اقتصاد ایران در تقلای تکرار رشد برجامی

به گزارش اکوایران، تولید ناخالص داخلی نشان می دهد ارزش کالاها و خدمات تولید شده در داخل کشور در یک بازه زمانی معین چقدر بوده است. اگر اقتصاد کشور را به صورت یک کیک در نظر بگیریم، رشد تولید ناخالص داخلی نشان می دهد کیک اقتصاد در یک بازه زمانی مشخص کوچکتر شده و یا افزایش یافته است.

شواهد آماری بانک مرکزی حاکی از آن است که در نیمه نخست دهه 90، رشد تولید ناخالص داخلی 9 ماهه کشور بیشتر منفی بوده و کوچکتر شده است. البته امضا برجام منجر به افزایش حجم کیک اقتصادی شده و کام تولید ناخالص داخلی را شیرین ساخته است. به بیان دقیق تر در سال 95 و به دنبال امضا برجام، رشد اقتصادی با نفت کشور به 8.3 درصد رسیده که بالاترین رشد 9 ماهه ثبت شده در 12 سال گذشته محسوب می شود.

خروج کشورهای غربی از برجام بار دیگر منجر به کاهش حجم کیک اقتصادی کشور تا سال 98 شده است. از سال 99 بار دیگر رشد اقتصادی به سطوح مثبت بازگشته است. جدیدترین آمارها نشان می دهد این رویه در 9 ماهه نخست سال 1402 نیز ادامه دار بوده و رشد اقتصادی بنابر اعلام بانک مرکزی به 4.5 درصد رسیده است.

رشد 4.5 درصدی کیک اقتصاد ایران در 9 ماه نخست امسال

تولید ناخالص داخلی، یکی از شاخص های اقتصادی است که نشان می دهد ارزش کالاها و خدمات تولید شده در یک بازه زمانی معین در داخل ایران چقدر بوده است. این رقم از محاسبه مجموع ارزش کالاها و خدمات تولید شده در سه بخش اصلی اقتصاد، شامل؛ «خدمات»، «صنعت و نفت و گاز» و «کشاورزی» به دست می آید. بنابراین می توان گفت مجموع ارزش این سه برش، حجم کیک اقتصادی کشور را نشان می دهد.

جدیدترین داده های منتشر شده توسط بانک مرکزی حاکی از آن است که در 9 ماه نخست سال 1402، ارزش حقیقی کیک اقتصادی ایران  معادل 1 هزار و 208 میلیارد تومان برآورد شده است. باید توجه داشت این رقم با حذف اثر تورم بیان شده است. بدین ترتیب کیک اقتصاد ایران در 9 ماه نخست امسال، نسبت به بازه زمانی مشابه در سال گذشته رشد 4.5 درصدی را تجربه کرده است. در ادامه رشد تولید ناخالص داخلی(بانفت) 9 ماهه کشور از سال 1391 تا 1402 بررسی شده است.

ثبت پایین ترین رشد اقتصادی 9 ماهه در سال 90

نگاهی به ارقام منتشر شده از رشد تولید ناخالص داخلی(بانفت) در یک دوره 9 ماهه در 12 سال گذشته نشان می دهد، این رقم در سال 91 پایین ترین مقدار خود را به ثبت رسانده است. به بیان دقیق تر در 9 ماه نخست سال 91، کیک اقتصاد ایران در مقایسه با بازه زمانی مشابه در سال 90، حدود 4 درصد کوچکتر شده است. این رویه در سال 92 نیز ادامه دار بوده و تولید ناخالص داخلی کشور رشد منفی 1.6 درصدی را به ثبت رسانده است. شرایط تورمی، کاهش سرمایه گذاری و  اوضاع نامناسب اقتصادی را می توان از جمله دلایل اثر گذار بر منفی شدن رشد اقتصادی در این دوره اقتصاد ایران دانست.

برجام، کام رشد اقتصاد ایران را شیرین کرد

شواهد آماری حکایت از آن دارد که تولید ناخالص داخلی 9 ماهه کشور در نیمه نخست دهه 90، تنها 2 بار مثبت شده است. این بدان معناست که کیک اقتصاد ایران در 5 سال ابتدایی دهه 90، بیشتر در حال کوچک شدن بوده است. اما امضا برجام در سال 94، شرایط را متحول کرده است.

نگاهی به آمار منتشر شده از رشد اقتصادی 9 ماهه نشان می دهد در سال 95 این رقم به 8.3 درصد رسیده است. به بیان دیگر در 9 ماه ابتدایی سال 95، کیک اقتصاد ایران نسبت به بازه زمانی مشابه در سال قبل از آن، بالغ بر 8 درصد بزرگتر شده است.

این رقم بالاترین رشد ثبت شده از تولید ناخالص داخلی کشور در 12 سال گذشته بوده است. انتظارات مثبت ایجاد شده در نتیجه توافق برجام و کاهش تحریم های اقتصادی را می توان دلیل اصلی افزایش حجم تولید ناخالص داخلی در این برهه زمانی دانست. مطالعات نشان می دهد افزایش فروش نفت، موثرترین عامل در رشد اقتصادی این دوره بوده است.

رشد مثبت حجم اقتصاد ایران در سال 96 نیز ادامه دار بوده است. اما در سال 97 به دنبال خروج کشورهای غربی از برنامه جامع مشترک 1+5 بار دیگر این رقم به سطوح منفی بازگشته است. کاهش رشد تولید ناخالص داخلی در این دوره بیشتر متاثر از تحریم های نفتی و کمتر شدن رشد اقتصادی آن بوده است.

تداوم رشد تولید ناخالص داخلی در 4 سال گذشته

کیک اقتصادی در سه فصل ابتدایی سال 99 بار دیگر بزرگتر شده و رشد 3.4 درصدی را به ثبت است. این رشد در 9 ماه نخست سال 1400 تا کنون نیز در سطوح مثبت قرار داشته است. بر اساس جدیدترین گزارش بانک مرکزی در سال 1402، رشد 9 ماهه با نفت کیک اقتصاد ایران به 4.5 درصد رسیده که بالاترین رشد ثبت شده از نیمه دوم سال 90 تا کنون محسوب می شود.