مرگبارترین روز لبنان با پانصد کشته؛ این یک جنگ تمام عیار میان حزب‌الله و اسرائیل است؟

به گزارش اکوایران، اسرائیل اهدافی را در بسیاری از مناطق لبنان بمباران می‌کند، به نیروهای ارشد در بیروت حمله می‌کند و ظاهراً بمب‌ها را در پیجرها و بیسیم‌ها پنهان می‌کند. حزب‌الله در حال شلیک موشک و پهپاد به عمق شمالی سرزمین‌های اشغالی  است و ساختمان‌ها و خودروها را به آتش می‌کشد.اما هیچ کس آن را جنگ نمی‌نامد، هنوز نه.

مرگ‌بارترین روز لبنان

به نوشته خبرگزاری آسوشیتدپرس، مقامات اسرائیلی مدعی‌اند که به دنبال جنگ با حزب‌ا‌لله نیستند و اگر این گروه حملات خود را متوقف کند و از مرزها عقب‌نشینی کند، می‌توان از آن اجتناب کرد. حزب‌الله هم می‌گوید که خواهان جنگ نیست، اما برای جنگ آماده است و حملات به اسرائیل را که پس از حمله 7 اکتبر حماس آغاز کرد، تا زمانی که آتش‌بس در غزه برقرار شود، ادامه خواهد داد.

به گفته مقامات لبنانی، اسرائیل و حزب‌الله بارها از آن زمان تاکنون به یکدیگر تیراندازی کرده‌اند اما شدت آن روز دوشنبه، زمانی که حملات هوایی اسرائیل بیش از 490 نفر را کشت، به سطح دیگری رسید. این مرگ‌بارترین روز در لبنان از زمان آخرین جنگ اسرائیل و حزب‌الله در سال 2006 بود.

آندریاس کریگ، تحلیلگر نظامی در کینگز کالج لندن گفت: «اگر کسی به من یا اکثر تحلیلگران در تابستان 2023 گفته بود که حزب‌الله در حال حمله به پایگاه‌های نظامی در اسرائیل است و اسرائیل به جنوب لبنان و بخش‌هایی از جنوب بیروت حمله می‌کند، می‌گفتم خوب، این یک جنگ همه‌جانبه است. این اصطلاح هنوز در مورد درگیری کنونی به کار نرفته، زیرا هیچ سربازی روی زمین وجود نداشته است، اما ممکن است این معیار اشتباه باشد.»

آیا تعریف توافقی از جنگ وجود دارد؟

مریام وبستر جنگ را به عنوان «وضعیت درگیری خصمانه مسلحانه معمولاً آشکار و اعلام شده بین دولت‌ها یا ملت‌ها» تعریف می کند. محققان عموماً این تعریف را گسترش می‌دهند تا خشونت‌های در مقیاس بزرگ شامل شورشیان، شبه‌نظامیان و گروه‌های افراطی را پوشش دهد.

اما هرگونه تلاش برای موشکافی بیشتر دشوار است زیرا درگیری‌های مسلحانه از درگیری دولت‌ها با تانک‌ها و جت‌های جنگنده گرفته تا نبردهای سطح پایین‌تر را شامل می‌شود.

گاهی اوقات دولت‌‌ها رسما اعلام جنگ می‌کنند، همانطور که اسرائیل پس از حمله حماس در سال گذشته انجام داد.

این رژیم اعلامیه مشابهی در رابطه با حزب‌الله نداده است، اما حملات خود علیه این گروه را به جنگ غزه مرتبط می‌کند و هفته گذشته گفته است که اجازه دادن به ده‌ها هزار نفر از ساکنان برای بازگشت امن به شمال، هدف این درگیری است. یوآو گالانت، وزیر دفاع اسرائیل، نیز مکرراً در مورد جنگ جاری با جمهوری اسلامی ایران و متحدانش در «هفت جبهه» از جمله لبنان صحبت می‌کند.

دولت‌ها اغلب از اعلان جنگ خودداری می‌‌کنند حتی زمانی که آشکارا درگیر جنگ هستند. روسیه رسما از تهاجم خود به اوکراین به عنوان «عملیات نظامی ویژه» یاد می‌کند و اشاره عمومی به آن را به عنوان یک جنگ ممنوع کرده است. ایالات متحده از زمان جنگ جهانی دوم به طور رسمی اعلام جنگ نکرده است، حتی با وجود شرکت در درگیری‌های بزرگ در کره، ویتنام، عراق و افغانستان.

