سرنوشت سلطان در گرو انتخابات آمریکا/ جرجیح اردوغان ترامپ است یا هریس؟

به گزارش اکوایران، آنکارا در موضوع رقابت‌های تنگاتنگ ریاست‌جمهوری ایالات متحده احتیاط به خرج داده و آگاه است که نتیجه این انتخابات می‌تواند همکاری در موضوعات کلیدی مانند دفاع، اسرائیل و سوریه را بازسازی کند.

به نوشته المانیتور، با نزدیک‌شدن به انتخابات ریاست‌جمهوری ۲۰۲۴ ایالات متحده، آنکارا خود را برای دو نتیجه ممکن آماده می‌سازد. رویدادی پرمخاطره و طوفانی با پیروزی دوباره دونالد ترامپ یا رابطه‌ای قابل‌اعتمادتر با کامالا هریس.

سینان اولگن، رئیس اندیشکده مرکز مطالعات اقتصادی و سیاست خارجی گفت: «در مقایسه با انتخابات‌های گذشته، آنکارا واقعاً آرام‌تر است». او افزود: «اردوغان از دادن پیام واضح در مورد اینکه از کدام کاندیدا حمایت می‌کند، خودداری کرده است».

این احتیاط تا حدودی ناشی از درس تلخ انتخابات قبلی ایالات متحده است؛ زیرا ستایش‌های فراوان رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهور ترکیه از ترامپ که بین سال‌های ۲۰۱۶ و ۲۰۲۰، رابطه‌ای پرتنش اما کارآمد با هم داشتند، زمانی که جو بایدن به پیروزی رسید، وبال آنکارا شد.

اولگن افزود: «شکی نیست که اردوغان ترجیح می‌دهد ترامپ را در کاخ سفید ببیند که رابطه‌ای کارآمد با او داشت». این دیدگاه توسط یکی از نزدیکان سابق اردوغان که با المانیتور به صورت ناشناس صحبت کرد، تأیید شد. این مشاور سابق گفت: «با وجود لحظات تنش‌آمیز، ترامپ و اردوغان به یکدیگر احترام می‌گذاشتند و به یکدیگر اعتماد داشتند، زیرا می‌دانستند که می‌توانند در زمان بحران صحبت کنند». او حتی افزود که آن‌ها از به چالش کشیدن یکدیگر لذت می‌بردند.

با این حال، رابطه آن‌ها بدون تنش نبود. در سال ۲۰۱۹، خرید سامانه‌های دفاع هوایی اس-۴۰۰ روسیه توسط آنکارا باعث شد که ایالات متحده ترکیه را از برنامه فروش جت‌های جنگنده اف-۳۵ کنار گذاشته و تحریم‌هایی بر صنعت دفاعی آن اعمال کند. حملات نظامی آنکارا علیه واحدهای یگان‌های مدافع خلق (YPG) در شمال سوریه که متحد ایالات متحده در مبارزه با داعش بود اما توسط ترکیه به عنوان یک شاخه از حزب کارگران کردستان (پ‌ک‌ک) دیده می‌شد، روابط را پیچیده‌تر کرد.

نامه سال ۲۰۱۹ ترامپ به اردوغان که از او خواسته بود «سختگیر» نباشد و «احمق‌بازی» درنیاورد و با مازلوم کوبانی، فرمانده نیروهای دموکراتیک سوریه که تحت حمایت ایالات متحده هستند، مذاکره کند، هنجارهای دیپلماتیک را شکست. اوزگور اونلوهیسارچیکلی، مدیر بنیاد مارشال آلمان در آنکارا یادآور شد که ترامپ همچنین به شبکه‌های اجتماعی رفت و اقتصاد ترکیه را تهدید کرد که باعث سقوط لیر شد. رئیس‌جمهور سابق آمریکا در توییتر نوشت که اگر ترکیه پا را فراتر بگذارد، اقتصاد این کشور را کاملاً نابود و محو خواهد کرد.

در حالی که رابطه بایدن و اردوغان کمتر شخصی و حتی پرتنش‌تر بوده، دو کشور در سال‌های اخیر پیشرفت‌های ثابتی داشته‌اند. زیر نظر بایدن، یک مکانیزم استراتژیک در طول بحران اوکراین راه‌اندازی شد که بر «همکاری در صورت امکان، اصلاح آنچه قابل‌اصلاح است و مدیریت اختلافات قبل از اینکه به بحران‌های بزرگ تبدیل شوند» تمرکز داشت.

اونلوهیسارچیکلی به المانیتور گفت: «پیروزی دوباره ترامپ، به ویژه با کنترل جمهوری‌خواهان بر کنگره و سنا، فرصت‌های بیشتری برای ترکیه ایجاد خواهد کرد اما همچنین خطرات بیشتری نیز به همراه خواهد داشت». او افزود: «دولت هریس فرصت‌های کمتری خواهد داشت اما رابطه‌ای پایدارتر و قابل‌پیش‌بینی‌تر را ارائه خواهد داد».

موافقت ترکیه با گسترش ناتو برای قبول عضویت سوئد و فنلاند نیز چرخش مثبت در روابط را میسر ساخت و به پیشبرد فروش و کیت‌های نوسازی اف-۱۶ برای ترکیه که دولت بایدن از طریق کنگره آن را پیش برد، کمک کرد.

