به گزارش اکوایران، نگرانی فزاینده از ناتوانی ایالات متحده در تنش‌زدایی در خاورمیانه، برخی از نزدیکترین متحدان عرب واشنگتن را وادار کرده تا تعامل با دشمن منطقه‌ای اصلی واشنگتن یعنی ایران را به میزان قابل توجهی افزایش دهند.

در چند ماه گذشته، در حالی که ایالات متحده نتوانسته است تنش منطقه‌ای قریب‌الوقوع را مهار کند، کشورهای عرب از روابط احیا شده خود با جمهوری اسلامی برای جلوگیری از یک جنگ منطقه‌ای گسترده‌تر استفاده کرده‌اند.

به نوشته سی‌ان‌ان، آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه آمریکا، روز سه‌شنبه برای یازدهمین بار طی یک سال اخیر به منطقه سفر کرد، تا به زعم خود با استفاده از فرصت ترور یحیی سنوار، رهبر حماس و معمار حمله 7 اکتبر برای دستیابی به آتش‌بس در غزه‌ استفاده کند.

با این حال، مقامات ایالات متحده انتظارات را کاهش داده‌اند، چراکه درخواست‌های واشنگتن برای آرامش شنونده‌ای ندارد و اسرائیل وعده داده تا جنگ‌های خود در غزه و لبنان را ادامه دهد.

سفر بلینکن همچنین در حالی انجام می‌شود که تل‌آویو مدعیست در حال آماده سازی پاسخی به شلیک صدها موشک از سوی تهران در اول اکتبر است که یکی از بزرگترین حملات تاریخ به اسرائیل بود.

کشورهای عرب مدت‌هاست که به نقش ایران در منطقه‌ای که تحت تسلط کشورهای سنی متحد آمریکاست بدبین بوده‌اند و در نگرانی در مورد حمایت تهران از گروه‌های غیردولتی، با اسرائیل شریک بوده‌اند.

طی یک ماه گذشته، تهران تلاش کرده تا موضع آن‌ها را در مورد درگیری خود با اسرائیل بسنجد و مقامات ارشد و دیپلمات‌های خود را برای یک کارزار دیپلماسی فشرده با همسایگان خود که بسیاری از آن‌ها میزبان پرسنل و پایگاه‌های نظامی آمریکا هستند، اعزام کرده است. کشورهای عربی که دهه‌ها با ایران برای نفوذ منطقه‌ای درگیر بوده‌اند، اکنون تصمیم گرفته‌اند دوباره با ایران تعامل کنند.

تشدید دیپلماسی

در دیداری نادر در ماه جاری، محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان سعودی در ریاض با عباس عراقچی، وزیر امور خارجه ایران به گفتگو نشست. این سومین دیدار مقامات ایران و عربستان در یک ماه گذشته بود. دیپلمات ارشد تهران همچنین با ملک عبدالله دوم، پادشاه اردن در امان دیدار کرد و سفری نادر به مصر برای دیدار با عبدالفتاح السیسی، رئیس جمهور این کشور داشت. وی همچنین با نخست وزیر قطر در دوحه، وزیر خارجه عمان در مسقط و پادشاه بحرین در منامه دیدار کرده است.

به نظر می‌رسد که این تلاش‌ها به ثمر نشسته است.

عراقچی پس از دیدار با ولیعهد کویت، صباح الصباح در شهر کویت گفت: «همه دوستان ما به ما اطمینان دادند که از زمین و حریم هوایی آن‌ها برای حمله به ایران استفاده نخواهد شد... ما از همه کشورهای منطقه این انتظار را داریم».

با وجود اینکه کشورهای عرب فرصتی برای تضعیف نفوذ منطقه‌ای ایران می‌بینند، اکنون سیگنال بی طرفی می‌فرستند. یک منبع منطقه‌ای هفته گذشته به سی‌ان‌ان گفت که حریم هوایی امارات برای هیچ حمله‌ای به جمهوری اسلامی استفاده نخواهد شد.

ایران کویت

سینزیا بیانکو، عضو شورای روابط خارجی اروپا گفت: «اولویت پادشاهی‌های خلیج فارس این است که مستقیماً در یک درگیری عمده منطقه‌ای دخالت نکنند. آن‌ها می‌ترسند که هدف قرار بگیرند و در نهایت مستقیماً در آتش متقابل گرفتار شوند. آن‌ها فکر می‌کنند بهترین راه برای جلوگیری از چنین سناریویی این است که خود را به رابط‌های بسیار مفیدی برای هر دو طرف و به ویژه ایران تبدیل کنند».

