بازگشت چهره محبوب بی‌بی و بن‌سلمان به تیم خاورمیانه‌ای ترامپ/ معامله‌گر بزرگ به جنگ‌های منطقه خاتمه می‌دهد؟

به گزارش اکوایران، جرد کوشنر، داماد رئیس‌جمهور منتخب ایالات متحده، دونالد ترامپ، با این که احتمالاً شغلی رسمی در دولت آتی آمریکا نداشته باشد، به عنوان یکی از عناصر کلیدی در تلاش‌های دولت جدید برای خاورمیانه شناخته می‌شود.

مهره غیر قابل جایگزین ترامپ؟

به نوشته سی‌ا‌ن‌ان، تیم خاورمیانه ترامپ در حال شکل‌گیری است. اما روابط نزدیکی که کوشنر در چهار سال اول ریاست جمهوری ترامپ با رهبران منطقه ایجاد کرد و در سال‌های اخیر حفظ کرده، به‌گفته منابع سی‌ان‌ان، به‌سختی قابل جایگزینی خواهد بود.

برخی دیپلمات‌های سابق و منتقدان دولت ترامپ به منافع مالی قابل توجه کوشنر در منطقه اشاره می‌کنند، اما بسیاری از دیپلمات‌های منطقه‌ای ارزش روابط عمیقی که او ایجاد کرده را به رسمیت می‌شناسند.

یکی از دیپلمات‌های منطقه‌ای که در دوران حضور کوشنر در کاخ سفید با او کار کرده بود، به سی‌ا‌ن‌ان گفته: «هیچ‌کس در تیم جدید چیزی که جرد دارد را ندارد، و آن اعتماد است. جرد آن را به دست آورد، او در ابتدا آن را نداشت. این اعتماد به‌دست آمدنی است و به زمان نیاز دارد.»

این دیدگاه به طور گسترده‌ای پذیرفته شده است. به گفته یکی از منابع اسرائیلی که با دولت اول ترامپ کار کرده: «دوستی‌ها در این منطقه همیشگی است.» او به روابط شخصی عمیقی که کوشنر با رهبران منطقه ایجاد و حفظ کرده، اشاره کرد و افزود: «تصور من این است که نقش او بیشتر در دست خودش است تا هر کس دیگری.»

بازگشت در مقام مشاور

به گفته دو منبع آگاه از طرز تفکر فعلی او، کوشنر احتمالاً نقش رسمی در دولت دوم ترامپ نخواهد داشت، اما احتمالاً به عنوان مشاور خارجی فعالیت خواهد کرد.

یک منبع آگاه از وضعیت فعلی گفت، کوشنر در حال حاضر به طور کامل در دسترس است تا همه کسانی که روی مسائل مرتبط با خاورمیانه کار می‌کنند را راهنمایی و مشاوره دهد. این منبع افزود که او معتقد است تحت رهبری ترامپ پیشرفت بیشتری امکان‌پذیر است.

هم کوشنر و هم ترامپ مایلند تلاش‌ها برای عادی‌سازی روابط بین اسرائیل و دیگر کشورهای عربی را ادامه دهند، اقدامی که طی معاهده ابراهیم و در دوره اول ترامپ روابط بین اسرائیل و امارات متحده عربی را عادی‌سازی کرد، اما این تلاش‌ها به دلیل جنگ‌های جاری در غزه و لبنان بسیار پیچیده‌تر شده است.

از زمان ترک کاخ سفید در سال ۲۰۲۱، کوشنر و همسرش ایوانکا ترامپ به میامی نقل مکان کرده و عمدتاً از سیاست خارج شده‌اند. کوشنر پس از ترک واشنگتن، یک صندوق سرمایه‌گذاری به نام Affinity Partners را تأسیس کرد که با حمایت گسترده صندوق‌های ثروت ملی خلیج فارس همراه بود.

