به گزارش اکوایران، زمانی که بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر اسرائیل، دوشنبه شب با دونالد ترامپ، رئیسجمهوری آمریکا در عمارت مار-ئه-لاگو ایالت فلوریدا دیدار میکند، این جلسه بیش از یک دیدار دیپلماتیک دوباره خواهد بود. برای نتانیاهو، این نخستین تلاش برای پیروزی مجدد در انتخابات 2026 است که رئیسجمهوری آمریکا در آن یک نقش محوری ایفا خواهد کرد.
جولان نمایشهای دیپلماتیک و لابیگری برای جایزه نوبل
به نوشته سیانان، انتخابات در سرزمینهای اشغالی به طور رسمی در ماه اکتبر برگزار خواهد شد، اما این انتخابات ممکن است زودتر از موعد فرا برسد. دو تهدید قریبالوقوع برای ائتلاف کابینه نتانیاهو وجود دارد: بحران سربازگیری در میان حریدیها و مهلت بودجه مارس 2026. هر کدام از این موارد میتواند منجر به انتخابات زودهنگام شود.
اقدامات اخیر اسرائیل در غزه باعث آزردگی رئیسجمهوری آمریکا شده است چراکه ترامپ اقدامات اسرائیل را مانعی برای دستیابی به صلح در غزه میداند. در همین حال، اظهارات تام باراک، سفیر آمریکا در ترکیه، موجب خشم مقامات اسرائیل شده است.
طبق اعلام منابع، نتانیاهو در این دیدار بر نمایشهای دیپلماتیک متمرکز خواهد بود: گسترش توافقنامههای ابراهیم، عادیسازی روابط با عربستان سعودی و تغییر شکل خاورمیانه؛ مواردی که همگی با تمایل رئیسجمهوری آمریکا در جهت دریافت جایزه صلح نوبل همسویی دارد؛ رئیس پارلمان اسرائیل نیز اخیرا با مایک جانسون، رئیس مجلس نمایندگان آمریکا، همکاری داشته تا یک طرح ابتکاری پارلمانی در سراسر جهان را آغاز کنند که هدف از آن، حمایت از نامزدی ترامپ برای جایزه صلح نوبل 2026 خواهد بود.
با این حال، چشمانداز ترامپ برای توافق تاریخی در خاورمیانه هنوز تحقق نیافته و موانع قابل توجهی برای دستیابی به آن وجود دارد. توافق غزه، شکننده است و ترامپ به اسرائیل فشار میآورد تا به مرحله دوم آتشبس سرعت ببخشد؛ اما هیچ نیروی بینالمللی برای اداره غزه تشکیل نشده است و چشمانداز خلع سلاح حماس به نظر دور از دسترس میرسد. کشورهای عربی که انتظار میرفت به سرعت به توافقنامههای ابراهیم بپیوندند، مردد شدهاند و عادیسازی روابط عربستان با اسرائیل، همچنان دور از دسترس است.
ثبات؛ واژهای گریزان از منطقه
اختلافات در سایر عرصههای منطقهای نیز وجود دارد. در مورد سوریه، حمایت ترامپ از دولت احمد الشرع با عزم اسرائیل برای حفظ منطقه حائل در تضاد است. در مورد لبنان، واشنگتن به دیپلماسی روی میآورد در حالیکه اسرائیل درباره توانایی بیروت برای مهار حزبالله بدون یک عملیات نظامی دیگر تردید دارد.
ایران همچنان یک نقطه حساس است و اسرائیل از نزدیک غنیسازی هستهای تهران را زیر نظر دارد و به طور فزایندهای نگران فعالیت موشکهای بالستیک این کشور است. مقامات اسرائیلی تردید دارند که ترامپ برای صدور مجوز یک عملیات نظامی بزرگ دیگر علیه ایران عجله کند، به ویژه پس از پیامدهای حمله جنجالی اسرائیل در ماه سپتامبر به رهبری حماس در دوحه.
از نظر سیاسی، غزه همچنان پرتنشترین عرصه است، جایی که ترامپ به دنبال پیشرفت در مرحله بعدی آتشبس است، در حالیکه نتانیاهو با محدودیتهایی از سوی ائتلاف راستگرای خود که در برابر هرگونه عقبنشینی بیشتر مقاومت میکنند، مواجه است. منابع اسرائیلی میگویند نتانیاهو ممکن است قبل از موافقت با پیشبرد آتشبس، به دنبال تأیید یک عملیات نظامی دیگر در داخل غزه باشد؛ یک نمایش قدرت نهایی برای راضی کردن شرکایش قبل از دادن امتیازات بیشتر.
یک مقام سابق اسرائیل خاطرنشان میکند: «جرد کوشنر و دیگر چهرههای کلیدی اطراف ترامپ و همچنین متحدان و دوستان خلیج فارس رئیسجمهوری آمریکا در ترکیه و قطر، از تأخیرهای نتانیاهو در طرح آتشبس غزه ناامید شدهاند و نسبت به هرگونه مانوری که میتواند ثبات منطقهای گستردهتر را از مسیر خود خارج کند، محتاط هستند»؛ منابع میگویند که رویکرد نتانیاهو احتمالا شامل تدوین یک بسته جامع ارتباطی است: پیشرفت در غزه منوط به تضمینهای امنیتی علیه ایران و لبنان، تطبیق با جدول زمانی سیاسی داخلی و احتمالا حمایت از کمپین عفو او.
