بهت و ناباوری از تصمیم ترامپ؛ اروپا بازی را بر می‌گرداند؟

به گزارش اکوایران، مقامات اروپایی نباید شگفت‌زده می‌شدند، با این‌حال، آن‌ها از اقدامات اخیر دولت ترامپ در مورد اوکراین، روسیه و دفاع اروپا شوکه و غافلگیر شده‌اند.

در یک کنفرانس امنیتی مهم در مونیخ در این هفته، فضای حیرت و ناباوری و حتی نشانه‌هایی از وحشت در میان هیات‌های اروپایی به چشم می‌خورد، حتی در حالی که برخی تلاش می‌کردند ظاهری محکم در برابر چند روز سرگیجه‌آور از اعلامیه‌ها و دیپلماسی از خود نشان دهند.

بر اساس گزارش رویترز، بزرگ‌ترین نگرانی آن‌ها این است که دیگر نمی‌توانند مطمئن باشند که تحت حمایت نظامی ایالات متحده هستند و اینکه دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، ممکن است با ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه، توافق صلحی برای اوکراین امضا کند که کی‌یف و امنیت اروپا را به شکل گسترده‌تر تضعیف کند.

این نگرانی با سخنرانی معاون رئیس‌جمهور آمریکا، جی‌دی ونس، در کنفرانس تشدید شد، چرا که او تنها اشاره‌ای گذرا به اوکراین و دفاع اروپا کرد و بیشتر بر متهم کردن اروپا به سرکوب آزادی بیان و ناتوانی در مدیریت بحران مهاجرت تمرکز داشت.

رهبران اروپایی اعلام کردند که باید مسئولیت بیشتری در قبال دفاع از خود بپذیرند و هزینه‌های نظامی و تولید تسلیحات را افزایش دهند. اما پس از سال‌ها از چنین اظهاراتی در دوره نخست ترامپ (۲۰۱۷-۲۰۲۱) و پس از حمله روسیه به اوکراین در سال ۲۰۲۲، هنوز بر سر نحوه سازمان‌دهی این تلاش‌ها یا تأمین مالی آن‌ها به توافق نرسیده‌اند.

آن‌ها همچنین تحت فشار ایالات متحده هستند تا طرح‌هایی برای تضمین امنیتی اوکراین ارائه دهند. گروهی از رهبران اروپایی قرار است روز دوشنبه در نشستی اضطراری در پاریس درباره این مسئله گفت‌وگو کنند.

ترس اروپایی‌ها از کنار گذاشته شدن، با اظهارات کیت کلاگ، فرستاده ترامپ در امور اوکراین و ژنرال بازنشسته ارتش، بیشتر شد. او روز شنبه اعلام کرد که آن‌ها در مذاکرات صلح حضور نخواهند داشت، هرچند نظراتشان در نظر گرفته خواهد شد. بعدتر در همان روز، مشخص شد که مقامات آمریکا و روسیه طی روزهای آینده در عربستان سعودی دیدار خواهند کرد تا گفت‌وگوهایی را با هدف پایان دادن به جنگ آغاز کنند. مقامات آمریکایی تأکید کرده‌اند که تنها یک توافق صلح پایدار را خواهند پذیرفت و اوکراین نیز در مذاکرات حضور خواهد داشت.

اما در مونیخ، شهری که یادآور توافق ۱۹۳۸ برای اجازه به آلمان نازی جهت الحاق منطقه سودتنلند از چکسلواکی است، برخی از رهبران اروپایی آشکارا ابراز نگرانی کردند که سیاست مماشات بار دیگر در دستور کار قرار گرفته است.

کایا کالاس، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا، روز شنبه گفت: «همین‌جا که در مونیخ ایستاده‌ام، نمی‌توانم از خود نپرسم: آیا ما قبلاً در این نقطه نبوده‌ایم؟» دونالد توسک، نخست‌وزیر لهستان، روز یکشنبه در پیامی در شبکه ایکس نوشت: «به‌عنوان یک تاریخ‌دان و سیاستمدار، تنها چیزی که امروز می‌توانم بگویم این است: مونیخ. دوباره هرگز!»

