امروز (دوشنبه 2 آذر 1400) خبری مبنی بر دستگیری عوامل کلاهبردار سازنده یک رمز ارز جعلی در رسانه‌ها منتشر شد. خبرها از اطلاعیه‌ای بود که نیروی انتظامی درباره شناسایی و انهدام شبکه‌ای سازمان یافته منتشر کرده بود.

متن این اطلاعیه:

دستگیری-اخلال-گران-نظام-اقتصادی-ارز-دیجیتال

 

علاوه بر آن در گزارش خبری اخبار نیمروزی شبکه 1 سیما هم به این موضوع پرداخته شد:

پلیس امنیت اقتصادی ناجا از شناسایی و انهدام یک شبکه سازمان یافته اخلال در نظام اقتصادی کشور که رمز ارز های دیجیتال میفروختند خبر داد. در این اطلاعیه آمده با رصد و پایش اطلاعاتی فضای مجازی اعضای اصلی یک شبکه سازمان یافته که با فروش رمز ارز غیر قانونی دریک در نظام اقتصادی و ارزی کشور اخلال ایجاد کرده بودند شناسایی و دستگیر شدند. بیش از 150 میلیارد تومان از حساب های متهمان کشف و برای جلوگیری از خروج پول 1715 خریدار این ارز به خارج از کشور حساب های اعضای شبکه مسدود شد.

با توجه به غیر قانونی بودن خرید و فروش رمز ارز ها پلیس امنیت اقتصادی از مردم خواست برای جلوگیری از تاراج سرمایه‌های خود به این گونه معامله‌ها ورود نکنند و هر تخلفی در این باره را به پلیس 110 اطلاع دهند.

کلاهبرداری ارز های دیجیتال

با توجه به نو ظهور بودن حوزه رمز ارز ها در ایران، کلاهبرداری‌های مختلفی هم شکل گرفته است که در این شرایط سخت اقتصادی، اوضاع را برای مردم سخت‌تر هم می‌کند. طرح‌ های پانزی، استخراج های ابری تقلبی، صرافی ها و کیف پول های جعلی و پامپ و دامپ، تنها بخشی از کلاهبرداری های رمز ارزی در ایران هستند. انتشار توکن بدون پشتوانه را هم به آن‌ها اضافه کنید. طبق اطلاعیه پلیس امنیت اقتصادی ناجا، حدود 1715 نفر قربانی توکن دریک شده بودند.

ببینید: سودهای چند صد درصدی رمز ارزی تنها در یک دقیقه! کلاهبرداری پامپ و دامپ چیست؟

 

ماجرای توکن دریک چه بود؟ توکن یا ارز دیجیتال؟

بر خلاف آن‌چه در صدا و سیما تلفظ شد، نام این توکن دیریک نیست، بلکه دَریک (Daric) بوده است که گویا این نام از نخستین سکه‌های ضرب شده هخامنشی در ایران باستان برداشته شده است. این تلفظ خیلی از کاربران را یاد توکن بریج (BRG) و صرافی کریپتولند انداخت.

ببینید: صرافی کریپتولند بازگشایی می‌شود؟ تکلیف نهایی خریداران توکن BRG

اما گویا بر خلاف آن‌چه اعلام شد دریک ارز دیجیتال یا رمز ارز نبوده، بلکه یک توکن بوده است. رمز ارز ها برخلاف توکن یک بلاکچین مستقل دارند و کاملا متفاوت از توکن ها هستند. اصطلاح رمز ارز ترجمه شده‌ی عبارت CryptoCurrency است و ارز دیجیتال هم معادل Digital Currency. اینکه در زبان عامیانه بیت‌کوین را ارز دیجیتال، رمز ارز، دارایی دیجیتال و ... بنامیم شاید مشکلی نداشته باشد اما بسیاری از کارشناسان در ایران اعتقاد دارند ریشه‌ی بسیاری از مشکلات رگولیشن و قانون گذاری رمز ارزی در ایران به همین نام گذاری غلط بر می‌گردد، چرا که تمام رمز ارز ها خاصیت پولی و ارزی ندارند. استفاده از کلمه ارز دیجیتال برای یک توکن کلاهبرداری توسط رسانه ملی، نه تنها فضای کلی رمز ارز ایران را خاکستری‌تر می‌کند، بلکه حتی در مبانی حقوقی نیز مشکل ساز است.

گویا توکن دریک، یک توکن بدون پشتوانه بوده است. ساخت یک توکن می‌تواند توسط افراد زیادی صورت بگیرد، اما هر توکنی ارزش خرید و سرمایه‌گذاری نخواهد داشت. هرچند وایت پیپر توکن دریک هم منتشر شده بود.

 

آیا خرید و فروش ارز دیجیتال غیر قانونی است؟

اما نکته گزارش صدا و سیما و همچنین اطلاعیه پلیس امنیت اقتصادی ناجا، غیر قانونی شمردن خرید و فروش رمز ارز در ایران بود. مساله ای که همچنان قانون نوشته شده ای ندارد و تنها پیش نویس بانک مرکزی (منتشر شده در 8 بهمن 1397)، تصویب‌ نامه هیئت وزیران (13 مرداد 98) و پیش نویس طرح مجلس درباره حمایت و ساماندهی استخراج و ساماندهی بازار مبادلات داخلی موجود است. در تمام این اسناد هم اشاره شده است که استفاده از رمز ارز ها به عنوان "ابزار پرداخت" ممنوع است و ریسک معامله خرید و فروش رمز ارز ها به عهده معامله‌گران است.

صرافی های ارز دیجیتال بسیاری در ایران در حال فعالیت هستند و خبرهایی از ساخت و انتشار رمز ارز بانک مرکزی (CBDC) هم به گوش می‌رسد، شاید انتشار مطلب غیر قانونی بودن خرید و فروش رمز ارزها به فضای ناآگاهی و خاکستری اطلاع رسانی ارز های دیجیتال در ایران دامن بزند. موضوعی که باعث می‌شود مردم، فرق خوب و بد را در این حوزه نو ظهور سخت تر تشخیص دهند.

هرچند تا کنون هیچ کدام از صرافی های ارز دیجیتال ایرانی‌ مجوز رسمی و قانونی از نهادهای مالی کشور ندارند، اما مساله اینجاست که هیچ نهاد مالی رسمی‌ای در کشور اقدام به صدور مجوز نکرده است و قانون گذاری رمز ارز ها در ایران با تاخیر و تعلل همراه است. شاید با تصویب سریعتر قوانینی که کلیات را مشخص می‌کنند، علاوه بر استفاده از مزایای این تکنولوژی نوظهور در کشور، کمتر شاهد چنین کلاهبرداری های رمز ارزی در ایران باشیم.

ببینید: قانون گذاری رمز ارز ها در مجلس به کجا رسید؟