واشنگتن‌پست: ادعای کم‌سابقه مقام آمریکایی درباره غنی‌سازی ایران

به گزارش اکوایران، چند روز پس از آنکه نامه‌ای از رئیس‌جمهور دونالد ترامپ به تهران رسید و مدعی شد که بین مذاکره برای توافقی جهت پایان دادن به برنامه هسته‌ای یا اقدام نظامی آمریکا برای نابودی آن مخیر کرده، دو طرف همچنان بر سر شرایطی که چنین گفت‌وگویی را ممکن کند اختلاف زیادی دارند.

مشاور امنیت ملی کاخ سفید، مایکل والتز، روز یکشنبه در برنامه «This Week» شبکه ای‌بی‌سی گفت: «همه گزینه‌ها روی میز است.» او افزود که اگر ایران «موشک‌ها، تسلیحاتی شدن و غنی‌سازی» مواد هسته‌ای را متوقف نکند، «ممکن است با مجموعه‌ای از پیامدهای دیگر روبرو شود.»

بر اساس گزارش واشنگتن‌پست، اظهارات والتز پس از حمله گسترده آمریکا در روز شنبه به حوثی‌های یمن مطرح شد. حوثی‌ها هفته گذشته اعلام کرده بودند که حملات خود به ترافیک دریایی در دریای سرخ را از سر خواهند گرفت. ترامپ در یک پست در شبکه‌های اجتماعی هشدار داد که اگر تهران فوراً حمایت از آن‌ها را متوقف نکند، «آمریکا شما را کاملاً مسئول خواهد دانست و با شما مهربان نخواهد بود.»

در مقابل جمهوری اسلامی ایران به سرعت واکنش نشان داد. سرلشکر حسین سلامی، فرمانده سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، گفت: «اگر ایران تهدید شود، پاسخ‌های مناسب و کوبنده‌ای خواهد داد.»

عباس عراقچی، وزیر امور خارجه ایران، روز یکشنبه در پستی در شبکه اجتماعی ایکس نوشت: «دولت ایالات متحده هیچ صلاحیت یا حقی برای دیکته کردن سیاست خارجی ایران ندارد. آن دوره در سال ۱۹۷۹ به پایان رسید.» اشاره او به انقلاب اسلامی است که با اشغال سفارت آمریکا در تهران آغاز شد.

در واکنش به حملات یمن، حوثی‌ها روز یکشنبه اعلام کردند که ۱۸ موشک بالستیک و کروز و یک پهپاد را به سمت ناو هواپیمابر یو‌اس‌اس هری اس ترومن که همراه با کشتی‌های اسکورت خود در دریای سرخ قرار دارد، شلیک کرده‌اند. 

در حالی که تبادل سخنان تند میان ایران و ایالات متحده موضوعی جدید نیست، والتز گفت که حمله آخر هفته به حوثی‌ها هم از نظر وسعت و هم از نظر مقصر دانستن جمهوری اسلامی ایران متفاوت بود. او ادعا کرد: «این ایران است که بارها و بارها حوثی‌ها را تأمین مالی، تجهیز، آموزش و حمایت کرده است تا نه‌تنها کشتی‌های جنگی ایالات متحده، بلکه تجارت جهانی را هدف قرار دهند و به حوثی‌ها در بستن دو مسیر دریایی استراتژیک جهان کمک کرده است.»

این حمله در بحبوحه مجموعه‌ای از رویدادهای اخیر صورت گرفت که هر دو کشور را به آستانه درگیری نزدیک‌تر کرده است.

گزارشی که این ماه توسط آژانس بین‌المللی انرژی اتمی منتشر شد، نشان داد که جمهوری اسلامی ایران تولید اورانیوم با غنای بالا را به طور قابل توجهی افزایش داده و در حال افزایش بیشتر ذخایر با غنای بالاست.

