پشت پرده یک تصمیم بن سلمان علیه بایدن

به گزارش اکو ایران: چند روز قبل از کاهش عمده تولید نفت اوپک و متحدانش به رهبری روسیه، مقام های آمریکایی با همتایان خود در عربستان و دیگر تولیدکنندگان بزرگ خلیج فارس با ارسال «درخواستی فوری» تماس گرفتند. به گفته منابع آشنا به مذاکرات، خواسته واشنگتن از اعراب این بود که اتخاذ این تصمیم را به تاخیر بیاندازند، اما پاسخ دریافتی شان یک«نه» قاطعانه بود. در شرایط کنونی و به واسطه تصمیم اتخاذ شده در اوپک پلاس، معادلات تغییر کرده و زمینه برای رویارویی ضمنی میان واشنگتن و متحدان سنتی اش بالاخص عربستان هموار شده است. به طوری که مقام های آمریکایی به رهبران سعودی هشدار دادند که تصمیم شان برای کاهش تولید نفت به عنوان یک انتخاب روشن از جانب ریاض و در راستای حمایت از روسیه در جنگ اوکراین، موجب خواهد شد تا آمریکا حمایت از پادشاهی را کاهش دهد. مقام های سعودی این هشدارها را برنتابیند و گفتند که این تهدیدها بازی سیاسی طراحی شده توسط دولت بایدن برای جلوگیری از رسانه ای شدن اخبار بد پیش از برگزاری انتخابات میان دوره ای نوامبر است؛ اخبار بد مرتبط با بهای بالای بنزین و تور برای رای دهندگان آمریکایی.

رویارویی لفظی ریاض و واشنگتن

نشریه وال استریت ژورنال با انتشار گزارشی به نقل از آدرین واتسون، سخنگوی شورای امنیت ملی آمریکا ادعاهای عربستان مبنی بر این که تلاش های دولت بایدن ریشه در محاسبه های سیاسی دارد را رد کرد. دیگر چهره های آمریکایی نیز تحلیل عربستان مبنی بر این که بهای نفت در مسیر سقوط است را زیر سوال بردند و از سعودی ها خواستند منتظر بمانند و ببینند بازار چه واکنشی نشان خواهد داد. رهبران واشنگتن همچنین همتایان سعودی را خطاب قرار داده و اعلام کردند که اگر قیمت ها سقوط کند، اوپک پلاس می تواند هر زمان که لازم باشد واکنش نشان دهد. واتسون در این باب گفت: ارتباط این موضوع با انتخابات میان دوره ای ایالات متحده نادرست است، طبیعتا این تصمیم کوتاه بینانه، اقتصاد جهانی را به شکلی منفی تحت تاثیر قرار خواهد داد.

جان کربی، سخنگوی شورای امنیت ملی نیز گفت که بایدن بر این باور است که ایالات متحده باید روابط این کشور با عربستان سعودی را با لحاظ کردن تصمیم اوپک پلاس بازبینی کرده و نگاهی بیاندازد تا ببیند ایا این رابطه در راستای منافع ملی آمریکا و در جایی است که باید باشد یا نه. شاهزاده فیصل بن فرحان، وزیر امور خارجه عربستان گفته که تصمیم اوپک پلاس، تصمیمی اقتصادی است و بعد سیاسی ندارد. او در مصاحبه با تلویزیون عربستان تاکید کرد که این ائتلاف به دنیال ایجاد ثبات در بازارهای انرژی و پیشبرد منافع تولیدکنندگان و مصرف کنندگان است. شاهزاده فیصل سپس روابط واشنگتن و ریاض را طولانی مدت و راهبردی خواند وگفت همکاری نظامی میان آمریکا و عربستان به صلح و ثبات منطقه کمک کرده است.

