عقب‌گرد پوتین و بایدن در آستانه جنگ

در حالی‌که دولت بایدن مسیر دیپلماتیک شکننده ای را برای جلوگیری از تهاجم روسیه به اوکراین دنبال می کند، ایالات متحده و روسیه روز جمعه از لفاظی های تقابلی خود بر سر امنیت اروپای شرقی کاسته و با تمدید مذاکرات موافقت کردند.

مایکل کراولی و آنتون ترویانوسکی، روزنامه‌نگاران نیویورک‌تایمز نوشته‌اند، حتی با وجود واقعی بودن تهدید حمله روسیه، لحن آشتی جویانه و عدم وجود اولتیماتوم حاکی از آن بود که هر دو طرف تلاش می کنند تنش ها را کنترل کنند و به دیپلماسی زمان بدهند.

 موضع سنجیده‌تر آمریکا و روسیه در مذاکرات اوکراین

به نوشته نیویورک‌تایمز،‌ آنتونی جی. بلینکن، وزیر امور خارجه، در یک نشست تعجیلی برنامه ریزی شده در ژنو به همتای روس خود، سرگئی لاوروف، گفت که ایالات متحده در هفته آینده پاسخ های کتبی به درخواست های روسیه مبنی بر کاهش حضور نظامی غرب در شرق اروپا ارائه خواهد کرد. مقامات ارشد آمریکایی گفتند که اصرار کرملین بر پاسخ‌های کتبی نشان‌دهنده ماهیت متمرکز سیستمی است که در آن آقای پوتین قدرت قاطع دارد و بوروکراسی دولتی نفوذ محدودی دارد. آنها معتقدند که آقای پوتین می خواهد موضع خاص آمریکا را با چشمان خود ببیند.

 بلینکن پس از جلسه به خبرنگاران گفت: «ما انتظار نداشتیم که امروز هیچ پیشرفتی رخ دهد. اما من معتقدم که ما اکنون در مسیر روشن تری از نظر درک نگرانی های یکدیگر هستیم. لاوروف تا حد زیادی از سخنان داغی که سایر مقامات روسیه پس از گفتگوهای قبلی در این ماه استفاده کرده بودند خودداری کرد و به خبرنگاران گفت که آقای بلینکن موافقت کرده است که «لازم است گفت و گوی معقول تری داشته باشیم. امیدوارم اضطراب‌ها کمی فروکش کند».

لاوروف انکار روسیه مبنی بر داشتن هرگونه برنامه برای حمله به اوکراین را تکرار کرد و گفت که او و آقای بلینکن توافق کرده‌اند که پس از ارائه پاسخ ایالات متحده، دوباره صحبت کنند. آقای پوتین هشدار داده است که اگر غرب با خواسته هایش موافقت نکند، روسیه اقدامات «نظامی-فنی» نامشخصی را برای تضمین امنیت خود انجام خواهد داد.

آقای لاوروف گفت: «نمی‌توانم بگویم که آیا ما در مسیر درستی هستیم یا خیر». ما این را زمانی درک خواهیم کرد که پاسخ آمریکا را روی کاغذ به تمام نکات پیشنهادی خود دریافت کنیم».

آقای بایدن روز چهارشنبه با واکنش‌های دیپلماتیک مواجه شد و گفت که «تهاجم محدود» روسیه به اوکراین می‌تواند بحث‌هایی را در میان اعضای ناتو در مورد پاسخ متناسب ایجاد کند. آقای بایدن روز پنجشنبه این اظهار نظر را توضیح داد و تاکید کرد که هرگونه حرکت نظامی روسیه به اوکراین "یک پاسخ اقتصادی شدید و هماهنگ" را برانگیخته است.

آقای بلینکن این موضع را روز جمعه تکرار کرد. اما وقتی در مورد اظهارات آقای بایدن در اوایل دسامبر پرسیدند که او دخالت مستقیم نیروهای آمریکایی را «خارج از میز» می‌داند، آقای بلینکن گفت: «این عزم ماست که هر کاری که می توانیم برای دفاع از آن و جلوگیری یا مقابله با تجاوز مستقیم به آن انجام دهیم».

