آیا بلوف‌های پی‌درپی ترامپ در برابر تهران، تل‌آویو و پوتین جواب می‌دهد؟

به گزارش اکوایران، وقتی صحبت از مواجهه با بحران‌های جهانی می‌شود، دونالد ترامپ مردی است که همیشه عجله دارد.

 ترامپ، حتی پیش از مراسم تحلیف، برای آنچه که یک «آتش‌بس حماسی» در غزه خواند، اعتبار قائل شد. او با شتاب تلاش کرد تا اوکراین و روسیه را به توقف سریع جنگ وادار کند. و در قبال ایران، آقای ترامپ می‌خواهد ظرف دو ماه به توافقی برسد که از دستیابی تهران به سلاح هسته‌ای جلوگیری کند.

به نوشته مایکل دی. شیر، در نیویورک تایمز، این رویکرد نسخۀ سیاست خارجی همان رویکرد «اشباع میدان» است که ترامپ در واشنگتن به کار برد؛ جایی که او و دستیارانش با تاکتیک‌هایی برق‌آسا به نابودی بوروکراسی، تمرکز قدرت در دست قوۀ مجریه و حمله به دشمنان سیاسی خود پرداختند. در عرصۀ جهانی نیز، ترامپ رویکردی شتاب‌زده در سیاست خارجی اتخاذ کرده که هدفش حل سریع مناقشاتی است که به ارث برده است.

اما این شتاب دیپلماتیک حالا با پیچیدگی‌های جنگ و صلح روبه‌رو شده و سوالاتی را دربارۀ دوام دستاوردهایش به وجود آورده است. آتش‌بس میان غزه و اسرائیل فروپاشیده است. پیشنهاد ترامپ برای آتش‌بس فوری ۳۰ روزه از سوی ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه، رد شد. و توافق هسته‌ای با ایران ــ‌مشابه توافقی که او در دور اول ریاست‌جمهوری خود از آن خارج شد‌ــ با وجود فشار او برای دستیابی سریع به توافق، همچنان دور از دسترس به نظر می‌رسد.

آرون دیوید میلر، مذاکره‌کنندۀ پیشین خاورمیانه و عضو بنیاد کارنگی برای صلح بین‌المللی، می‌گوید: «روش ترامپ این است که همیشه عجله دارد، به دنبال معامله، به دنبال کار موقتی، به دنبال اکنون است.»

آقای میلر افزود: «سیاست خارجی آمریکا ــ‌اوکراین، غزه، ایران‌ــ بر حسب دوره‌های ریاست‌جمهوری سنجیده نمی‌شود، بلکه بازه‌ای نسلی دارد.» او اضافه کرد که عجله برای یافتن راه‌حل پرریسک است، «چون او آن‌قدر برای رسیدن به نتیجه عجله دارد که مسئله را اشتباه تشخیص می‌دهد.»

اما متحدان رئیس‌جمهور با این ارزیابی مخالف‌اند. آن‌ها می‌گویند رویکرد ترامپ برای ایجاد جنبشی طراحی شده تا چیزی را از بین ببرد که با تمسخر «نظم جهانی مبتنی بر قوانین» می‌نامند و دهه‌ها بر سیاست خارجی جهانی حاکم بوده است. آن‌ها یادآور می‌شوند که ترامپ علاوه بر ایران، اسرائیل و اوکراین، با تهدید به استفاده از زور برای کنترل گرینلند و کانال پاناما، جهان را شوکه کرده است.

استیون کی. بنن، استراتژیست پیشین دولت ترامپ، در مصاحبه‌ای گفت: «از لحاظ ژئوپلیتیکی، فقط گاز است، هیچ ترمزی در کار نیست.» او گفت رئیس‌جمهور در حال اعزام دستیارانی است ــ‌چیزی که «نیروهای ضربتی» می‌نامد‌ــ تا با همان سرعتی که ایلان ماسک و وزارتخانه کارآمدی دولت را در درون دولت فدرال مستقر کرده، با بحران‌های جهانی روبه‌رو شوند.

آقای بنن گفت: «آنچه او از لحاظ ژئواستراتژیک و ژئواقتصادی انجام می‌دهد، خیلی خیلی فراتر از کاری است که در داخل انجام می‌دهد. اگر به کل ماجرا نگاه کنید، روشی ژرف در پس جنون او وجود دارد، چیزی که معنا دارد و بزرگ‌ترین تأثیرش بر امنیت ملی خواهد بود.»

در قلب رویکرد رئیس‌جمهور نسبت به دو بحران جهانی پرتنش اخیر، فشار رئیس‌جمهور برای ایجاد شتاب قرار داشته است: نبرد یک‌سالۀ میان حماس و اسرائیل در غزه؛ و جنگ سه‌ساله‌ای که با حملۀ روسیه به اوکراین آغاز شد.

