رونمایی از «شهرهای موشکی و پهپادی»؛ آماده برای مواجهه‌ سرنوشت‌ساز/ چرا تهران کمربند دفاعی را سفت‌تر می‌کند؟

به گزارش اکوایران، المانیتور نوشت: با افزایش تنش‌ها میان ایران و اسرائیل، تهران تولید موشک‌های خود را افزایش داده و تلاش‌های زیادی برای تقویت توان دفاعی خود در آماده‌سازی برای مواجهه‌ای احتمالی و سرنوشت‌ساز انجام می‌دهد.

روز جمعه، سردار سرلشکر حسین سلامی، فرمانده سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، از برنامه‌هایی برای رونمایی از «شهرهای موشکی و پهپادی» خبر داد. بر اساس گزارشی از خبرگزاری تسنیم، سلامی اعلام کرد که این پایگاه‌ها «به زودی» عملیاتی خواهند شد تا عمق استراتژیک و توان نظامی رو به رشد ایران را به نمایش بگذارند.

وی در جمعی در شهر آبادان گفت: «ما در واحد هوافضا موشک‌هایی بی‌نظیر تولید می‌کنیم. جهان شاهد قدرت عظیم و بی‌همتای ایران خواهد بود.» او گفت پیشرفت‌های نظامی جمهوری اسلامی به «سطوح فوق‌العاده» رسیده و هیچ شکافی در توانمندی‌های دفاعی باقی نمانده است.

اعلام آمادگی در برابر تهدیدها

این اظهارات در راستای تلاش گسترده‌تر مقامات ایران برای نمایش آمادگی در برابر تهدیدهای خارجی، به‌ویژه افزایش تنش‌ها با اسرائیل از زمان حملات ۷ اکتبر ۲۰۲۳ گروه حماس است.

سلامی به آنچه ضعف‌های اسرائیل خواند اشاره کرد و تأکید کرد که این رژیم به حمایت آمریکا وابسته است و بدون این حمایت، موجودیت خود را از دست خواهد داد.

در میانه تبادل موشک‌ها میان جمهوری اسلامی و اسرائیل در سال گذشته، ارتش اسرائیل تأسیساتی را در ایران هدف قرار داد که بنا بر ادعای مقامات اسرائیلی و برآوردهای منابع غربی با استفاده از تصاویر ماهواره‌ای، شامل سامانه دفاع هوایی اس-۳۰۰ ایران بوده است.

با این حال، سردار سرتیپ داوود شیخیان، فرمانده نیروی پدافند هوایی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، پنجشنبه شب در یک مصاحبه تلویزیونی حضور یافت و خسارات وارده را ناچیز توصیف کرد. او گفت: «ما به سرعت سیستم‌های خود را با ظرفیت عملیاتی بازسازی کردیم.» وی افزود که از آن زمان تاکنون «توانایی‌های پدافند هوایی خود را به طور قابل‌توجهی تقویت کرده‌ایم.» شیخیان همچنین از برنامه‌هایی برای رونمایی از یک سامانه ضدبالستیک ساخت داخل «در آینده نزدیک» خبر داد که قادر به هدف‌گیری جنگنده‌های رادارگریز پیشرفته نظیر اف-۳۵ اسرائیل است.

این اظهارات در جریان گزارشی به مردم درباره آخرین تحولات رزمایش نظامی گسترده اخیر بیان شد، جایی که سپاه پاسداران پهپادهای جدید و تجهیزات دیگر را آزمایش کرد و شبیه‌سازی حملات دشمن فرضی به برنامه هسته‌ای ایران، نزدیک تأسیسات حساس نطنز، انجام گرفت. شیخیان اضافه کرد: «سامانه‌های پدافند هوایی ما از طریق تمرین‌های دقیق و استقرارهای جدید و قوی‌تر تقویت شده‌اند.»

اظهارات اخیر این دو فرمانده بر اصرار ایران بر پیشبرد فناوری موشکی خود، علی‌رغم انتقادهای فزاینده بین‌المللی و فشارهای مخالفانش، تأکید دارد. تهران ذخایر موشکی خود را در مکان‌های زیرزمینی پراکنده کرده تا هدف قرار دادن آن‌ها در حملات هوایی احتمالی دشوارتر شود.