اقدامات اسرائیل در لبنان و غزه، آسیب‌های جدی به حزب‌الله و حماس زده است، گروه‌هایی که برخی از کشورهای عربی و رسانه‌هایشان آن‌ها را «تروریست» توصیف کرده‌اند. در حالی که برخی از کشورهای عربی خلیج فارس ممکن است به طور خصوصی از این تحول استقبال کنند، کارشناسان می‌گویند که آن‌ها در مورد پتانسیل تشدید شدید خشونت‌های منطقه‌ای در صورتی که اسرائیل مهار نشود، بسیار نگران هستند.

حسن الحسن، کارشناس ارشد سیاست خاورمیانه در مؤسسه بین المللی مطالعات استراتژیک در بحرین، به سی‌ان‌ان گفت: «در نفس خود، (کشورهای خلیج فارس) از دیدن تضعیف حزب‌الله ناراضی نیستند، اما با توجه به بی‌پروایی اسرائیل و میزان نامشخص بودن اهداف استراتژیک آن در جنگ، نگرانی‌های گسترده‌تری وجود دارد از این که همسایگی آن‌ها پس از پایان یافتن بخش عمده این جنگ، چه شکلی خواهد داشت».

تلاش یک ساله دولت بایدن برای میانجیگری برای توافق آتش بس در غزه و مهار خشونت در لبنان شکست خورده است. ایالات متحده همچنین برای متقاعد کردن نخست وزیر اسرائیل، بنیامین نتانیاهو برای کاهش تنش با مشکل مواجه بوده است.

یک «مقطع بحرانی»

کشورهای عربی حوزه خلیج فارس مانند عربستان سعودی و امارات متحده عربی که دو تولیدکننده بزرگ نفت در جهان هستند، در سال‌های اخیر سیاست‌های خارجی خود را به منظور تامین منافع اقتصادی خود، به دور از درگیری هدایت کرده‌اند که باعث شده است روابط خود را با دشمن سابق خود، ایران ترمیم کنند. اما آن‌ها می‌ترسند که یک جنگ منطقه‌ای مهار نشده بتواند به جاه‌طلبی‌های اقتصادی آن‌ها ضربه بزند.

انور قرقاش، مشاور دیپلماتیک رئیس‌جمهور امارات این ماه به سی‌ان‌ان گفت: «در این مقطع حساس، امارات معتقد است که نقش قوی و مؤثر آمریکا بسیار ضروری است. ما در اسرع وقت به آتش بس در لبنان و غزه نیاز داریم».

کشورهای عرب خلیج فارس که در گذشته هدف حمله گروه‌های نزدیک به ایران قرار گرفته‌اند، نسبت به تمایل آمریکا برای محافظت از آن‌ها بدبین شده‌اند.

امارات متحده عربی از خروج نام حوثی‌ها از لیست تروریستی آمریکا، بلافاصله پس از روی کار آمدن جو بایدن و عدم تروریستی خواندن مجدد آن پس از حمله این گروه به امارات، ناامید شد. ایالات متحده تنها در سال جاری پس از آغاز حمله این گروه به کشتی‌ها در دریای سرخ برای مجازات اسرائیل پس از 7 اکتبر، حوثی را مجددا وارد لیست تروریستی کرد.

بیانکو گفت: «احساسات در خلیج‌فارس مسلماً تغییر کرده است. سلطنت‌های خلیج‌فارس اعتماد خود را به ضامن اصلی امنیت خود، ایالات متحده، از دست داده‌اند.»

تغییر در احساسات نتیجه آن چیزی است که کشورهای خلیج فارس تلاش چندین ساله ایالات متحده برای عقب نشینی از خاورمیانه برای معطوف کردن تمرکز خود به سمت چین می‌دانند. با این حال، کشورهای منطقه به شدت به روابط نظامی خود با ایالات متحده وابسته هستند. عربستان سعودی به دنبال یک توافق امنیتی رسمی با واشنگتن است و انتظار می‌رود امارات متحده عربی که میزبان حدود 5،000 پرسنل نظامی آمریکایی است، به یکی از شرکای اصلی دفاعی ایالات متحده تبدیل شود.

درست یک هفته قبل از حمله حماس در 7 اکتبر سال گذشته، جیک سالیوان مشاور امنیت ملی ایالات متحده در یک گفتگو در فستیوال آتلانتیک در واشنگتن دی‌سی گفت که خاورمیانه «امروز آرامتر از چیزی است که در دو دهه گذشته بودده است.»

سالیوان گفت: «میزان زمانی که من باید امروز برای بحران و درگیری در خاورمیانه صرف کنم در مقایسه با هر یک از پیشینیانم پس از 11 سپتامبر، به میزان قابل توجهی کاهش یافته است» و افزود که تلاش‌های ایالات متحده بر یک‌پارچگی منطقه‌ای و عادی سازی با اسراییل متمرکز است که «می‌تواند در ادامه، زیربنایی بهتر و پایدارتر ایجاد کند».