معاملهگری؛ رویکرد همیشگی بیبی در برابر ترامپ
یک مقام ارشد اسرائیل گفت: «نتانیاهو همیشه از این پیوندها استفاده میکند. او تحرک در یک جبهه را با پاداش در جبهه دیگر معاوضه میکند. به نظر میرسد که او احتمالا باید مرحله دوم را به ترامپ واگذار کند، بنابراین سوال اصلی این است که در عوض چه چیزی دریافت خواهد کرد؛ مثلا حمایت ایالات متحده از یک حمله دیگر به تأسیسات هستهای ایران، یا حمایت از اقدام نظامی در لبنان».
افزایش تنشها میان آمریکا و اسرائیل در روزهای اخیر نشان از تغییر دیدگاه ترامپ نسبت به حمایت کامل از اسرائیل است.
حتی اگر پیشرفتهای تاریخی محقق نشوند، ترامپ یک هدیه به همان اندازه ارزشمند ارائه میدهد: توجه. هر توییت، بازدید یا بیانیه رئیسجمهوری آمریکا تیتر اول روزنامهها خواهد شد، توجه را از مخالفان نتانیاهو خواهد ربود و به اسرائیل موضوع دیگری برای بحث علاوه بر شکست 7 اکتبر میدهد.
در رقابتهای گذشته، مداخلات ترامپ به نتانیاهو کمک کرد تا از شکست جلوگیری کند، اما هرگز پیروزی قاطعی را به دست نیاورد. بین سالهای 2019 تا 2021، او نتوانست ائتلاف پایداری تشکیل دهد و در نهایت منجر به برگزاری پنج انتخابات در چهار سال شد. ترامپ احتمالا قدرتمندترین کمک در عرصه سیاسی نتانیاهو است، اما همانطور که تاریخ نشان میدهد، این موضوع ممکن است برای اعطای یک برگ برنده به او کافی نباشد.
خروج نتانیاهو از صحنه سیاسی؟
در همین حال، نتانیاهو از اسحاق هرتزوگ، رئیس اسرائیل، طلب عفو کرده و امیدوار است پیش از آنکه حکمی در رابطه با پرونده او اعلام شود، از خطرات مرتبط با فرآیندهای قانونی بگریزد. ترامپ از این درخواست حمایت کرده و به شکلی وارد امور اسرائیل شده است که رهبران خارجی به ندرت این کار را انجام میدهند.
انگیزه ترامپ در این موضوع ممکن است بیش از ابراز همبستگی با یک مقام خارجی باشد که با محاکمه روبهروست. بنیامین نتانیاهو سالهاست که با سه پرونده قضایی سنگین به اتهاماتی نظیر فساد مالی و کلاهبرداری دستوپنجه نرم میکند. طبق اعلام یکی از کارشناسان به نیویورک تایمز، استراتژی خروج نتانیاهو از خطر پرونده قضایی به طور اساسی به دو گزینه تقلیل یافته است: تکمیل تغییر سیستم قضایی اسرائیل و حکمرانی برای همیشه و تلاش برای عادیسازی روابط با سعودیها.
یک کارشناس دیگر نیز متعقد است نتانیاهو گزینه مربوط به عربستان را ترجیح میدهد و از نظر ژئواستراتژیک، این آخرین دستاوردی است که او میخواهد. در برخی از سناریوهای پیچیده که کارشناسان فهرست کردهاند، نتانیاهو ممکن است قبول کند که صحنه سیاسی را برای همیشه کنار بگذارد، البته پیش از یک دستاورد بزرگ؛ موضوعی که شامل عادیسازی روابط اسرائیل و عربستان سعودی و همچنین پیشبرد چشمانداز برای یک صلح پایدار با فلسطینیها میشود. نتانیاهو ایده کنار رفتن را رد کرده است. او در 3 دسامبر در یک اجلاس نیویورک تایمز گفت: «وقتی تاریخ در دسترس است، کنار نمیروی. شما به جلو قدم برمیدارید و این کاری است که من انجام میدهم.»
نیمرود نوویک، مشاور شیمون پرز، نخستوزیر سابق اسرائیل، گفت: «در واقع، چنین چرخشی از وقایع میتواند جان تازهای به حرفه سیاسی نتانیاهو ببخشد. او گفت که این امر مستلزم آن است که نتانیاهو، اسموتریچ و بن گویر را از ائتلاف خود کنار بگذارد و سپس به مخالفان پیشنهادی ارائه دهد که نتوانند رد کنند، از جمله لغو اصلاحات قضایی، مهار خشونت شهرکنشینان یهودی در کرانه باختری و موارد دیگر که هر کدام یک چرخش سیاسی شدید به حساب میآیند. نوویک مدعی شد: «در صورت توافق با عربستان سعودی، کشورهایی مانند اندونزی، مالزی، شاید حتی کویت و عمان نیز خواهند آمد.»