اما از آنجایی که اوکراین عضو ناتو نیست، وضعیتی که طبق ماده پنج این اتحاد، آمریکا را به طور قانونی متعهد به دفاع نظامی از آن می‌کند، آقای بلینکن تصریح کرد که اختصاص نیروهای آمریکایی به یک درگیری یک گزینه نیست. او گفت: «این مورد مشمول تعهد ماده پنج نیست».

آقای بلینکن که روز جمعه پس از توقف در کیف و برلین، یک سفر دیپلماتیک طوفانی به اروپا را به پایان رساند، گفت: «هیچ فضای تجاری در آنجا وجود ندارد - هیچ».

با این حال، آقای بلینکن گفت که او معتقد است راهی برای توسعه توافق‌نامه‌هایی با روسیه وجود دارد که «امنیت متقابل ما را تضمین کند». در واشنگتن، جن ساکی، سخنگوی کاخ سفید، گفت که آقای بایدن با تیم امنیت ملی خود در آخر این هفته به کمپ دیوید سفر خواهد کرد تا در مورد وضعیت گفتگو کند.

خانم ساکی گفت: «ما همچنین به مشورت با متحدان و شرکای خود ادامه خواهیم داد و هفته آینده به صورت مکتوب پاسخ خواهیم داد».

مقامات غربی مذاکرات را تماشا می کردند و امیدوار بودند که رویکرد سنجیده تری پدیدار شود. در ساعاتی پس از پایان نشست بلینکن و لاوروف، آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل متحد، در یک نشست خبری در مقر سازمان ملل در نیویورک در مورد چشم‌انداز تهاجم روسیه به اوکراین به خبرنگاران گفت: «من متقاعد شده‌ام که این اتفاق نمی‌افتد و شدیداً امیدوارم که درست باشد». آقای گوترش دلایل خود را برای اتخاذ این موضع توضیح نداد.

لحظه آرام در میانه یک طوفان

با این حال، جلسه روز جمعه تنها یک لحظه در یک بحران بزرگ بود که برای هفته ها در حال انباشته شدن است، یادآور بدترین دوران جنگ سرد. تحلیلگران گفتند که خطرات تهاجم روسیه به اوکراین کاهش نیافته است و نیروها، تانک‌ها و موشک‌ها به سراسر روسیه به سمت مرز اوکراین ارسال می‌شوند. سرویس اطلاعات نظامی اوکراین تخمین می زند که 127هزار سرباز روسی اکنون در فاصله مناسب حمله، از جمله در همسایه شمالی اوکراین، بلاروس، مستقر هستند، جایی که نیروهای بلاروس و روسیه ماه آینده تمرینات نظامی مشترکی را برگزار خواهند کرد.

سام چاراپ، تحلیلگر امنیتی روسی در موسسه رند، گفت که «جنگ هنوز اجتناب ناپذیر نیست»، اما او هیچ نشانه جدیدی در روز جمعه ندید، و «علی رغم لفاظی های ملایم تر، مبنی بر اینکه روسیه یا ایالات متحده آماده سازش در مورد موضوعات کلیدی هستند، در جلسات مذاکره قبلی ثابت کرده اند که این موضوعات قابل حل نیستند».

آقای چاراپ گفت: «به نظر نمی‌رسد که هیچ یک از طرفین علاقه خاصی به تغییر موضع یک هفته پیش داشته باشند».

خواسته های روسیه شامل توافقنامه الزام آور قانونی برای توقف گسترش ناتو به سمت شرق و خروج نیروهای ناتو از کشورهایی مانند لهستان و کشورهای بالتیک است که زمانی با اتحاد جماهیر شوروی یا بخشی از آن همسو بودند. ایالات متحده این پیشنهادها را به عنوان پیشنهادات غیرآغازگر رد کرده است و آقای بلینکن پس از نشست روز جمعه تکرار کرد که اوکراینی ها "حق حاکمیتی" دارند که "آینده خود را بنویسند."