در هر دو مورد، آقای ترامپ بارها رئیس‌جمهور پیشین، جوزف آر. بایدن جونیور را مقصر دانسته که نتوانسته مانع این بحران‌ها شود ــ‌و سپس نتوانسته آن‌ها را با سرعت کافی حل کند. او در سخنرانی خود در نشست مشترک کنگره در اوایل این ماه، با افتخار گفت که «اتفاقات زیادی در خاورمیانه در حال وقوع است.» دربارۀ جنگ در اوکراین، بی‌تابی خود را چنین ابراز کرد: «وقت آن است که این جنون متوقف شود. وقت آن است که کشتار متوقف شود. وقت آن است که این جنگ بی‌معنا پایان یابد.»

کلیفورد دی. می، بنیان‌گذار بنیاد دفاع از دموکراسی‌ها، گفت به نظر می‌رسد آقای ترامپ مشتاق است که از این بحران‌های جهانی عبور کند تا بتواند تمرکز خود را بر مسائل دیگری معطوف کند.

آقای می گفت: «او ترجیح می‌دهد جنگش را علیه بیداری (وُک) انجام دهد. او ترجیح می‌دهد مسئله مهاجرت را به پیش ببرد. او می‌خواهد این موضوع را از سرش باز کند.»

اما او افزود که تلاش ترامپ برای حل بحران اوکراین با «مانع بزرگی» به نام پوتین روبه‌رو شده است. در یک تماس تلفنی در روز سه‌شنبه، رهبر روسیه ترمز تمایل ترامپ برای توافق سریع دربارۀ آتش‌بس میان روسیه و اوکراین را کشید و تنها با توقف حملات به زیرساخت‌های انرژی موافقت کرد.

آقای می گفت که پوتین با کند کردن آگاهانۀ تلاش‌های رئیس‌جمهور آمریکا برای بر هم زدن وضعیت موجود در جنگ، دارد از تمایل ترامپ برای دستیابی به یک راه‌حل سریع سوءاستفاده می‌کند.

آقای می گفت: «فاکتور ایجاد آشوب شاید در برخی موارد مفید باشد» و افزود: «اما وقتی کار نمی‌کند، مخصوصاً با کسی مثل پوتین که باهوش است، صبور است، می‌داند چه کار می‌کنی و سعی می‌کند تو را بازی دهد، آن وقت شاید مجبور باشی یک قدم عقب بروی و بگویی، خب، پلن بی چیست؟»

در مورد اسرائیل، آقای ترامپ چند روز پیش از مراسم تحلیف از طریق شبکۀ اجتماعی خود برای یک آتش‌بس سریع فشار آورد. تا پیش از ازسرگیری حملات اسرائیل به غزه در این هفته، رئیس‌جمهور از تلاش‌های خود برای صلح تمجید می‌کرد و حتی به خبرنگاران گفت بابت این تلاش‌ها شایستۀ دریافت جایزۀ صلح نوبل است.

او اضافه کرد: «آن‌ها هرگز این جایزه را به من نخواهند داد.»

آقای بنن این ایده را رد کرد که فروپاشی آتش‌بس در غزه نشانه‌ای از این است که تمایل ترامپ به حل سریع بحران باعث توقفی ناپایدار و کوتاه‌مدت در درگیری‌ها شده است. او گفت حمایت ترامپ از اسرائیل ــ‌و محکومیت قاطعانۀ حماس در غزه از جانب او‌ــ به بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل، آزادی عمل بیشتری برای پیشبرد جنگ داده است.

آقای بنن دربارۀ حماس گفت: «او در واقع به دنیا نشان داد که، ببینید، نمی‌شود با این افراد کنار آمد، آن‌ها قابل اعتماد نیستند.» او اضافه کرد: «و بعد اسرائیل وارد شد و حالا دیگر شاهد آن طوفان اعتراضات اولیه نیستید.»

برخی دیگر از ناظران باسابقۀ سیاست خارجی آمریکا گفتند که اگرچه سرعت در دیپلماسی جهانی می‌تواند مزیتی داشته باشد، اما اغلب منجر به اقداماتی می‌شود که بر پایۀ اطلاعات ناکافی و غلط بنا شده‌اند.

لارنس فریدمن، استاد بازنشستۀ مطالعات جنگ در کینگز کالج لندن، گفت مشکل تمایل رئیس‌جمهور به شتاب‌زدگی این است که کار دقیق و اغلب طاقت‌فرسایی را که معمولاً برای یافتن راه‌حلی بلندمدت برای جنگ‌ها لازم است، نادیده می‌گیرد. 

آقای فریدمن گفت: «او فکر می‌کند اگر به قدر کافی بلوف بزند، بقیه کنار می‌کشند و بعد می‌تواند به کارهایی که واقعاً می‌خواهد انجام دهد، برسد. اما چون این رویکرد بر پایۀ ارزیابی جدی از شرایط و مشکلات موجود بنا نشده، واقعاً جواب نمی‌دهد.»

آقای میلر گفت که ترامپ بیشتر به سود سیاسی کوتاه‌مدتی که از اعلام یک دستاورد دیپلماتیک به دست می‌آورد علاقه دارد تا به راه‌حلی پایدار و بلندمدت.

او گفت: «با شخصیتی فوق‌العاده بی‌تاب و آنی روبه‌رو هستید، جایی که سرعت، صادقانه بگویم، از خود سیاست مهم‌تر است.»