به گزارش اکوایران، پس از کش‌وقوس‌های فراوان، اکنون لبنان دو رهبر جدید دارد که در ظاهر هیچ‌یک مورد پسند حزب‌الله نیستند. در تاریخ 9 ژانویه، ژنرال جوزف عون، فرمانده سابق ارتش لبنان، با 99 رأی از 128 رأی نمایندگان پارلمان لبنان از طیف‌های مختلف سیاسی به عنوان رئیس‌جمهور انتخاب شد. پس از آن، نواف سلام، رئیس دیوان بین‌المللی دادگستری (ICJ) و یک سنی مورد حمایت عربستان سعودی و جامعه مدنی غیرطایفه‌ای لبنان، به عنوان نخست‌وزیر منصوب شد.

آن‌ها نامزدهای وحدت ملی و راهی برای عبور از نظام سیاسی طایفه‌ای کشور بودند؛ نظامی که تقریباً باعث نابودی این کشور شد، به‌ویژه پس از جنگ ویرانگر حزب‌الله با اسرائیل.

به نوشته آنخل ووهرا، تحلیل‌گر فارن پالیسی، حزب‌الله ترجیح می‌داد نامزدهای دیگری به جای عون و سلام انتخاب شوند، اما در شرایطی که در حال بستن زخم‌هایش است، در برابر این رهبری جدید مقاومت نکرد. سامی نادر، تحلیلگر سیاسی لبنانی، گفت: «این غیرقابل تصور بود. برای دهه‌ها، حزب‌الله تصمیمات را می‌گرفت. اما اکنون، به دلیل این زلزله ژئوپلیتیکی، از جنگ با اسرائیل تا سرنگونی بشار اسد، وضعیت تغییر کرده است.» در حال حاضر، همه در لبنان، از جمله پایگاه شیعه حزب‌الله، عمدتاً بر بازسازی اعتماد بین‌المللی، جذب کمک‌ها و سرمایه‌گذاری از غرب و کشورهای خلیج‌فارس و بازسازی خانه‌ها و روستاها تمرکز کرده‌اند.

چالش‌های بزرگ

با این حال، عون و سلام با چالش‌های بزرگی روبه‌رو هستند. آیا آن‌ها خواهند توانست دولتی پاک تشکیل دهند و اصلاحات سیاسی ضروری را که برخی قانون‌گذاران ممکن است در برابر آن مقاومت کنند، اجرا کنند؟ و مهم‌تر از همه، آیا آن‌ها واقعاً موفق به خلع سلاح حزب‌الله خواهند شد؟

پرچم‌های حزب‌الله هنوز در مناطق تحت نفوذ این گروه بر روی مغازه‌ها، بیلبوردها و پل‌های ترافیکی آویزان است. یک شهروند لبنانی گفت که سرایدارش معتقد است حسن نصرالله، رهبر حزب‌الله، در انفجار مهیب ۸۰ تنی کشته نشده و در جایی در ایران است. او انتظار داشت نصرالله در زمانی که خود انتخاب می‌کند، به‌عنوان یک مهدی یا منجی بازگردد.

کارشناسان می‌گویند حتی اگر حزب‌الله شدت آسیب در جنگ را انکار کند، از نیاز به بازسازی جنوب لبنان، بخش‌هایی از دره بقاع و حومه جنوبی بیروت (ضاحیه) که همگی خانه‌های حامیانش بوده و تحت بمباران شدید اسرائیل قرار گرفته‌اند، آگاه است. بر اساس گزارش بانک جهانی، لبنان برای جبران خسارت‌های ناشی از آخرین جنگ به حدود ۸.۵ میلیارد دلار نیاز دارد.

اسراییل لبنان

مایکل یانگ، عضو مرکز خاورمیانه کارنگی، در پستی در شبکه اجتماعی ایکس نوشت: «حزب‌الله اکنون مجبور است با دو نامزدی که با آن‌ها مخالف بود، کنار بیاید. بدتر از آن، اگر این گروه بخواهد از کشورهای خلیج‌فارس برای بازسازی مناطق عمدتاً شیعه‌نشین کمک مالی دریافت کند، باید تمایل خود را برای گفت‌وگو درباره خلع سلاح و حمایت از اصلاحات اقتصادی نشان دهد. بازسازی برای آن‌ها اولویت مطلق است».

بر اساس توافق آتش‌بس ۶۰ روزه که در ماه نوامبر گذشته بین اسرائیل و حزب‌الله به امضا رسید، هر دو طرف باید از جنوب لبنان خارج شوند. این توافق همچنین خواستار اجرای کامل قطعنامه ۱۷۰۱ شورای امنیت سازمان ملل تا ۲۶ ژانویه است. در این توافق آمده: «نیروهای نظامی و امنیتی رسمی لبنان، زیرساخت‌ها و تسلیحات آن تنها گروه‌های مسلح، تسلیحات و مواد مرتبطی خواهند بود که در منطقه جنوب لیتانی مستقر می‌شوند»، به استثنای نیروهای حافظ صلح سازمان ملل که برای نظارت بر نقض‌ها مجاز به حضور در این منطقه هستند.

اوایل این ماه، آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل، به خطرات ناشی از ادامه حضور اسرائیل در جنوب لبنان اشاره کرد و افزود که نیروهای حافظ صلح سازمان ملل از زمان آغاز آتش‌بس تاکنون بیش از «۱۰۰ انبار تسلیحات» متعلق به حزب‌الله و دیگر گروه‌ها را کشف کرده‌اند.