در سال‌های اخیر، ایران همچنین روند تولید پهپادهای خود را شتاب بخشیده است. این کشور پهپادهای متنوعی با دقت و قابلیت‌های حمل بار مختلف تولید کرده است. سپاه پاسداران بر داشتن فناوری موشکی با قابلیت ضربات دقیق به اهدافی در هزاران کیلومتر دورتر تاکید می‌کند. اگر این فناوری عملیاتی باشد، می‌تواند تهدیدی برای سامانه‌های دفاع هوایی اسرائیل از جمله گنبد آهنین و فلاخن داوود باشد. دو حمله موشکی ایران در آوریل و اکتبر که به عملیات «وعده صادق» معروف شدند، خسارتی به اهداف اسرائیلی وارد کردند. تهران قول داده است که عملیات سوم مشابهی را در دستور کار دارد.

در تجمع آبادان سلامی مجدداً بر این تعهد تأکید کرد. او گفت: «مردم به‌طور مداوم خواستار عملیات وعده صادق ۳ هستند، زیرا آن را به‌عنوان نمایشی قابل مشاهده و اندازه‌گیری از قدرت و اعتبار ایران می‌بینند... و ما اجازه نمی‌دهیم میل مردم به قدرت از بین برود.» سلامی این ادعا را که ایران بازدارندگی منطقه‌ای خود را از دست داده است، رد کرد و گفت: «دشمنان این روایت‌ها را تکرار می‌کنند تا آن‌ها را در درک عمومی نهادینه کنند.»

نگرانی از حمایت آمریکا 

تقویت نظامی ایران باید در بستر پویایی‌های در حال تغییر جهانی نیز مورد بررسی قرار گیرد. بازگشت دونالد ترامپ به کاخ سفید در ۲۰ ژانویه نگرانی‌ها از تشدید احتمالی تنش‌ها میان ایران و ایالات متحده را افزایش داده است.

سیاست «فشار حداکثری» ترامپ در دوره اول ریاست‌جمهوری‌اش، ایران را هم از نظر دیپلماتیک و هم اقتصادی منزوی کرد. احتمال بازگشت به همان سیاست در دوره دوم او، با این نگرانی اصلی در ایران همراه است که ممکن است این وضعیت به اسرائیل جرأت اقدام نظامی پیشگیرانه بدهد و خطر یک جنگ تمام‌عیار را افزایش دهد.

به نظر می‌رسد که این نگرانی‌ها ایران را وادار به اتخاذ یک استراتژی بازدارندگی پیش‌دستانه کرده است. تهران با نمایش توانایی‌ها و آمادگی‌های نظامی خود، به دنبال آن است که اسرائیل و متحد اصلی‌اش، ایالات متحده، را از انجام اقدامات تهاجمی منصرف کند.

یک رویارویی احتمالی میان ایران و اسرائیل می‌تواند پیامدهای گسترده‌ای به همراه داشته باشد. این دو کشور مدت‌ها درگیر نبردهای سایه‌ای در مناطق مختلف از جمله سوریه، لبنان و خلیج فارس بوده‌اند. حمایت ایران از متحدان خود در منطقه، همچنان نگرانی اصلی اسرائیل است و آن را برای مقابله با تهران مصمم کرده است.

اظهارات مقامات ایرانی، همراه با نمایش پیشرفت‌های نظامی، نشان‌دهنده آگاهی تهران از تهدیدات جدی پیش رو و تمایلش به نمایش قدرت به امید بازداری از حمله است. با این حال، همان‌طور که در رویدادهای اکتبر نشان داده شد، درگیری با اسرائیل همچنان یک احتمال دائمی است، همان رویارویی که ایران برای مدت‌ها تلاش کرده از آن اجتناب کند.

البته «شهرهای موشکی» و ناوگان پهپادی ایران نیز ممکن است نتیجه معکوس داشته باشند و اسرائیل را به حمله تحریک کنند. یک رویارویی مستقیم میان ایران و اسرائیل می‌تواند خاورمیانه را عمیق‌تر در آشوب فرو برد، چرا که احتمالاً دیگر بازیگران از جمله ایالات متحده، روسیه و تا حدی عربستان سعودی و امارات متحده عربی را نیز درگیر خواهد کرد. این امر می‌تواند بازارهای جهانی نفت را مختل کرده و بحران‌های انسانی منطقه را که پیش از این وخیم بودند، تشدید کند.