با این حال، آقای بلینکن گفت که او معتقد است راهی برای توسعه توافق‌نامه‌هایی با روسیه وجود دارد که «امنیت متقابل ما را تضمین کند». در واشنگتن، جن ساکی، سخنگوی کاخ سفید، گفت که آقای بایدن با تیم امنیت ملی خود در آخر این هفته به کمپ دیوید سفر خواهد کرد تا در مورد وضعیت گفتگو کند. خانم ساکی گفت: «ما همچنین به مشورت با متحدان و شرکای خود ادامه خواهیم داد و هفته آینده به صورت مکتوب پاسخ روسیه را خواهیم داد».

در اوکراین و اطراف آن، تنش ها همچنان افزایش یافت. حمل نیروهای بیشتر، زره پوش و سیستم های ضد هوایی پیشرفته روسیه به سمت بلاروس، متحد روسیه، نیروی رو به رشدی را در محدوده کیف، پایتخت اوکراین قرار داد.

و ایالات متحده به استونی، لتونی و لیتوانی اجازه داده است که موشک‌های ضدهوایی استینگر را به نیروهای اوکراینی بفرستند و بر تحویل موشک‌های ضد تانک Javelin به اوکراین که بریتانیا در ماه جاری آغاز کرد، افزوده است. وزارت امور خارجه همچنین این هفته تأیید کرد که دولت بایدن 200 میلیون دلار کمک نظامی دفاعی به اوکراین را تصویب کرده است.

تحویل موشک های استینگر یک ژست نمادین قوی از سوی ایالات متحده خواهد بود. C.I.A. در طول جنگ شوروی با افغانستان در دهه 1980، سیستم های تسلیحاتی را در اختیار مبارزان مجاهدین قرار داد که به آنها اجازه داد صدها هواپیما و هلیکوپتر را ساقط کنند و عقب نشینی نهایی شوروی را تسریع کنند.

دفاع از چرنوبیل در طول یک تهاجم

اما در حالی که بیشتر توجهات در مورد تهاجم احتمالی روسیه بر تجمع نیروها در شرق متمرکز است، کوتاه ترین مسیر از روسیه به پایتخت اوکراین، کیف، از شمال است. و از منطقه ایزوله اطراف نیروگاه چرنوبیل عبور می کند، جایی که ذوب یک راکتور در سال 1986 باعث بدترین فاجعه هسته ای در تاریخ شد.

کل منطقه چرنوبیل در شمال اوکراین هنوز آنقدر پرتوزا است که به نظر می رسد آخرین مکان روی زمین است که هر کسی می خواهد آن را فتح کند.

اندرو کرامر خبرنگار نیویورک‌تایمز از چرنوبیل گزارش داد که اوکراین یک استراتژی دفاعی برای منطقه ممنوعه چرنوبیل، یکی از پرتوزاترین مکان‌های روی زمین، که در کوتاه‌ترین مسیر بین روسیه و پایتخت اوکراین، کیف قرار دارد، آغاز کرده است.

یکی از تصادفات جنگ احتمالی، چرنوبیل را تبدیل به منطقه‌ای می‌کند که اوکراین فکر می‌کند باید از آن دفاع کند و ارتش خود را مجبور می‌کند نیروهای امنیتی را در جنگل مخوف و هنوز مملو از رادیواکتیو مستقر کند، جایی که آنها هم سلاح حمل می‌کنند و هم تجهیزاتی برای تشخیص قرار گرفتن در معرض تشعشعات. سرهنگ دوم یوری شاخرایچوک از سرویس گارد مرزی اوکراین گفت: مهم نیست که آلوده باشد یا کسی اینجا زندگی نمی کند. این سرزمین، کشور ما است و ما باید از آن دفاع کنیم».

نیروهای اوکراینی در این منطقه، که به عنوان منطقه ممنوعه چرنوبیل شناخته می شود، برای مقابله با یک تهاجم کافی نیستند. آنها بیشتر برای تشخیص علائم هشدار وجود دارند. سرهنگ شاخرایچوک گفت: «ما اطلاعاتی در مورد وضعیت در امتداد مرز جمع آوری می کنیم و آن را به سازمان های اطلاعاتی اوکراین منتقل می کنیم».