگرانی جدی وجود دارد، به خصوص اگر حمله اسرائیل تاسیسات نفتی ایران را هدف قرار دهد».

این سه منبع خلیج فارس گفتند که حمله اسرائیل به زیرساخت‌های نفتی ایران تأثیری جهانی خواهد داشت، به ویژه برای چین - مشتری اصلی نفت ایران - و همچنین برای کامالا هریس پیش از انتخابات ریاست جمهوری 5 نوامبر که در آن با دونالد ترامپ رقابت می‌کند.

اولین منبع خلیج فارس گفت: «گر قیمت نفت به 120 دلار در هر بشکه برسد، هم به اقتصاد ایالات متحده و هم به شانس هریس در انتخابات آسیب می رساند. بنابراین آنها (آمریکایی ها) اجازه نخواهند داد که جنگ نفت گسترش یابد».

منابع خلیج فارس گفتند که حفاظت از تمامی تاسیسات نفتی، علیرغم داشتن سامانه‌های دفاع موشکی و پاتریوت پیشرفته، همچنان یک چالش بزرگ است، بنابراین رویکرد اولیه دیپلماتیک هم‌چنان فعال است: به ایران نشان می‌گویند که هیچ تهدیدی از سوی کشورهای خلیج فارس وجود ندارند.

برنارد هایکل، استاد مطالعات خاور نزدیک در دانشگاه پرینستون، خاطرنشان کرد که ریاض آسیب پذیر است «زیرا ایرانی‌ها می توانند با توجه به فاصله کوتاه از سرزمین اصلی، این تاسیسات را منهدم کنند».