هاوارد سالومون، نماینده موقت آمریکا در آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، در نشست شورای حکام آژانس در ۴ مارس گفت: «اگر ایران به دنبال یک توافق است، مسیر آن از توقف تشدید فعالیت‌های هسته‌ای، پایبندی به تعهدات پادمانی، ایجاد اعتماد بین‌المللی و اجازه دادن به آژانس برای ارائه اطمینان از صلح‌آمیز بودن برنامه هسته‌ای آن آغاز می‌شود.»

این گزارش نه تنها در ایالات متحده، بلکه در میان شرکای اروپایی این کشور که همچنان در توافق هسته‌ای دوران اوباما باقی مانده‌اند نیز نگرانی ایجاد کرد. 

خواسته‌های جدید دولت ترامپ ظاهراً فراتر از مفاد توافق پیشین رفته است؛ توافقی که اجازه غنی‌سازی اورانیوم در سطح پایین برای مقاصد غیرنظامی را فراهم می‌کرد.

در پاسخ به این پرسش که چه شرایطی ممکن است به مداخله نظامی آمریکا در ایران منجر شود، برایان هیوز، سخنگوی شورای امنیت ملی، در ایمیلی ادعا کرد: «ایران باید نشان دهد که برنامه غنی‌سازی و تسلیحات هسته‌ای خود را منحل کرده است.»

هیوز گفت که در نامه ترامپ، رئیس‌جمهور «به‌وضوح اعلام کرده که دو راه برای برخورد با جمهوری اسلامی ایران وجود دارد: از طریق توافق یا اقدام نظامی. ما امیدواریم که ایران مردم خود و منافع ملی را بر ترور مقدم بدارد.»

بریتانیا، فرانسه و آلمان اخیراً مذاکرات پشت درهای بسته‌ای را با نمایندگان جمهوری اسلامی ایران در ژنو برگزار کرده‌اند و در تلاش برای یافتن راه‌حل هستند، در حالی که تهدید کرده‌اند در صورت عدم توافق، مکانیسم اسنپ‌بک را در توافق اولیه ۲۰۱۵ فعال خواهند کرد. این مکانیسم، که تحریم‌های گسترده بین‌المللی علیه ایران را مجدداً اعمال می‌کند، همراه با قطعنامه سازمان ملل که این توافق را تأیید کرد و محدودیت‌هایی را بر برنامه موشک‌های بالستیک جمهوری اسلامی ایران اعمال کرد، در ماه اکتبر همراه با باقی‌مانده توافق منقضی خواهد شد.

وزارت امور خارجه آلمان در پاسخ به سؤالات اعلام کرد: «اروپایی‌ها به تعامل خود ادامه خواهند داد. هدف ما همچنان یافتن راه‌حلی دیپلماتیک برای برنامه هسته‌ای ایران است.»

کشورهای حوزه خلیج فارس نیز در موقعیتی قرار دارند که می‌توانند بین ایالات متحده و جمهوری اسلامی ایران میانجی‌گری کنند. نامه ترامپ به تهران روز چهارشنبه توسط انور قرقاش، وزیر امور خارجه پیشین امارات متحده عربی و مشاور ارشد رئیس‌جمهور امارات، تحویل داده شد. عباس عراقچی هفته گذشته با همتای خود در عمان دیدار کرد. عمان پیش‌تر در دوران دولت بایدن میزبان مذاکرات محرمانه اما در نهایت ناموفق میان ایالات متحده و ایران بود.

اما حتی در حالی که نامه ترامپ به تهران رسید، دولت او اعلام کرد که تحریم‌های جدیدی را علیه صنعت نفت ایران اعمال کرده است؛ بخشی از کمپین «فشار حداکثری» که او ماه گذشته در قالب یک فرمان اجرایی مجوز آن را صادر کرده بود.

