به گزارش اکوایران، یک هفته حملات هوایی سنگین اسرائیل به سوریه پس از سقوط بشار اسد، نه تنها توان نظامی سوریه را به عقب برگرداند، بلکه به نظر می‌رسد در حال ضربه به یکی از لایه‌های دفاعی ایران در منطقه است که چالش قابل توجهی به نظر می‌رسد.

به نوشته واشنگتن‌پست، ضربات فزاینده باعث نگرانی‌هایی در تهران شده و به این دیدگاه دامن زده که درگیری با اسرائیل ممکن است به زودی وارد مرحله‌ای خطرناک‌تر شود. تندروها اکنون بیش از پیش علناً درباره ضرورت بازدارندگی هسته‌ای برای جلوگیری از حمله احتمالی اسرائیل صحبت می‌کنند. 

خلائی که با اسرائیل پر شد

پس از سرنگونی اسد به دست شورشیان اسلام‌گرا و خروج مستشاران ایرانی و نیروهای متحد منطقه‌ایش، اسرائیل از این خلأ قدرت استفاده کرد تا زیرساخت‌های نظامی سوریه را به طور گسترده نابود کند و طی صدها حمله، هواپیماها، هلیکوپترها، انبارهای تسلیحات و بخش اعظم نیروی دریایی این کشور را نابود کرد.

سوریه

اسرائیل ادعا کرده که این حملات برای جلوگیری از افتادن تجهیزات پیشرفته نظامی به دست شبه‌نظامیان انجام شده، اما تحلیلگران می‌گویند آسسب رساندن به ایران نیز جزو اهداف است. در طول حکومت اسد، تهران مقامات نظامی خود را در سوریه مستقر کرده بود تا ضمن تثبیت حکومت او، مسیرهای زمینی انتقال سلاح و حمایت‌های دیگر به حزب‌الله لبنان و نیروهای مقاومت عراقی را نگه دارد.

به ادعای واشنگتن‌پست،  سیستم‌های راداری سابق سوریه می‌توانستند هشدارهای اولیه درباره حمله اسرائیل را به ایران ارائه دهند. در حالی که سیستم‌های پیشرفته دفاع هوایی روسیه که در سوریه مستقر بود نیز عاملی محدودکننده برای آزادی عمل اسرائیل در این منطقه به شمار می‌رفتند.

گریگوری برو، تحلیلگر مسائل ایران در گروه اوراسیا مدعی است: «اکنون اسرائیل یک مسیر باز و روشن به ایران دارد و احتمالاً این مسیر در آینده قابل پیش‌بینی نیز باقی خواهد ماند». او توضیح داد که ممکن است بازسازی یا جایگزینی تجهیزات تخریب‌شده سال‌ها طول بکشد. او موقعیت استراتژیک کنونی ایران را به شرایط جنگ ۸ساله با صدام یا هنگام حمله سال ۲۰۰۳ آمریکا به بغداد تشبیه کرد.

حتی پیش از سرنگونی اسد، اسرائیل در حال اجرای یک کمپین هوایی گسترده مخفی علیه دارایی‌های ایرانی در سوریه بود و از اکتبر ۲۰۲۳، بیش از ۱۰۰ حمله هوایی به خاک سوریه انجام داد که اکثر آن‌ها بدون اعلام عمومی انجام می‌گرفت.

تحلیل روزنامه واشنگتن‌پست از گزارش‌های رسانه‌های ایرانی و بیانیه‌های سپاه پاسداران انقلاب اسلامی نشان می‌دهد که دست‌کم ۲۴ افسر سپاه طی ۱۴ ماه گذشته در سوریه هدف گرفته شده‌اند.

در ۲۰ ژانویه، پنج افسر ایرانی در حمله‌ای به دمشق ترور شدند. در اول آوریل، هفت افسر ایرانی در حمله به ساختمانی در نزدیکی سفارت ایران در دمشق نیز جان باختند که باعث شد ایران برای اولین‌بار مستقیماً به خاک اراضی اشغالی حمله کند.

در ماه اکتبر و پس از تحمیل ضربات سنگین به حزب‌الله توسط اسرائیل، از جمله حمله‌ای که منجر به ترور حسن نصرالله شد، ایران دومین حمله مستقیم خود به اسرائیل را انجام داد. در روز یکشنبه، تقریباً سه هفته پس از آغاز آتش‌بس با اسرائیل، حزب‌الله اذعان داشته که ارتباطش با ایران قطع شده، هرچند تلاش کرد این موضوع را کم‌اهمیت جلوه دهد. نعیم قاسم، رهبر جدید این گروه گفت: «حزب‌الله در مرحله کنونی مسیر تأمین تجهیزات از طریق سوریه را از دست داده، اما این موضوع جزئی بوده و ممکن است با گذشت زمان تغییر کند». او افزود که حزب‌الله در حال بررسی راه‌های دیگر برای تجدید تسلیحات بوده و شاید به دنبال توافقی با رژیم جدید سوریه باشد».

نعیم قاسم

نگاه تندروها به خط قرمز هسته‌ای

در مواجهه با خسارات فزاینده، سیاستمداران ایرانی آشکارتر درباره امکان عبور از آستانه هسته‌ای جهت بازدارندگی در برابر حملات سخن می‌گویند. احمد نادری، یکی از نمایندگان تندروی مجلس در ۸ دسامبر خواستار آزمایش «یک بمب اتمی» شد و از سقوط اسد ابراز تأسف کرد.

گزارش اطلاعاتی این ماه ایالات متحده به این بحث عمومی در ایران اشاره کرد و گفت که این امر «تصوری را منعکس می‌کند که ایران نیاز دارد به هم خوردن تعادل راهبردی با دشمنان خود را اصلاح کند» و این موضع «خطر تقویت دیدگاه طرفداران تسلیحات هسته‌ای در دستگاه تصمیم‌گیری ایران را افزایش می‌دهد».

طبق گزارش آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، ایران از سال گذشته ذخایر اورانیوم غنی‌شده خود را افزایش داده است. در تحلیل مؤسسه علوم و امنیت بین‌المللی، پژوهشگران نتیجه گرفتند که ایران برای تصفیه این ذخایر به سطح سوخت تسلیحاتی به حدود یک ماه زمان نیاز دارد.

بنیامین نتانیاهو

دولت‌های آمریکا تاکنون از رویارویی مستقیم با ایران اجتناب کرده‌اند، و کاخ سفید بایدن در حمله ماه اکتبر اسرائیل نسبت به هدف قرار دادن تأسیسات هسته‌ای یا نفتی ایران هشدار داد. اما بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر این رژیم تمایل خود را برای گسترش جنگ‌های اخیر علیه حماس و حزب‌الله به برخورد تهاجمی‌تر با تهران تحت دولت جدید آمریکا ابراز کرده است.

روز یکشنبه، نتانیاهو خطاب به ایران و حزب‌الله ادعا کرد که اسرائیل «هر زمان و در هر میدانی که لازم باشد، به اقدام علیه شما ادامه خواهد داد». این اظهارات پس از تماس او با دونالد ترامپ منتشر شد. ترامپ نیز در مصاحبه ۲۵ نوامبر با مجله تایم درباره احتمال جنگ با ایران گفت: «هر چیزی ممکن است اتفاق بیافتد».