کاهش رکود یا هشدار اقتصادی؟ بررسی موجودی انبار صنایع ایران

به گزارش اکوایران، معمولاً کاهش موجودی انبار نشان‌دهنده کاهش تولید یا تقاضا در بازار است. وقتی شرکت‌ها موجودی کمتری دارند، ممکن است به این دلیل باشد که به دلیل کاهش فروش یا ضعف تقاضا در بازار، تولید خود را کاهش داده‌اند. این وضعیت می‌تواند به عنوان یک علامت رکود اقتصادی در نظر گرفته شود، به ویژه اگر در بخش‌های عمده‌ای از صنعت مشاهده شود. اما اگر کاهش موجودی انبار به‌دنبال بهبود بهره‌وری یا تغییرات مثبت در تقاضا باشد، ممکن است به معنای پیشرفت باشد. بنابراین، ربط میان کاهش موجودی انبار و رکود به نوع تحلیل و شرایط اقتصادی بستگی دارد. در این مورد، چون بیشتر تغییرات منفی در شاخص موجودی انبار مشاهده می‌شود، احتمالاً باعث ایجاد نگرانی درباره رکود در بخش‌هایی از اقتصاد می‌شود.

روایت بال پژوهشی مجلس از وضعیت موجودی انبار در تابستان 1403

شاخص موجودی انبار صنایع بورسی ایران، که به عنوان یکی از مهم‌ترین ابزارهای تحلیل وضعیت اقتصادی کلان و بخش صنعت به شمار می‌رود، تصویری پیش‌نگر از وضعیت این بخش ارائه می‌دهد. این شاخص، که به‌طور فصلی توسط مرکز پژوهش‌های مجلس تهیه می‌شود، به کمک اطلاعات شرکت‌های بورسی روند تغییرات موجودی انبار و نسبت آن به فروش را بررسی می‌کند و در طراحی سیاست‌های اقتصادی موثر است.

در تابستان ۱۴۰۳، «شاخص کل موجودی انبار صنایع» به عدد 121.8 رسید که نسبت به فصل مشابه سال قبل، کاهش 7.7 درصدی را نشان می‌دهد. همچنین، این شاخص در مقایسه با فصل بهار همان سال، 7.4 درصد کاهش داشته است. این کاهش می‌تواند به‌عنوان نشانه‌ای از کاهش تولید یا فروش در صنعت مورد توجه قرار گیرد. از طرفی، «نسبت موجودی انبار به فروش» در تابستان ۱۴۰۳ برابر 0.31 بوده است که نشان‌دهنده این است که تقریباً یک‌سوم فروش صنایع به موجودی انبار تبدیل می‌شود. این رقم پایین‌تر از میانگین فصول تابستان در دوره‌های گذشته است و نشان از بهبود گردش کالا و کاهش رکود در برخی صنایع دارد.

در بخش معدن، وضعیت متفاوت است. شاخص کل موجودی انبار معدن در تابستان ۱۴۰۳ به عدد 124.2 رسید که نسبت به مدت مشابه سال گذشته، 7 درصد رشد داشته است. این افزایش ممکن است به علت افزایش تقاضا یا رشد تولید در این بخش باشد. نسبت موجودی انبار به فروش در بخش معدن نیز 0.81 گزارش شده که نشان‌دهنده بالاتر بودن موجودی انبار به فروش نسبت به سایر صنایع است.

در صنایع مختلف، تغییرات شاخص به‌طور متفاوتی مشاهده می‌شود. صنعت فلزات پایه شاهد کاهش 1.7 درصدی در موجودی انبار بود، در حالی که صنعت کک و پالایش با کاهش چشمگیر 59.8 درصدی مواجه شده است. صنعت محصولات شیمیایی نیز کاهش 25.8 درصدی را تجربه کرده است. در مقابل، صنعت خودروسازی با افزایش 11 درصدی در موجودی انبار مواجه بود که نشان‌دهنده افزایش تولید یا نیاز به موجودی بیشتر در این بخش است.

در دسته‌بندی کالاها نیز تفاوت‌هایی قابل‌توجه است. موجودی انبار کالاهای مصرفی و واسطه‌ای به‌ترتیب کاهش 15 و 27.4 درصدی را تجربه کرده‌اند، در حالی که موجودی انبار کالاهای سرمایه‌ای با افزایش 23.2 درصدی روبه‌رو بوده است.

روش محاسبه شاخص موجودی انبار بر اساس اطلاعات شرکت‌های بورسی و استفاده از روش‌های پاشه و لاسپیرز است. مزیت این روش محاسباتی این است که به‌طور زنجیره‌ای و با دقت بالا به‌روزرسانی می‌شود و خلأ انتشار دیرهنگام گزارش‌های رسمی را پوشش می‌دهد. به طور کلی، تغییرات موجودی انبار در تابستان ۱۴۰۳ نشان‌دهنده کاهش در بخش صنعت و افزایش در بخش معدن است. این تغییرات می‌تواند بر سیاست‌های اقتصادی و تصمیم‌گیری‌های آینده بنگاه‌های اقتصادی تاثیرگذار باشد.