حمله هماهنگ متحدان ترامپ برای برکناری زلنسکی/ گزینه‌های جایگزین کدامند؟

به گزارش اکوایران، جمهوری‌خواهان ارشد که همسو با رئیس‌جمهور ایالات متحده، دونالد ترامپ هستند، روز یکشنبه ولودیمیر زلنسکی، رئیس‌جمهور اوکراین را تحت فشار قرار دادند تا موضع خود را درباره جنگ با روسیه تغییر دهد یا از قدرت کناره‌گیری کند. این فشار پس از دیدار پرتنش هفته گذشته در کاخ سفید شدت گرفت.

در همین حال رهبران اروپایی روز یکشنبه در نشستی در لندن حمایت خود را از زلنسکی نشان دادند. کیر استارمر، نخست‌وزیر بریتانیا، از همتایان خود خواست تا تلاش‌های دفاعی خود را افزایش دهند. این در حالی است که دو روز پیش، ترامپ و جی‌دی ونس، معاون رئیس‌جمهور، در دفتر بیضی کاخ سفید با زلنسکی درگیر شدند و این تنش باعث شد که زلنسکی زودتر از موعد جلسه را ترک کند، بدون اینکه توافق برنامه‌ریزی‌شده درباره مواد معدنی را امضا کند.

به گزارش رویترز، این رویارویی، که در آن ونس نقش مهاجم را برای رئیس خود ایفا کرد، رهبران سراسر جهان را شگفت‌زده کرد و پرسش‌هایی را درباره مرحله بعدی جنگ، که روسیه با حمله به اوکراین سه سال پیش آغاز کرد، و همچنین تلاش‌های ترامپ برای پایان دادن به آن، ایجاد کرد.

زلنسکی در این دیدار استدلال کرد که ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه، به توافق آتش‌بس سال ۲۰۱۹ پایبند نبوده و او را قاتل و تروریست توصیف کرد.

مایک والتز، مشاور امنیت ملی ترامپ، گفت که دولت آمریکا مطمئن نیست که زلنسکی برای مذاکره درباره پایان جنگ آماده باشد. او تأکید کرد که هدف ترامپ، دستیابی به صلحی پایدار میان مسکو و کی‌یف است که شامل امتیازات ارضی در ازای تضمین‌های امنیتی تحت رهبری اروپا باشد.

زمانی که از والتز پرسیده شد که آیا ترامپ خواهان استعفای زلنسکی است، او در برنامه ستیت او د یونیون شبکه سی‌ان‌ان پاسخ داد: «ما به رهبری نیاز داریم که بتواند با ما تعامل داشته باشد، در نهایت با روس‌ها مذاکره کند و به این جنگ پایان دهد.»

او افزود: «اگر مشخص شود که انگیزه‌های شخصی یا سیاسی رئیس‌جمهور زلنسکی با پایان دادن به درگیری در کشورش در تضاد است، در آن صورت ما با یک مشکل جدی روبه‌رو خواهیم شد.»

لیندسی گراهام، سناتور جمهوری‌خواه از کارولینای جنوبی و یکی از متحدان اصلی ترامپ که همچنین از حامیان اوکراین محسوب می‌شود، در سخنانی به خبرنگاران در روز جمعه، این پرسش را مطرح کرد که آیا ایالات متحده همچنان می‌تواند با زلنسکی همکاری کند، آن هم پس از درگیری در کاخ سفید.

در همین حال مایک جانسون، رئیس مجلس نمایندگان، روز یکشنبه پیامی مشابه صادر کرد.

او در برنامه میت د پرس شبکه ان‌بی‌سی گفت: «چیزی باید تغییر کند. یا او باید به خود بیاید و با قدردانی به میز مذاکره بازگردد، یا فرد دیگری باید هدایت کشور را بر عهده بگیرد.» جانسون افزود: «صادقانه بگویم، من دوست دارم پوتین شکست بخورد. او دشمن ایالات متحده است. اما در این درگیری، ما باید به این جنگ پایان دهیم.»

کاملاً شرم‌آور

برنی سندرز، سناتور مستقل از ایالت ورمونت که با دموکرات‌ها همسو است، پیشنهاد کنار گذاشتن زلنسکی را رد کرد.

او در برنامه میت د پرس گفت: «من فکر می‌کنم این پیشنهاد وحشتناکی است. زلنسکی در حال رهبری کشوری است که تلاش می‌کند از دموکراسی در برابر یک دیکتاتور مستبد، پوتین، که به کشورش حمله کرده، دفاع کند.»