کوشنر همچنین روابط خود را با بازیگران کلیدی در خاورمیانه، از جمله مقامات اسرائیلی و رهبران کشورهای عرب حاشیه خلیج فارس حفظ کرده است. او به‌ویژه با محمد بن سلمان، ولیعهد سعودی در تماس بوده است

نزدیکی کوشنر به ولیعهد سعودی

در دوره اول ترامپ، کوشنر آن‌قدر به بن سلمان نزدیک شد که این دو نفر از طریق پیامک ارتباط برقرار می‌کردند، که گاهی موجب ناامیدی مقامات حرفه‌ای امنیت ملی می‌شد، چرا که از محتوای این مکالمات بی‌اطلاع بودند.

در اولین سفر خارجی ترامپ به عربستان سعودی در سال ۲۰۱۷، کوشنر و ایوانکا ترامپ در کنار رئیس‌جمهور در مراسم و رویدادهای مختلف حضور داشتند. بعدها، کوشنر سفرهای جداگانه‌ای به عربستان داشت تا با بن سلمان گفت‌وگوهایی انجام دهد که تا نیمه‌شب ادامه می‌یافت.

اما این بار مشارکت احتمالی کوشنر با یک لایه پیچیدگی جدید همراه است: در سال‌های اخیر، صندوق او ۲ میلیارد دلار از صندوق سرمایه‌گذاری عمومی عربستان سعودی دریافت کرده است. این رابطه اقتصادی، بررسی‌های بیشتری را در مورد مشارکت کوشنر به دنبال خواهد داشت.

برخی دیپلمات‌های آمریکایی در حال حاضر نگران این هستند که ترامپ شاید مسیری را دنبال کند که منافع مالی خانواده‌اش را بر منافع ملی ارجح بداند.

یکی از دیپلمات‌های فعلی ایالات متحده که به یاد دارد در دوران نخست ریاست جمهوری ترامپ، به دلیل محرمانه بودن تعاملات کوشنر، مشکلاتی به وجود آمده بود، گفت: «اولویت دادن به شکوفایی عربستان سعودی به این دلیل که ممکن است به خانواده ترامپ کمک کند، نگرانی بزرگی برای دیپلمات‌های آمریکایی است.»

پایان جنگ‌ها؟

با این حال، ممکن است به‌کارگیری کوشنر به‌عنوان یک اقدام ضروری در آغاز دوره دوم ترامپ در نظر گرفته شود، اگر ترامپ بخواهد همانطور که وعده داده است، جنگ‌ها در منطقه را سریعاً پایان دهد. او در اوایل سال جاری گفته بود که اسرائیل باید «آنچه را که شروع کرده‌اند» در غزه «تمام کنند و این کار را سریع انجام دهند».

کوشنر خود اخیراً در مورد وضعیت خاورمیانه به طور گسترده صحبت نکرده است، اما اظهاراتی که او در یک مصاحبه در هاروارد در سال جاری مطرح کرد، سر و صدای زیادی به راه انداخت.کوشنر در ماه مارس گفت: «ملک ساحلی غزه می‌تواند بسیار ارزشمند باشد. اگر مردم روی امرار معاش تمرکز کنند.»او افزود: «وضعیت آنجا کمی ناگوار است، اما از دیدگاه اسرائیل، من سعی می‌کردم مردم را از آنجا خارج کنم و سپس آنجا را پاکسازی کنم. اما فکر نمی‌کنم که اسرائیل اعلام کرده باشد که نمی‌خواهد مردم بعد به آنجا برگردند.»

این اظهارات موجی از خشم در منطقه برانگیخت، به ویژه با توجه به تلفات عظیمی که جنگ بر مردم فلسطین وارد کرده است.

غیث العُمری، پژوهشگر ارشد در موسسه واشنگتن، گفت: «آنچه ما می‌بینیم یک درگیری فعال و خونین است، و تمام آنچه که مردم در جهان عرب می‌بینند، کشته شدن نوزادان است. این اظهارات نگران‌کننده بود چون کوشنر با زبانی سرد و مادی به این موضوع پرداخته بود که برای مردمی که نیاز به همدلی دارند بسیار ناراحت‌کننده و فاقد ‌احساس بود.»

او همچنین افزود که انتظار دارد کوشنر از این نوع زبان در آینده پرهیز کند، به ویژه به این دلیل که می‌تواند روابط با کشورهای عربی دیگر مانند عربستان سعودی را به مخاطره بیاندازد.

