به گزارش اکوایران، بیش از یک سال از روی کار آمدن دولت چهاردهم گذشته است. دولتی که یکی از اساسیترین وعدههای آن در ایام انتخابات رفع فیلترینگ بود. وعدهای که خروجی جلسات آن در پشت درهای بسته نشان میدهد مسیر وعده دادهشده نهتنها هموار نشده، بلکه در گام دوم به بنبست رسیده است.
فاطمه مهاجرانی، سخنگوی دولت امروز -7 آبان- در حاشیه جلسه هیات دولت گفت: رفع فیلترینگ در دستور کار است؛ امیدواریم به خروجیهای خوب برسیم.
رئیس شورای اطلاعرسانی دولت، وزیر ارتباطات و دیگر اعضای کابینه طی ماههای گذشته در برابر پرسشهای خبرنگاران مبنی بر زمان اتمام فیلترنگ به عباراتی کلی چون «رفع فیلتر در حال بررسی است» بسنده کردهاند.
در حاشیه حیاط دولت در 23 مهر وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات و رئیس شورای اطلاعرسانی دولت در پاسخ به اکوایران مبنی بر رفع فیلترینگ از پیگیری دولت برای تحقق آن گفتند.
ستار هاشمی گفت: گاها نقطه نظرات 180 درجه در جلسه شورای عالی فضای مجازی با هم متفاوت است اما دولت رفع فیلترینگ را با جدیت دنبال میکند.
الیاس حضرتی نیز گفت: رفع فیلترینگ جزو برنامههای دولت و موانع مختصری در مسیر است. دنبال فرمولی هستیم که بدون دو قطبی شدن مسئله حل شود.
محمدجعفر قائمپناه، معاون اجرایی رئیسجمهوری نیز در 16 مهر در حیاط دولت در پاسخ به سوال اکوایران گفت: دولت شدیدا رفع فیلترینگ را پیگیری میکند. او ادامه داد که امسال خیلی زیاد امید داشته باشید و به احتمال 90 درصد همه پلتفرمها رفع فیلتر میشوند.
آنطور هم که روزنامه شرق نوشت: روز سوم آبان کمیته بررسی رفع فیلترینگ در مرکز ملی فضای مجازی جلسهای برای تصمیمگیری درباره رفع محدودیت از تلگرام، یوتیوب و اینستاگرام برگزار کرده است. نتیجه جلسه اما برخلاف انتظار دولت بود: رأی منفی به رفع فیلتر.
به این ترتیب باوجود پالس مثبت اعضای دولت، ۱۶ ماه پس از وعده پزشکیان برای رفع فیلترینگ، تنها دو پلتفرم واتساپ و گوگلپلی از فهرست فیلتر خارج شدهاند.
از گام اول تا گام دومِ ناتمام
چهارم دیماه ۱۴۰۳، پس از ماهها گمانهزنی، ستار هاشمی در شبکه اجتماعی ایکس خبر از «برداشتن گام اول رفع فیلترینگ» داد. دولت از همان زمان وعده داد این مسیر مرحلهبهمرحله ادامه خواهد یافت. اما ۱۱ ماه بعد، گام دوم هنوز در همان نقطه اول متوقف مانده است.
دولت چهاردهم از زمان روی کار آمدنش گام در مسیر رفع گام به گام فیلترینگ قدم برداشت. مسیری که تحلیلگران نیز هشدار دادند، ممکن است در صورت عدم جدیت دولت در میانه راه متوقف شود. حال پس از گذشت نزدیک به یکسال از مرحله اول رفع فیلترینگ، اختلاف میان وزارت ارتباطات و اعضای شورایعالی فضای مجازی به اوج رسیده و کمیته رفع فیلتر در آخرین جلسه خود با پیشنهاد وزارتخانه برای آزادسازی تلگرام، اینستاگرام و یوتیوب مخالفت کرده است.
با روی کار آمدن پزشکیان، یکی از نخستین تصمیمهای دولت تعیین مرجعی مشخص برای تصمیمگیری درباره فیلترینگ بود. او این مسئولیت را به شورایعالی فضای مجازی سپرد تا «وفاق ملی» شکل گیرد. اما همین تصمیم، حالا به نقطه ضعف دولت تبدیل شده است. شورایی که اعضای آن بارها مخالفت خود را با رفع فیلتر اعلام کردهاند، اکنون در موقعیتی قرار گرفته که بدون رضایتش هیچ تغییری ممکن نیست.
فیلترینگ؛ زیان ماندگار و اعتماد از دسترفته
بر اساس مصوبهای ۳۲ بندی که چهارم دیماه سال گذشته در شورا تصویب شد، اجازه رفع فیلتر تنها دو پلتفرم صادر شد و در مقابل، مجموعهای از بندهای محدودکننده نیز تصویب گردید: از تخصیص بودجه ۵۰ میلیارد تومانی برای پیامرسانهای داخلی گرفته تا تشدید مقابله با فیلترشکنها و توسعه اینترنت طبقاتی. بسیاری از فعالان حوزه دیجیتال این مصوبه را «گلبهخودی» دولت میدانند؛ زیرا دولت با پذیرش آن عملاً دست خود را در تصمیمگیری بعدی بست.
با وجود هزینههای سنگین اجتماعی و اقتصادی فیلترینگ، روند تصمیمگیری برای رفع آن در مسیر کند و مبهمی پیش میرود. بسیاری از کاربران، بهویژه جوانان، از فیلترشکن استفاده میکنند و خطرات امنیتی، مالی و روانی این وضعیت روزبهروز بیشتر میشود.
غلامحسین کرباسچی، فعال سیاسی نیز در برنامه «گفتوگوی استراتژیک» با انتقاد از موضوع فیلترینگ گفت: رئیسجمهوری باید پاسخ دهد که برای این تصمیم قرار است چه کسی را راضی کند؟ او با وعده رفع فیلترینگ از مردم رأی گرفت، پس باید به همان وعده عمل کند.
