نیوزویک؛ رشته‌ای که پاره شد/ پزشکیان احتمالا تغییرات مهمی در سیاست خارجی ایجاد می‌کند

به گزارش اکوایران، پیروزی مسعود پزشکیان بر سعید جلیلی تندرو با خوش‌بینی محتاطانه‌ای در سطح بین‌المللی در مورد اینکه نتیجه انتخابات ایران چه معنایی برای تیرگی روابط تهران با غرب دارد، مورد استقبال قرار گرفت.

به نوشته نیوزویک، پزشکیان متعهد شده که هیچ تغییر عمده‌ای در جمهوری اسلامی ایجاد نکرده و همیشه رهبر ایران حرف آخر را در مورد سیاست نظام می‌زند. اما یک کارشناس منطقه‌ای به نیوزویک گفت که پزشکیان می‌تواند «تغییرات مهمی» در سیاست خارجی بیافریند.

پس از دور اول انتخابات با کمترین مشارکت مردم در تاریخ جمهوری اسلامی، پزشکیان ۵۳.۳ درصد رأی‌ها را به دست آورد و جلیلی تندرو نیز با ۴۴.۳ درصد در مقام دوم قرار گرفت.

پزشکیان در پلتفرم اکس (توییتر سابق) نوشت: «مسیر دشوار پیش روی هموار نخواهد بود. به عزت خود قسم می‌خورم که شما را در این راه تنها نگذارم».

هلن کلارک، نخست‌وزیر سابق نیوزلند نیز در همان پلتفرم نوشت: «خوب است که رئیس‌جمهور جدید می‌خواهد به انزوای ایران پایان داده و از گشت ارشاد نیز انتقاد کرده است».

کنت راث، مدیر اجرایی سابق دیده‌بان حقوق بشر نوشت: «مردم ایران با انتخاب یک رئیس‌جمهور اصلاح‌طلب صراحتاً اعلام کرده‌اند که خواهان تغییر هستند. حالا آیا تندروها که دولت را کنترل می‌کنند به آن‌ها اجازه خواهند داد»؟

علی واعظ، مدیر پروژه ایران در گروه بین‌المللی بحران در شبکه اجتماعی اکس گفت که رأی‌دهندگان «به جای کاندیدایی که معتقد است سیستم به اندازه کافی پیش نرفته، از نامزدی حمایت می‌کنند که هشدار داده سیستم زیاده‌روی کرده است». واعظ افزود: «پیروزی او رشته‌ای از انتخابات ملی متوالی را که باعث شده بود اردوگاه محافظه‌کاران کنترل خود بر تمام مراکز قدرت نظام را سخت‌تر کنند، پاره کرد».

پیروزی پزشکیان در بحبوحه پیشرفت برنامه هسته‌ای کشور و انتخابات آتی ایالات متحده رخ می‌دهد که می‌تواند بر چگونگی احیای توافق برجام تأثیر بگذارد.

تریتا پارسی، معاون مؤسسه کوئینسی برای حکمرانی مسئولانه به نیوزویک گفت بعید است که پزشکیان و تیمش تغییر زیادی در سیاست‌های منطقه‌ای ایران که به ادعای او توسط سپاه پاسداران هدایت می‌شود، ایجاد کنند. اما ممکن است او استراتژی دیپلماتیک‌تر و پیشروانه‌تری در منطقه را اتخاذ کرده که می‌تواند جنگ غزه را نیز در بر بگیرد. پارسی افزود که پزشکیان همچنین احتمالاً تیم سیاست خارجی دوره حسن روحانی که بر سر برجام مذاکره کرده بود را باز خواهد گرداند.

پارسی با اشاره به اینکه چگونه پزشکیان درباره لزوم حل تنش‌های ایران با غرب از طریق مذاکره مستقیم و نه گفتگو از طریق میانجی‌ها صحبت کرده، گفت: «احتمالاً برخی تغییرات مهم در سیاست خارجی ایران رخ بدهد». او توضیح داد: «پزشکیان این سیگنال را در شرایطی نشان داد که احتمالاً ترامپ رئیس‌جمهور بعدی ایالات متحده باشد. اگر ایرانی‌ها موافقت کنند که مستقیماً با ایالات متحده یا حتی با ترامپ به عنوان رئیس‌جمهور تعامل کنند، این یک تغییر قابل توجه خواهد بود».

با این حال، این کار به خودی خود توافق هسته‌ای ایران را احیا نمی‌کند. پارسی افزود: «عوامل کلیدی هم در ایالات متحده و هم در ایران تغییر کرده و باعث شده که این توافق قدیمی برای هر دو طرف از جذابیت بیافتد، اما ممکن است اکنون اراده سیاسی، حداقل در طرف ایرانی برای یک معامله جدید وجود داشته باشد».

پارسی اذعان کرد: «اما حتی اگر نتوان برجام را احیا کرد، باز هم ممکن است ترتیبات دیگری وجود داشته باشد که آمریکا و ایران بتوانند احیای آن را دنبال کنند».

حمیدرضا عزیزی، پژوهشگر اندیشکده آلمانی SWP به نیوزویک گفت که تیم مسئول سیاست خارجی پزشکیان عمدتاً همان تیمی است که سیاست خارجی دولت روحانی را هدایت می‌کند. عزیزی خاطرنشان کرد: «انتظار می‌رود حداقل در زمینه سیاست‌گذاری، تمایلی برای بازگشت به اولویت‌های سیاست خارجی قبل از رئیسی وجود داشته باشد».

با این حال، جهت‌گیری استراتژیک کشور در سیاست خارجی و داخلی، به ویژه در مورد مذاکره با آمریکا، فقط از سوی رئیس‌جمهور تعیین نمی‌شود.

عزیزی خاطرنشان کرد: «می‌توان انتظار داشت که تعاملات دیپلماتیک بین ایران و غرب کشش بیشتری پیدا کند، اما از سوی دیگر، نباید فراموش کرد که مجلسی داریم که هنوز تحت سیطره تندروها و متحدان جلیلی است. بنابراین، اکنون آن‌ها احتمالاً انگیزه بیشتری برای سنگ‌اندازی در هر نوع ابتکار سیاست خارجی که ممکن است دولت جدید داشته باشد را دارند».