جیمز لنکفورد، سناتور جمهوری‌خواه از اوکلاهاما نیز در همان برنامه گفت که با درخواست‌ها برای استعفای زلنسکی موافق نیست. دموکرات‌ها از لحن دیدار ترامپ با رئیس‌جمهور اوکراین ابراز انزجار کرده‌اند.

سناتور کریس مورفی از ایالت کنتیکت، کاخ سفید را به دلیل نزدیکی بیشتر به روسیه تا هم‌پیمانان دموکراتیک خود به‌شدت مورد انتقاد قرار داد.

او در مصاحبه با سی‌ان‌ان گفت: «اتفاقی که در حال حاضر رخ می‌دهد کاملاً شرم‌آور است. کاخ سفید به بازوی کرملین تبدیل شده است. کل هدف آن نشست، تلاشی برای بازنویسی تاریخ بود تا توافقی با پوتین امضا شود که اوکراین را به او تحویل دهد. این برای امنیت ملی ایالات متحده فاجعه‌بار است.»

والتز این ادعا که دیدار در دفتر بیضی یک «دام» برای زلنسکی بوده را «کاملاً نادرست» خواند و دولت ترامپ، مسئولیت تغییر موضع را بر گردن اوکراینی‌ها انداخت.

مارکو روبیو، وزیر خارجه آمریکا، به شبکه ای‌بی‌سی گفت: «ما زمانی آماده تعامل مجدد خواهیم بود که آن‌ها آماده صلح باشند.» او تأیید کرد که از روز جمعه با زلنسکی یا آندری سیبیها، وزیر خارجه اوکراین، صحبت نکرده است.

روبیو افزود: «هیچ‌کس اینجا ادعا نمی‌کند که ولادیمیر پوتین امسال برنده جایزه نوبل صلح خواهد شد.» اما تأکید کرد که مذاکره با مسکو ضروری است. او گفت: «شما نمی‌توانید آن‌ها را به میز مذاکره بکشانید در حالی که به آن‌ها توهین می‌کنید و رویکردی خصمانه دارید.»

امی کلوبوچار، سناتور دموکرات از ایالت مینه‌سوتا، در همان برنامه گفت که از درگیری در دفتر بیضی «متعجب و منزجر» شده و پیش از دیدار زلنسکی با ترامپ با او دیدار کرده است. او گفت: «هنوز هم فرصتی برای توافق صلح وجود دارد.»

درخواست برخی متحدان ترامپ برای استعفای زلنسکی

برخی از متحدان دونالد ترامپ پیشنهاد داده‌اند که ولودیمیر زلنسکی، رئیس‌جمهور اوکراین، پس از درگیری شدید روز جمعه با ترامپ و معاون او، جی‌دی ونس در کاخ سفید، استعفا دهد تا توافق صلحی میان اوکراین و روسیه حاصل شود. اما هنوز مشخص نیست چه کسی در صورت کناره‌گیری زلنسکی، رهبری اوکراین را بر عهده خواهد گرفت.

لحن ترامپ پس از دیدار با امانوئل مکرون، رئیس‌جمهور فرانسه، و کیر استارمر، نخست‌وزیر بریتانیا، تغییر کرد و از مواضع خود عقب‌نشینی کرد. او حتی پیشنهاد داد که ایالات متحده سعی خواهد کرد «تا حد امکان» منافع اوکراین را حفظ کند.

اما زمانی که زلنسکی، ترامپ و ونس در مقابل خبرنگاران به‌طور علنی مشاجره کردند، و ترامپ بر سر همتای اوکراینی خود فریاد زد و به او گفت که باید بابت کمک‌های آمریکا «سپاسگزارتر» باشد. زلنسکی زودتر از موعد از کاخ سفید خارج شد و توافق مهم مواد معدنی کمیاب که قرار بود بین ایالات متحده و اوکراین امضا شود، به نتیجه نرسید.

پس از این درگیری، ترامپ اعلام کرد که ادامه همکاری با زلنسکی در شرایط فعلی دشوار خواهد بود. لیندسی گراهام، سناتور جمهوری‌خواه کارولینای جنوبی، نیز پیشنهاد کرد که اگر زلنسکی نتواند روابط خود را با ترامپ بهبود ببخشد، اوکراین باید «رهبر جدیدی» پیدا کند. او گفت: «این یک فرصت از دست‌رفته بود. سوال من از مردم اوکراین این است: من نمی‌دانم که آیا زلنسکی می‌تواند شما را به جایی که می‌خواهید با ایالات متحده بروید، برساند. یا باید او به‌طور اساسی تغییر کند، یا شما نیاز به یک رهبر جدید دارید.»