عون و سلام هر دو بر حق دولت به‌عنوان تنها نهاد دارای سلاح تأکید کردند. عون گفت: «تعهد من این است که خواستار یک استراتژی دفاعی و تأسیس یک دولت شوم، تکرار می‌کنم، یک دولت، که در ارتش خود سرمایه‌گذاری کند، همه مرزها را کنترل کند و قطعنامه‌های بین‌المللی را اجرا کند.»

خلع سلاح تنها در جنوب

یک سیاستمدار از جنبش میهنی آزاد (FPM)، که سابقاً از متحدان سیاسی حزب‌الله بود، گفت که احتمالاً حزب‌الله خلع سلاح خواهد شد، اما تنها در جنوب لیتانی و نه در سایر نقاط. او که خواست نامش فاش نشود، گفت: «فکر می‌کنم مسلم است که حزب‌الله به اجرای قطعنامه ۱۷۰۱ پایبند خواهد بود و در جنوب لیتانی خلع سلاح می‌شود. اما موضوع شمال لیتانی هنوز جای بحث دارد.»

حزب الله لبنان

نخستین بار در پایان جنگ ۲۰۰۶ لبنان به حزب‌الله گفته شد که باید جنوب این کشور را ترک کند. دو دهه و یک جنگ دیگر طول کشید تا این گروه با تخلیه جنوب لبنان موافقت کند. اما خلع سلاح حزب‌الله در شمال رودخانه لیتانی چالشی حتی بزرگ‌تر خواهد بود.

سیاستمدار عضو جنبش میهنی آزاد گفت که صحبت‌هایی وجود دارد مبنی بر این‌که تحت یک استراتژی دفاع ملی جدید، مبارزان حزب‌الله می‌توانند تحت فرماندهی کلی دولت قرار گیرند «بدون اینکه الزاماً در ارتش لبنان (LAF) ادغام شوند، بلکه شاید به‌عنوان یک نیروی شبه‌نظامی یا چیزی شبیه به آن عمل کنند.»

برخی دیگر هشدار داده‌اند که اگر جنگجویان حزب‌الله به حال خود رها شوند، ممکن است منجر به هرج‌ومرج شود. آن‌ها معتقدند که مبارزان حزب‌الله باید از طریق دعوت به پیوستن به ارتش لبنان راه‌حلی جایگزین پیدا کنند.

گیلبرت دومیت، فعال لبنانی گفت که حزب‌الله تضعیف شده «اما نه به‌اندازه‌ای که فکر می‌کنیم». او افزود که این گروه هم‌چنان نیروها و تسلیحات دارد و می‌تواند کشور را تحت تاثیر قرار دهد. او پرسید: «آیا راهی وجود دارد که درصد زیادی از مبارزان حزب‌الله در ارتش ادغام شوند؟» و خود پاسخ داد: «بله، فکر می‌کنم می‌توان یک سازوکار ایجاد کرد، یک واحد اختصاصی برای آن‌ها. به هر حال، آن‌ها لبنانی هستند.»

مخالفان روند جدید

اما نه حزب‌الله و نه دیگر گروه‌های سیاسی که در سیستم سیاسی فرقه‌گرای لبنان ریشه دوانده‌اند، قصد ندارند هنگام انتخاب وزرای کابینه جدید و آغاز اصلاحات، کار را برای عون و سلام آسان کنند. یک سیاستمدار عضو یک حزب فرقه‌محور که خواست نامش فاش نشود، گفت: «نخست‌وزیر می‌تواند کابینه خود را انتخاب کند، اما باید با ما مشورت کند.» او افزود که سلام برای اطمینان از گرفتن رای اعتماد، به حمایت آن‌ها نیاز دارد.

اقتصاد لبنان جوزف عون

با این حال، تحلیلگرانی مانند سامی نادر معتقدند که حرکت جامعه مدنی در مرحله نهایی است و اکنون برای طبقه سیاسی قدیمی دیر شده است که بخواهد در برابر این روند مقاومت کند. او گفت: «اکنون بهترین زمان برای تشکیل کابینه‌ای از کارشناسان و تصویب اختیارات ویژه توسط پارلمان برای انجام اصلاحات اساسی است، به‌عنوان مثال در بخش بانکداری.» نادر اضافه کرد: «پارلمان می‌تواند اما احتمالاً رأی به عدم اعتماد نمی‌دهد. به نظر من، حرکت بسیار قدرتمند است و هیچ‌کس نمی‌خواهد در جبهه بازنده باشد.» با این حال، او نگران است که طبقه سیاسی قدیمی ممکن است تشکیل دولت را به تأخیر بیندازد تا روحیه عمومی را دوباره کاهش دهد و تا پایان تغییرات مثبت سیاسی در لبنان منتظر بماند.

در حالی که لبنانی‌ها از دو فرد شایسته و پاک‌دست در رأس دولت استقبال می‌کنند، آن‌ها با خوش‌بینی محتاطانه به آینده نگاه می‌کنند. این کشور رنج‌های زیادی را تحمل کرده که هنوز برای جشن گرفتن پایان آن‌ها زود است. سامی، یک تکنسین لبنانی اظهار داشت: «نظر من درباره عون و سلام چیست؟ شش ماه دیگر از من بپرسید.»