سیگنال توافق استراتژیک تهران و مسکو تنها سه روز پیش از تحلیف ترامپ؛ چراغ سبز هسته‌ای پوتین به تهران؟

به گزارش اکوایران، توافق استراتژیک روسیه با ایران ممکن است دارای سویه‌های هسته‌ای باشد.

به نوشته نیوزویک، ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه روز جمعه با مسعود پزشکیان، رئیس‌جمهور ایران معاهده‌ای امضا خواهد کرد که ممکن است دارای سویه‌های هسته‌ای باشد.

بر اساس اعلام کرملین، رهبران دو کشور برای گفتگو درباره «چشم‌انداز گسترش بیشتر همکاری‌های دوجانبه، از جمله در تجارت، سرمایه‌گذاری، حمل‌ونقل، لجستیکی، فرهنگی و هم‌چنین مسائل منطقه‌ای و بین‌المللی» و امضای پیمان مشارکت راهبردی جامع دیدار خواهند کرد.

گزارش‌های اخیر حاکی از آن است که بند هسته‌ای معاهده مستلزم مبادله‌ای است که در آن مسکو متعهد به همکاری با تهران در توسعه برنامه هسته‌ای خود شده است. 

به نوشته نیوزویک، امضای این معاهده از این جهت حائز اهمیت است که دو کشور در شرایطی به سمت گسترش همکاری‌ها می‌روند که درگیری‌ها در اوکراین و خاورمیانه هنوز داغ است.

توافقنامه مشارکت راهبردی جامع که قرار است تنها سه روز قبل از تحلیف رئیس جمهور منتخب دونالد ترامپ امضا شود، تلاشی از سوی روسیه و ایران برای تحکیم مشارکت خود در بخش‌های مختلف در میان انزوا توسط دیگر قدرت‌های جهانی است. مسکو و تهران مشمول تحریم‌های متعددی شده‌اند. این معاهده جدید که بنا به گزارش‌ها برای پنج سال روی آن کار شده، قرار است جایگزین توافقنامه استراتژیک 20 ساله شود که در سال 2001 بین دو کشور امضا شد و در سال 2020 تمدید شد.

اخیرا روزنامه بریتانیایی تایمز در گزارشی مدعی شده که علی لاریجانی ظاهراً در حال انجام مأموریت‌های دیپلماتیک محرمانه در روسیه برای تقویت توان نظامی و دفاعی تهران قبل از امضای معاهده جدید بوده است. علی‌رغم گفتگو با قدرت‌های اروپایی در مورد یک معاهده هسته‌ای، پس از اینکه مسکو برای دهه‌ها سوخت هسته‌ای ایران را برای یک رآکتور انرژی هسته‌ای 1000 مگاواتی انرژی آب سبک به ایران می‌رساند، طبق گزارش‌ها، ایران به دنبال کمک از روسیه برای ارتقای فن‌آوری هسته‌ای خود است. این گزارش باعث شده که برخی مدعی شوند که امضای معاهده جدید با روسیه شامل مشارکت نظامی در زمینه توسعه تسلیحات هسته‌ای نیز می‌شود.

به ادعای این روزنامه، علیرغم مذاکرات آتی با غرب که برای احیای یک معاهده هسته‌ای طراحی شده، ایران مأموریت‌های دیپلماتیک محرمانه‌ای را در روسیه انجام می‌دهد تا توانایی‌‌های نظامی و دفاعی خود را تقویت کند. این روزنامه حتی مدعی دیدار محرمانه لاریجانی با رئیس‌جمهور روسیه شده است.

یک منبع اطلاعاتی غربی در گفت وگو با تایمز مدعی شده که «از آن‌جایی که آن‌ها در حال تعمیق روابط استراتژیک خود هستند و این نگرانی وجود دارد که مسکو آماده عبور از خطوط قرمز قبلاً ترسیم شده در مورد برنامه هسته‌ای ایران است». ویلیام آلبرک، مدیر سابق منع گسترش سلاح‌های هسته ای ناتو و یکی از همکاران مرکز ال استیمسون در واشنگتن با تایید این‌که روسیه قبلا بخشی از این اجماع بود که نمی‌خواست ایران یک قدرت هسته‌ای باشد، تائید کرده که اگرچه ایران برای توسعه گسترده برنامه هسته‌ای  خود الزاما نیازی به کمک ندارد، اما «مسلماً از همکاری مخفیانه با روسیه سود خواهد برد».

ایران پس از متهم شدن به تلاش برای تولید تسلیحات هسته‌ای مورد انتقاد شدید غرب قرار گرفته است. اگرچه مقامات تهران هر گونه تلاش برای ساخت سلاح هسته‌ای را رد کرده‌اند، اما گفته‌اند که «در حدی که برای دفاع از ایران لازم باشد» خود را تجهیز خواهند کرد. 

روسیه و ایران سابقه روابط قوی هم از نظر اقتصادی و هم از نظر سیاسی دارند. اخیراً، ایران متهم شده که به مسکو موشک‌ها و پهپادهایی را برای کمک به تلاش‌های جنگی خود علیه اوکراین در اختیار مسکو قرار دادهو در ازای آن، ایران خواهان دریافت جت‌های جنگنده سوخو ۳۵ و سامانه های دفاع هوایی پیشرفته شده است. تهران و مسکو، هر دو چنین اتهاماتی را رد کرده‌اند. در هر صورت، این دو بازیگر در بحبوحه تحریم‌های بین‌المللی که توسط قدرت‌های غربی علیه آن‌ها تحمیل شده، به شرکای تجاری و دفاعی قوی تبدیل شده‌اند.

به گفته یورگن ناودیت، تحلیل‌گر مسائل سیاسی: «توافقنامه مشارکت راهبردی جامع بین روسیه و ایران در 17 ژانویه امضا خواهد شد. این توافقنامه شامل 47 ماده است و همه زمینه‌های همکاری را پوشش می‌دهد. قبلا روس‌ها با کره شمالی چیزی مشابه امضا کرده بودند».

به گفته نیکول گراجوسکی، یکی از اعضای بنیاد کارنگی برای صلح بین‌المللی: «معاهده مشارکت راهبردی جامع روسیه و ایران، دو کشور را به همکاری نزدیکتر در زمینه‌های امنیتی، دفاعی سوق می‌دهد».

الکساندر کوکچاروف، تحلیلگر ژئوپلیتیک هم گفت: «روسیه و ایران روز جمعه یک معاهده "مشارکت استراتژیک جامع" امضا خواهند کرد. بنابراین مسکو و تهران این واقعیت را رسمی می کنند که بخشی از یک اتحاد ضد غربی هستند».