چه کسی می‌تواند جایگزین زلنسکی شود؟

زلنسکی ماه گذشته اعلام کرده بود که در صورت تضمین توافق صلح یا پذیرش عضویت اوکراین در ناتو، حاضر است از سمت خود کناره‌گیری کند. اما پس از درگیری اخیر با ترامپ، موضع او تغییر کرد.

زلنسکی همچنان از حمایت گسترده داخلی برخوردار است. ورخوونا رادا، پارلمان اوکراین، در ۲۵ فوریه قطعنامه‌ای با عنوان «بیانیه ورخوونا رادا درباره حمایت از دموکراسی در اوکراین در شرایط تجاوز روسیه» تصویب کرد که ریاست‌جمهوری زلنسکی را تأیید می‌کند و تصریح می‌کند که انتخابات در دوران حکومت نظامی قابل برگزاری نیست.

پارلمان اوکراین این قطعنامه را در واکنش به درخواست ترامپ برای برگزاری انتخابات تصویب کرد. ترامپ ادعا کرده بود که زلنسکی تنها «۴ درصد» محبوبیت دارد.

با این حال، در داخل اوکراین بحث‌هایی درباره نامزدهای احتمالی جایگزینی زلنسکی مطرح شده است.

یکی از نام‌های مطرح در فهرست جایگزین‌های احتمالی زلنسکی، والری زالوژنی، سفیر کنونی اوکراین در بریتانیا، است. پیش از نقش دیپلماتیکش، زالوژنی از سال ۲۰۲۱ تا ۲۰۲۴ به‌عنوان فرمانده کل نیروهای مسلح اوکراین خدمت کرد و در این مدت، بخش عمده‌ای از دفاع کی‌یف در برابر آخرین تهاجم روسیه را هدایت کرد.

رسانه اوکراینی Dzerkalo Tyzhnia در نوامبر ۲۰۲۴، زالوژنی را به‌عنوان گزینه‌ای جدی برای جانشینی زلنسکی معرفی کرد و نظرسنجی‌ها نیز نشان دادند که او با ۲۷ درصد حمایت، از زلنسکی که ۱۶ درصد رأی داشت، پیشی گرفته است.

زلنسکی در سال ۲۰۲۴، زالوژنی را از مقام نظامی‌اش برکنار و او را به سمت سفیر در بریتانیا منصوب کرد. این اقدام بحث‌برانگیز بود، زیرا برخی آن را نتیجه اختلافات طولانی‌مدت میان آن دو بر سر استراتژی جنگ و چالش‌های بسیج عمومی نیروها می‌دانستند.

نظرسنجی داخلی منتشرشده توسط اکونومیست نشان می‌دهد که اگرچه زلنسکی همچنان محبوب‌ترین سیاستمدار اوکراین است، اما در یک انتخابات احتمالی با نتیجه ۳۰ درصد در برابر ۶۵ درصد، به زالوژنی خواهد باخت.

ویتالیکلیچکو، شهردار کی‌یف، نیز یکی دیگر از چهره‌های برجسته‌ای است که گاهی در دوران جنگ با زلنسکی اختلاف داشته است. کلیچکو که یک بوکسور حرفه‌ای سابق است، از سال ۲۰۱۴ شهرداری کی‌یف را بر عهده داشته و پیش از آن، دو دوره نماینده شورای شهر کی‌یف بوده است.

در سال ۲۰۲۳، سخنان کلیچکو با انتقاد از زلنسکی به دلیل ارائه تصویری غیرواقعی از جنگ، جنجال‌برانگیز شد. او زلنسکی را متهم کرد که «با شور و هیجان دروغ می‌گوید»، در حالی که زالوژنی «حقیقت را می‌گوید.»

او در آن زمان اظهار داشت: «گاهی مردم نمی‌خواهند حقیقت را بشنوند. البته، ما می‌توانیم با شور و هیجان به مردم و شرکایمان دروغ بگوییم. اما این کار را نمی‌توان برای همیشه ادامه داد. برخی از سیاستمداران ما زالوژنی را به دلیل اظهارات صریحش مورد انتقاد قرار داده‌اند و این اشتباه است. من از او حمایت می‌کنم.»