ترامپ هفته گذشته پس از پیروزی در انتخابات با بن سلمان صحبت کرد. این دومین تماس او با منطقه پس از مکالمه با نخست‌وزیر اسرائیل، بنیامین نتانیاهو بود، که نشان‌دهنده اولویت ‌دادن او به روابط ایالات متحده و عربستان است.

یار غار بی‌بی

کوشنر همچنین به مقامات اسرائیلی نزدیک است، از جمله نتانیاهو که از دوران جوانی او را می‌شناسد. دیدار اخیر کوشنر با وزیر امور استراتژیک اسرائیل، رون درمر، نشان‌دهنده نزدیکی او به مقامات اسرائیلی است.

چگونگی پیشرفت تلاش‌ها برای عادی‌سازی روابط میان اسرائیل و عربستان سعودی در حالی که جنگ در غزه در جریان است و درگیری اسرائیل و حزب‌الله همچنان تشدید می‌شود، سوالی بی‌پاسخ است. با این حال، هم‌پیمانان کلیدی ترامپ به این باورند که روش کوشنر هنوز کار می‌کند.

برایان هوک، مقام ارشد وزارت امور خارجه در دولت ترامپ در دوره اول، ادعا کرد: «اگر به طرحی که کوشنر در دوره اول ارائه داد نگاه کنید، تمام عناصری که رهبران منطقه به دنبال آن هستند در آن وجود دارد». او افزود: «من مطمئن هستم که چنین تفکری و همکاری با فلسطینی‌ها و اسرائیلی‌ها، هرچقدر شرایط اجازه دهد، اثر زیادی خواهد داشت.»

بسیاری از نامزدهای ترامپ کتاب کوشنر که در سال 2022 منتشر شد را خوانده‌اند یا در حال خواندن آن هستند تا بازیگران و دینامیک‌های منطقه را درک کنند.

در حالی که برخی از اطرافیان کوشنر سوال دارند که چقدر از او استفاده خواهد شد، دیپلمات‌های منطقه‌ای، دیپلمات‌های آمریکایی که در منطقه کار کرده‌اند، افراد در دایره ترامپ و مقامات پیشین دولت ترامپ توافق دارند که کوشنر نقشی در رویکرد آتی دولت در قبال خاورمیانه خواهد داشت، خواه در دولت خدمت کند یا نه. یک مقام پیشین دولت ترامپ گفت: «داشتن رابطه پیامکی با بن سلمان در دوره اول مفید بود. سخت است که تصور کنیم از این کانال در آینده استفاده نشود.»

انتظار می‌رود که روابط کوشنر برای مشارکت‌های محرمانه و پیشبرد اهداف ترامپ در پایان دادن به درگیری‌ها و پیشبرد عادی‌سازی روابط ایالات متحده و عربستان سعودی نقشی حیاتی داشته باشد.

هم مایک هاگبی، فرماندار پیشین آرکانزاس که ترامپ او را به عنوان سفیر جدید آمریکا در اسرائیل انتخاب کرده است، و همچنین استیو ویتکوف که رهبری تلاش‌های کلی منطقه‌ای را بر عهده خواهد داشت، هر کدام روابط خاص خود را دارند. اما نحوه همکاری آن‌ها با یکدیگر و با کوشنر همچنان سوالی بدون پاسخ است.

آرون دیوید میلر، مذاکره‌کننده پیشین خاورمیانه در وزارت امور خارجه، در توضیح این وضعیت با اشاره به دوست دیرینه ترامپ که قرار است به عنوان نماینده ویژه ترامپ در خاورمیانه فعالیت کند گفت: «آیا ویتکوف خودخواه است؟ این سوال کلیدی است. اگر او بخواهد موفق شود و رابطه کاری با کوشنر و روبیو (انتخاب ترامپ برای وزارت خارجه) برقرار نکند، اشتباهی بزرگ مرتکب خواهد شد.»

در چند هفته گذشته، قبل از اعلام انتصاب ویتکوف برای این سمت، او یک ملاقات مهم با کوشنر داشته است.