مشاور سابق گفت: «بسیاری از چهره‌های دیپلماتیک آنکارا یخ‌زدایی را نه به بایدن بلکه به جف فلیک، سفیر ایالات متحده در ترکیه نسبت می‌دهند که یک سناتور جمهوری‌خواه بود و ارتباطات قوی خود در واشنگتن را برای گرفتن توافق اف-۱۶ از کنگره به کار گرفت».

فلیک که پس از پایان دوره خود در آگوست از ترکیه خارج شد، ماه گذشته اعلام کرد که از هریس در برابر ترامپ حمایت می‌کند. او در دوران سناتوریش اغلب با ترامپ دچار اختلاف می‌شد.

نه بدتر از قبل

در سفر ماه سپتامبر اردوغان به ایالات متحده، او درباره اینکه آیا یک دولت جدید می‌تواند بهبودهای شکننده در روابط ایالات متحده و ترکیه را بازگرداند یا حداقل حفظ کند، احتیاط به خرج داد.

او به خبرنگاران ترک در حاشیه اجلاس مجمع عمومی سازمان ملل در نیویورک گفت: «امیدوارم رهبری جدید بدتر از قبلی نباشد».

سونر جاغا‌پتای، مدیر برنامه تحقیقات ترکیه در مؤسسه سیاست‌گذاری خاورمیانه معتقد است که روابط ترکیه و ایالات متحده امروز در وضعیت بهتری نسبت به سال‌های اخیر قرار دارد، صرف‌نظر از اینکه چه کسی پیروز شود. او به المانیتور گفت: «نخبگان دموکرات و جمهوری‌خواه اکنون درک می‌کنند که ترکیه در حالی که در اردوگاه امنیت غربی باقی مانده، به دنبال پرورش روابط با ابرقدرت‌های دیگر مانند روسیه و چین است».

جاغاپتای خاطرنشان کرد: «سیاست‌گذاران واشنگتن تشخیص داده‌اند که ترکیه دیگر در یک رابطه انحصاری با هیچ‌کس نیست، بلکه با چند شریک در حال تعامل است». او گفت: «فروش جت‌های اف-۱۶ روابط بین دو پایتخت را احیا کرده است. امیدوارم با این روند، راه‌حل‌هایی برای سایر مسائل مانند CAATSA، اف-۳۵ و اس-۴۰۰ ممکن باشد». او همچنین اشاره کرد که مرگ فتح‌الله گولن، روحانی مستقر در پنسیلوانیا که آنکارا او را مسئول کودتای ۲۰۱۶ می‌داند، یک «وزن مرده» را حذف می‌کند.

همچنین هم اونلوهیسارچیکلی و هم جاغاپتای به اهمیت «خروج هماهنگ» نیروهای ایالات متحده از سوریه اشاره کردند.

جاغاپتای هشدار داد که اگر خروج ایالات متحده به گونه‌ای انجام شود که آنکارا و واشنگتن را در تضاد قرار دهد یا پایگاه کردها، ایرانی‌ها یا روس‌ها را در سوریه تقویت کند، «تصویر خوش‌بینانه» که او انتظار داشت، خراب خواهد شد.

اونلوهیسارچیکلی خاطرنشان کرد: «ترامپ احتمالاً حمایت ایالات متحده از واحدهای یگان‌های مدافع خلق را به حالت تعلیق درخواهد آورد». او تأیید کرد که این موضوع به همراه رفع تحریم‌های CAATSA در صدر لیست خواسته‌های اردوغان قرار دارد.

مزایای کوتاه‌مدت، مخاطرات بلندمدت

به گفته اولگن، پیروزی ترامپ می‌تواند به منافع کوتاه‌مدت ترکیه خدمت کند، به ویژه در مورد CAATSA و خروج سریع‌تر ایالات متحده از سوریه. با این حال، او هشدار داد که سیاست‌های خاورمیانه‌ای ترامپ، مانند حمایت از اسرائیل و رویارویی با ایران می‌تواند منطقه را بی‌ثبات سازد. او هشدار داد: «حمایت ترکیه از حماس می‌تواند رابطه واشنگتن-آنکارا را پیچیده‌تر کند».

بزرگ‌ترین نگرانی اولگن این بوده که تضعیف ناتو توسط ترامپ می‌تواند اتحادیه اروپا را به سمت ساختارهای دفاعی سوق دهد که ترکیه را کنار می‌گذارد.

اونلوهیسارچیکلی تأیید کرد که «سیاست‌های ترامپ، هم در زمینه امنیت جهانی و هم اقتصادی، به منافع بلندمدت ترکیه آسیب می‌زند».

هم اولگن و هم اونلوهیسارچیکلی بر این نکته توافق دارند که روابط ایالات متحده و ترکیه در زمان هریس پایدارتر و نهادینه‌تر خواهد بود. اونلوهیسارچیکلی به المانیتور گفت: «هریس احتمالاً نسبت به پَسرَفت دموکراتیک ترکیه انتقاد بیشتری خواهد داشت، اما رویکرد او پیش‌بینی‌پذیرتر است».

اولگن افزود: «هریس در کاخ سفید از نظر روابط فرا‌آتلانتیکی و تجارت جهانی بهتر خواهد بود، اما سپس باید دید که چه کسی در کابینه او خواهد بود».