گزینه های تنبیهی آمریکا

مقام های آمریکایی می گویند که تصمیم اوپک پلاس مفید نبود زیرا تورم ناشی از بهای بالای انرژی رشد جهانی را تهدید می کند و برای پوتین به یک سلاح اقتصادی علیه غرب تبدیل شده است. در شرایط کنونی این وضعیت می تواند موجب افزایش بهای بنزین در آستانه انتخابات میان دوره ای کنگره شود؛ رخدادی که برای دموکرات ها تهدیدی است جدی.تاخیر یک ماهه درخواستی واشنگتن با هدف جلوگیری از کاهش تولید تا پیش از برگزاری انتخابات بود. این کشور به خوبی می دانست که اتخاذ این تصمیم می تواند بر کیف پول مصرف کنندگان و رای دهندگان آمریکایی تاثیری منفی برجای بگذارد.حالا از زمان تصمیم اتخاذ شده در اوپک پلاس، کاخ سفید متعهد شده که با کنترل اوپک بر بازار انرژی مسلط باشد. قانونگذاران از سراسر طیف های سیاسی آمریکا نیز خواستند تا ایالات متحده فروش تسلیحات به عربستان سعودی را متوقف کند؛ همزمان واشنگتن در جستجوی راه هایی دیگر برای مجازات ریاض است. مقام های آمریکایی می گویند، دولت بایدن در حال بررسی این گزینه است که ایا از مشارکت در مجمع سرمایه گذاری کناره گیری کند یا نه. به گفته افراد آگاه، ایالات متحده از جلسه کارگروه دفاع منطقه ای هفته آینده شورای همکاری خلیج فارس مستقر در عربستان به عنوان نخستین گام تنبیهی خارج شده است.

چرایی رویگردانی ریاض از واشنگتن

ناظران می گویند علیرغم تلاش بایدن در جریان سفرش به عربستان برای بازتعریف روابط دو کشور،  این سفر تاثیرچندانی بر عزم شاهزاده بن سلمان برای ترسیم سیاست خارجی مستقل از نفوذ ایالات متحده نگذاشت؛ آن هم بعد از تقریبا مشارکت 80 ساله دو کشور.به گفته همین منابع، این دیدار شاهزاده را خشمگین کرد؛ بالاخص آن که اخبار مرتبط درباب رایزنی محرمانه و خصوصی بایدن با بن سلمان در باب قتل خاشقجی و اعتراض های چهره های سیاسی داخل آمریکا در آن بازه زمانی خبر ساز شده بود.

اما مقام های آمریکایی می گویند که در ماه های اخیر نشانه ای دال بر تخریب روابط دو کشور ندیده اند. به نوشته وال استریت ژورنال بن سلمان که حالا به جای پدرش، ملک سلمان اداره کشور را بر عهده دارد، تلاش کرده است تا قدرت اقتصادی عربستان را به حداکثر برساند. طبیعتا آنگونه که صندوق بین المللی پول تخمین زده، پادشاهی به واسطه بهای بالای انرژی و رشد اقتصادی در سال جاری که به بیش از ده درصد افزایش خواهد یافت بالاترین رکورد را به نام خود در سطح جهان ثبت می کند.

دست های پنهان

شاهزاده محمد بن سلمان به مشاوران خود گفته است که حاضر نیست خود را برای دولت بایدن فدا کند؛ دولتی که دیدگاه های انتقادی اش نسبت به جنگ ریاض با یمن و همچنین تلاش هایش برای توافق هسته ای با ایران می تواند برای شاهزاده چالش ساز باشد. ماه اوت سعودی ها قصد داشتند اوپک پلاس را برای افزایش تولید نفت به میزان 500 هزار بشکه در روز با هدف جلب رضایت بایدن تحت فشار قرار دهند اما شاهزاده پس از سفر بایدن دستور داد این افزایش به 100 هزار بشکه در روز کاهش یابد. به گفته منابع مطلع، نماینده امنیت انرژی وزارت امور خارجه آمریکا ایمیلی به شاهزاده عبدالعزیز بن سلمان، وزیر انرژی عربستان ارسال کرد که نشان می داد او قول خود را زیرپاگذاشته در صورتی که وعده افزایش بیشتر را داده است. بسیاری می گویند این ایمیل خشم عبدالعزیز را به دنبال داشت و عزمش را برای ایجاد سیاست نفتی مستقل از ایالات متحده تقویت کرد. در ماه سپتامبر، شاهزاده عبدالعزیز اولین سناریو برای کاهش تولید اوپک پلاس را از زمان همه گیری مهندسی و افزایش 100 هزار بشکه ای در روز نسبت به اوت را حذف کرد.