کلیچکو افزود: «رئیس‌جمهور امروز نقش مهمی دارد و ما باید تا پایان جنگ از او حمایت کنیم. اما در پایان این جنگ، هر سیاستمداری باید برای موفقیت‌ها یا شکست‌هایش پاسخگو باشد.»

گزینه سوم: رئیس پارلمان اوکراین

گزینه احتمالی دیگر روسِلان استفانچوک، رئیس پارلمان اوکراین (ورخوونا رادا) است که در طول جنگ، از متحدان کلیدی زلنسکی محسوب می‌شود.

با این حال، استفانچوک در اوایل جنگ به‌عنوان فردی که در صورت ترور زلنسکی می‌توانست جایگزین او شود، مطرح بود.

او که در سال ۲۰۲۱ به ریاست پارلمان انتخاب شد، دارای سوابق علمی در حقوق و عضویت در آکادمی ملی علوم حقوقی اوکراین است.

استفانچوک اخیراً با انتقاد شدید از پیشنهاد ترامپ برای برگزاری انتخابات در زمان جنگ، گفت که «اوکراین به گلوله نیاز دارد، نه برگه رأی.»

استفانچوک گفت: «اگر کسی باید به برگزاری انتخابات واقعی، آزاد و عادلانه وادار شود، آن فرد پوتین است.»

او این سخنان را در یک پست فیس‌بوکی نوشت و ماه گذشته در پارلمان اروپا سخنرانی کرد و از اتحادیه اروپا خواست نه‌تنها حمایت از اوکراین را ادامه دهد، بلکه آن را افزایش دهد، به‌ویژه در زمینه سامانه‌های دفاعی و جنگنده‌ها. او هشدار داد: «خطر بسیار نزدیک‌تر از آن چیزی است که فکر می‌کنید.»

موضع زلنسکی درباره استعفا و انتخابات

ماه گذشته، ولودیمیر زلنسکی، رئیس‌جمهور اوکراین، گفت: «من آماده‌ام که برای صلح کنار بروم. اگر صلحی در کار نباشد، خوشحال می‌شوم که در ازای پیوستن اوکراین به ناتو از قدرت کناره‌گیری کنم. تمرکز من بر امنیت اوکراین در اینجا و امروز است، نه ماندن در قدرت برای دهه‌ها.»

اما به‌رغم فشارهای داخلی و خارجی، زلنسکی اعلام کرده که در حال حاضر کناره‌گیری را در نظر ندارد.

واکنش مقامات آمریکایی به درخواست استعفای زلنسکی

جیمز لنکفورد، سناتور جمهوری‌خواه از اوکلاهاما، روز یکشنبه در سی‌ان‌ان گفت: «من علاقه‌ای ندارم که خواستار استعفای رهبران کشورهای دیگر شوم. وقتی سناتور چاک شومر خواستار برکناری نخست‌وزیر اسرائیل، بنیامین نتانیاهو شد، خوشم نیامد. همین‌طور وقتی دیگر اعضای سنا درخواست برکناری زلنسکی را مطرح می‌کنند، موافق نیستم.»

برنی سندرز، سناتور مستقل ایالت ورمونت، نیز در همان برنامه گفت: «من فکر می‌کنم این پیشنهاد وحشتناکی است. زلنسکی رهبری کشوری را بر عهده دارد که در تلاش است از دموکراسی در برابر یک دیکتاتور مستبد، ولادیمیر پوتین، دفاع کند.»

واکنش مقامات اوکراینی

کیرا رودیک، نماینده پارلمان اوکراین، هفته گذشته در شبکه سی‌ان‌ان گفت: «با تمام احترام، ما خودمان رئیس‌جمهورمان را انتخاب می‌کنیم. این وظیفه رئیس‌جمهور روسیه، رئیس‌جمهور آمریکا، یا مقامات آمریکایی نیست که به مردم اوکراین بگویند چه کسی باید رئیس‌جمهورشان باشد.»

در حالی که اوکراین ممکن است تحت فشار برای برگزاری انتخابات به‌عنوان شرط دریافت کمک‌های نظامی از واشنگتن قرار بگیرد، زلنسکی تأکید کرده که در حال حاضر به استعفا فکر نمی‌کند.

او چند ساعت پس از درگیری با ترامپ، در مصاحبه‌ای با شبکه فاکس نیوز گفت: «نه. این تصمیم فقط به دست مردم اوکراین گرفته می‌شود. آمریکایی‌ها به رئیس‌جمهور خود رأی می‌دهند و فقط اوکراینی‌ها برای اوکراینی‌ها رأی می‌دهند.»