چرا هیچ یک از طرفین نمی‌خواهند آن را جنگ بنامند؟

بخشی از دلیلی که نه اسرائیل و نه حزب‌الله از کلمه «جنگ» استفاده نمی‌کنند این است که هر دو امیدوارند بدون ایجاد درگیری شدیدتر یا مقصر دانسته شدن به خاطر آن، به اهداف خود برسند.

لینا خطیب، کارشناس مسائل خاورمیانه در چتم هاوس گفت: «اگرچه تنش‌ها در حال شعله‌ور شدن است، وضعیت در جنوب لبنان یک جنگ تمام عیار نیست، زیرا هم حزب‌الله و هم اسرائیل امیدوارند از ابزارهای محدودی برای فشار بر یکدیگر استفاده کنند.»

حزب‌الله با حملات موشکی و پهپادی خود امیدوار است که اسرائیل را تحت فشار قرار دهد تا با حماس توافق کند و نشان ندهد که در برابر فشارهای اسرائیل تسلیم شده است.

حزب‌الله گفته که اگر آتش‌بس در غزه برقرار شود، حملات را متوقف خواهد کرد، اما دورنمای چنین توافقی دور از دسترس به نظر می‌رسد.

بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر اسرائیل وعده داده که هر کاری که لازم است برای توقف حملات انجام دهد تا آوارگان اسرائیلی بتوانند به خانه‌های خود بازگردند.

کریگ گفت: «من فکر می‌کنم اسرائیلی‌ها تلاش می‌کنند یا به حزب‌الله بگویند، شما پای میز مذاکره بیایید و ما این موضوع را از طریق دیپلماسی حل می‌کنیم، یا شما را به گوشه رینگ می‌بریم تا زمانی که واکنش شدید نشان دهید، و این جنگ همه جانبه خواهد بود.»

یک جنگ تمام عیار چگونه می‌تواند باشد؟

تا همین اواخر، کارشناسان عموماً توافق داشتند که هر جنگی در آینده بین اسرائیل و حزب‌الله شبیه جنگی است که آنها در سال 2006 انجام دادند، اما بسیار، بسیار بدتر.

برای سال‌ها، مقامات اسرائیلی هشدار می‌دادند که در هر جنگ آینده با حزب‌الله،  برای خود لبنان تلفات تنبیهی خواهد داشت، زیرساخت‌های حیاتی را ویران می‌کند و سنگرهای حزب‌الله را نابود می‌کند.

در همین حال، حزب‌الله سال‌ها را صرف توسعه و بهبود زرادخانه خود کرد و گمان می‌رود که حدود 150000 راکت و موشک با قابلیت اصابت به تمام نقاط اسرائیل در اختیار داشته باشد.

تشدید و تهدیدات نظامی وضعیت بازدارندگی متقابلی را ایجاد کرد که مرز را از سال 2006 تا اکتبر سال گذشته تا حد زیادی ساکت نگه داشت. در بیشتر سال گذشته، منطقه برای بدترین شرایط آماده شده است، اما هر دو طرف خویشتن داری نشان داده‌اند و صحبت از «جنگ همه جانبه» دور از واقعیت بوده است.

این شرایط می‌تواند در هر زمان تغییر کند.

یوزی ربی، مدیر مرکز مطالعات خاورمیانه و آفریقا موشه دایان در دانشگاه تل آویو گفت: «ما یک پله بالا رفتیم، اما هنوز به طبقه پنت‌هاوس نرسیده‌ایم. در پایان، من جایگزینی برای عملیات زمینی نمی‌بینم.»

آیا اگر تهاجم زمینی صورت گیرد قطعاً جنگ است؟

هرگونه تصمیم اسرائیل برای اعزام تانک و نیرو به جنوب لبنان، تشدید شدید تنش را به همراه خواهد داشت.

اسرائیل تقریباً سه هفته قبل از اعزام نیروی زمینی به غزه رسماً اعلام جنگ کرد. نیروهای زمینی اسرائیل برای دهه‌ها در کرانه باختری اشغالی عملیات می‌کنند و در ماه‌های اخیر به طور معمول حملات هوایی را علیه شبه‌نظامیان انجام داده‌اند، بدون اینکه کسی بگوید که این یک جنگ است.

تهاجم زمینی محدود اسرائیل ممکن است همچنان جا را برای هر دو طرف برای عقب‌نشینی باز بگذارد.

البته لبنان احتمالاً تهاجم زمینی را نقض آشکار حاکمیت خود و اقدامی جنگی می‌داند. اما بیروت قبلاً اسرائیل را به نقض معمول حریم هوایی خود و اشغال مناطق مورد مناقشه در امتداد مرز متهم می‌کند.

در واقع، دو طرف در حال حاضر به طور رسمی در وضعیت جنگی قرار دارند و از سال 1948 به این سو در همین بوده‌اند.