پشت پرده یک تصمیم

 نمایندگان اوپک پلاس گفتند: قبل از نشست 5 اکتبر، شاهزاده عبدالعزیز با روسای نفت خلیج فارس تماس گرفت و از آنها خواست که از کاهش بیشتر تولید حمایت کنند.نمایندگان اوپک پلاس گفتند که او از طرح غرب برای افزایش سقف قیمت نفت به عنوان اهرمی برای حمله مستقیم به تولید کنندگان نفت خام یاد کرد. عبدالعزیز همچنین در تماس های تلفنی به حداقل دو وزیر نفت خلیج فارس گفت: ما علیه آنها هستیم.

منابع مطلع می گویند: مقام های آمریکایی یک کمپینی جدی برای لابی گری جهت متقاعد کردن عربستان برای به تاخیر انداختن برنامه های خود به راه انداختند. مقام های کاخ سفید همچنین چندین تماس با شاهزاده داشتند و وزیر خزانه داری آمریکا با وزیر دارایی عربستان گفتگو داشت.امارات متحده عربی به عنوان یکی دیگر از تولید کنندگان مهم اوپک با کاهش تولید نفت مخالفت کرد و به شکل خصوصی از تاخیر یک ماهه  مطابق با درخواست های ایالات متحده، حمایت کرد. با این همه در روزهای منتهی به نشست 4 اکتبر اوپک پلاس در وین، مقام های اماراتی به شدت با همتایان سعودی و آمریکایی خود در تلاش برای جلوگیری از اتخاذ این تصمیم رایزنی داشتند. مقام های آمریکایی و منطقه ای گفتند که کویت، عراق، بحرین نیز به طور خصوصی از کاهش پیشنهادی عقب نشینی کردند و استدلالشان این بود که این کاهش می تواند موجب رکود شود و تقاضای نفت را کاهش دهد. با این،همه این بازیگران در نهایت برای حفظ وحدت در اوپک پلاس با ریاض هم صدا شدند.

پس لرزه های عهدشکنی

نمایندگان اوپک پلاس می گویند که روسیه با سعودی ها جهت تصویب کاهش تولید لابی کر. پس بی دلیل نیست که کاخ سفید گفت که تصمیم اخیر اوپک پلاس نشان از هم سویی اشکار ریاض و مسکو دارد. حالا مقام های آمریکایی هشدار دادند که تصمیم اخیر ریاض می تواند بیش از 100 میلیون دلار فروش نظامی فعال خارجی را که این کشور به دنبال به دست آوردنش از آمریکا است را به خطر بیاندازد. قانونگذاران امریکایی در صدد تهیه لایحه ای اند برای به تعلیق دراوردن فروش سلاح به عربستان. از همین رو می توان گفت که هرگونه امید سعودی ها برای ایمن سازی موشک های هدایت شوده شان از جانب ایالات متحده، از میان رفته است. برخی از نمایندگان آمریکایی خواهان خروج نظامیان این کشور از عربستان هستند و رهبران سنا از هر دو حزب از لایحه ای حمایت می کنند که بر مبنای آن وزارت دادگستری این فرصت را دارد تا از عربستان و سایر کشورهای اوپک به دلیل تعیین غیر قانونی قیمت ها شکایت کند.

اوایل اکتبر بهای نفت بیش از 30 درصد از میزان اوجش در ژوئن، کاهش یافته بود و این مقوله هشدار می داد که بهای انرژی به 80 دلار به ازای هر بشکه برسد. اقتصاددانان براساس پیش بینی های اولیه می گویند که ریاض احتمالا به 76 تا 78 دلار به ازای هر بشکه برای متعادل کردن بودجه اش در سال اینده نیاز دارد. قیمت نفت برنت روز سه شنیه 94.1 دلار معامله شد که 13 درصد از زمان رسیدن به 82.86 در 26 سپتامبر پایین تر بود. به گفته ناظران، مقام های سعودی به همتایان آمریکایی شان هشدار دادند که در صورت تداوم انفعال، بازار نفت می تواند سقوط کند و به 50 دلار به ازای هر بشکه برسد. طبیعتا این هشدار نشان از هراس پادشاهی از کمبود نقدینگی برای تنوع بخشیدن به اقتصاد این کشور بود؛ هراسی که شاید موجب شد تا ریاض در اوپک پلاس هم صدا با اعراب تصمیم به کاهش تولید نفت گرفته و پس لرزه های آن را پذیرا باشد.