رهبری تلاش ترامپ برای تعامل را چیزی جز یک «نمایش تبلیغاتی برای فریب افکار عمومی» ندانست. او روز چهارشنبه، ساعاتی قبل از ورود قرقاش به تهران، در سخنرانی خطاب به دانشجویان گفت: «این شخص» – اشاره به ترامپ – «همان کسی است که توافق ۲۰۱۵ را پاره کرد.» او افزود: «اگر هدف مذاکرات، رفع تحریم‌هاست، مذاکره با این دولت آمریکا آن‌ها را برنخواهد داشت.» او ضمن تکرار تأکید خود بر اینکه برنامه هسته‌ای جمهوری اسلامی ایران صرفاً برای اهداف صلح‌آمیز و غیرنظامی است، گفت که ایران هیچ قصدی برای تسلیم شدن در برابر «دولت‌های زورگو» ندارد.

اسماعیل بقایی، سخنگوی وزارت امور خارجه ایران، روز جمعه گفت که جمهوری اسلامی همچنان در حال بررسی نامه ترامپ است. اما او افزود که ترکیب همزمان «شاخه زیتون و تحریم‌های جدید» نشان‌دهنده «ریاکاری» ایالات متحده است و دولت آمریکا مسئول «پیامدها و اثرات چنین اقدامات یک‌جانبه و غیرقانونی» خواهد بود.

ترامپ ادعا کرده که جمهوری اسلامی ایران به دلیل بحران اقتصادی، برای دستیابی به یک توافق آمادگی بیشتری دارد، زیرا توانایی این کشور برای تحمل تحریم‌های بیشتر کاهش یافته است. ارزش پول ملی ایران به نصف کاهش یافته و اقتصاد کشور از تابستان گذشته و پس از انتخاب مسعود پزشکیان به‌عنوان رئیس‌جمهور، از یک بحران به بحران دیگر پرتاب شده است.

این زمستان، ایران با کمبود شدید برق مواجه بوده که منجر به تعطیلی ادارات دولتی و بروز اعتراضاتی شده است.

کمپین انتخاباتی پزشکیان، که بر بهبود وضعیت اقتصادی ایران از طریق کاهش تحریم‌ها متمرکز بود، ظاهراً در میان رأی‌دهندگان بازتاب گسترده‌ای داشت. اما هرچند او ممکن است اختیار بررسی گزینه‌های تعامل با ایالات متحده را داشته باشد، تصمیم نهایی برای تغییر سیاست همچنان در دستان مقامات و نهادهای عالی است.

اسرائیل هیچ‌گاه پنهان نکرده که معتقد است برنامه هسته‌ای جمهوری اسلامی ایران و حمایت آن از گروه‌هایی مانند حزب‌الله، حماس و حوثی‌ها تنها با اقدام نظامی قابل متوقف شدن است؛ اقدامی که ترجیح می‌دهد به‌طور مشترک با ایالات متحده انجام دهد.

یک منبع آگاه از مواضع اسرائیل اخیراً ادعا کرده: «ما توانایی‌هایی داریم اما ایالات متحده قابلیت‌های بهتری دارد.» این فرد به دلیل حساسیت موضوع به شرط ناشناس ماندن صحبت کرد.

تحت ریاست‌جمهوری جو بایدن، ایالات متحده سال گذشته دو بار قابلیت‌های گسترده هوایی و دریایی خود را برای کمک به اسرائیل در دفع حملات مستقیم موشکی و پهپادی از سوی ایران ارائه کرد. اما بایدن تأکید داشت که هرگونه کمک صرفاً دفاعی باشد و ایالات متحده وارد حریم هوایی یا خاک ایران نشود و حمله مستقلی علیه این کشور انجام ندهد.

ماه گذشته، پس از دیدار با مارکو روبیو، وزیر امور خارجه آمریکا، بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل، گفت: «اسرائیل و آمریکا شانه‌به‌شانه در برابر تهدید جمهوری اسلامی ایران ایستاده‌اند.»

نتانیاهو ادعا کرد که او و روبیو توافق کرده‌اند که تهران « نباید به سلاح هسته‌ای دست یابد» و همچنین توافق کردند که «ایران در منطقه باید مهار شود.» نتانیاهو با اشاره به دولت ترامپ گفت: «تحت رهبری قوی رئیس‌جمهور ترامپ، هیچ شکی ندارم که می‌توانیم و خواهیم توانست کار را به پایان برسانیم.»