اروپا در شوک

اروپایی‌ها از موج اقدامات دولت ترامپ در روزهای اخیر به‌شدت تحت فشار قرار گرفته‌اند، حتی با وجود آنکه واشنگتن گفته است که همچنان به ائتلاف فراآتلانتیکی ناتو، که طی ۷۵ سال گذشته ستون امنیت اروپا بوده، متعهد است.

روز چهارشنبه، پیت هگست، وزیر دفاع جدید آمریکا، در مقر ناتو اعلام کرد که توافق صلح شامل عضویت اوکراین در ناتو نخواهد بود و بازگشت اوکراین به مرزهای پیش از سال ۲۰۱۴، زمانی که روسیه کریمه را ضمیمه کرد، غیرواقع‌بینانه است. هگست همچنین گفت که «واقعیت‌های استراتژیک سختگیرانه» مانع از آن می‌شود که آمریکا «در درجه اول بر امنیت اروپا متمرکز باشد.»

چند ساعت بعد، ترامپ اعلام کرد که با پوتین تماس گرفته، مکالمه را مثبت ارزیابی کرده و گفته است که مذاکرات صلح فوراً آغاز خواهد شد. اقدام ترامپ، سال‌ها سیاست غرب که توسط دولت بایدن و قدرت‌های اروپایی دنبال می‌شد و بر انزوای پوتین و اصرار بر آغاز مذاکرات تنها زمانی که اوکراین در موضعی قوی‌تر در میدان نبرد باشد تأکید داشت را از اساس تغییر داد.

بسیاری از این اقدامات پیش‌تر در کارزار انتخاباتی ترامپ پیش‌بینی شده بود و شباهت زیادی به دوران اول ریاست‌جمهوری او و زمانی داشت که مکرراً از ناتو انتقاد می‌کرد و اروپایی‌ها را به کم‌کاری در هزینه‌های دفاعی متهم می‌کرد. اما این تحولات، رهبران اروپایی را در موقعیتی قرار داده است که باید با سرعت بیشتری واکنش نشان دهند.

پس از ماه‌ها بحث و گفت‌وگو درباره تضمین‌های امنیتی احتمالی اروپا برای اوکراین، اکنون آن‌ها تحت فشار دیپلماسی آمریکا قرار گرفته‌اند تا مشخص کنند که دقیقاً چه تعهداتی را می‌توانند ارائه دهند. همچنین، دو تن از رهبران اروپایی روز یکشنبه خواستار تعیین یک فرستاده ویژه از سوی اتحادیه اروپا برای مذاکرات صلح اوکراین شدند. آن هم چندین ماه پس از آنکه ترامپ، فرستاده خود را منصوب کرده بود.

بااین‌حال، بسیاری از مقامات اروپایی در تلاش برای درک این موضوع که آیا دولت ترامپ واقعاً یک برنامه دقیق برای اوکراین دارد و بازیگران کلیدی آن چه کسانی هستند، سردرگمی خود را ابراز کردند. برخی از آن‌ها پس از گفت‌وگوهای پشت پرده با مقامات آمریکایی امیدوار شدند، زیرا این مذاکرات را نسبت به اظهارات صریح و تند ونس، هگست و دیگران، منطقی‌تر و سازنده‌تر توصیف کردند.

اما دیگران ابراز نگرانی کردند که کل اتحاد فراآتلانتیکی در معرض خطر است و استدلال کردند که دولت ترامپ نه‌تنها سیاست‌هایی متفاوت از اروپا دنبال می‌کند، بلکه به‌طور فعال در برابر جریان اصلی سیاست‌های اروپایی ایستاده است.

روز جمعه، ونس با رهبران حزب راست افراطی آلترناتیو برای آلمان (AfD)، که توسط احزاب جریان اصلی کنار گذاشته شده است، دیدار کرد. این دیدار تنها چند هفته پیش از انتخابات ملی آلمان در ۲۳ فوریه انجام شد.

یکی از دیپلمات‌های اروپایی گفت: «اکنون مشخص است که ایالات متحده قصد دارد نظم جهانی پس از جنگ جهانی دوم را که خود ایجاد کرده بود، از بین ببرد و این شامل نابودی اتحادیه اروپا نیز می‌شود. ما باید برای این مسئله آماده باشیم و رویکرد خود را کاملاً تغییر دهیم.»