جزئیات بسته‌ پیشنهادی جدید ایران به آمریکا

به گزارش اکوایران، مقامات ایران در روزهای اخیر پیشنهاد کرده‌اند که «ابتکارات جدید» اساسی را پیش از نشست شورای آژانس اتمی سازمان ملل در ماه جاری به ایالات متحده و قدرت‌های غربی منتقل کرده‌اند. اما مقامات آمریکایی و اروپایی پیام‌های ایران را مبهم و ارائه دیدارهای احتمالی توصیف کرده‌اند، نه پیشنهادهای اساسی در مورد چگونگی رفع شکاف‌های باقی‌مانده در توافق برای احیای برجام.

پیشنهاد ایران پیش از قطعنامه چه بود؟

عباس اصلانی روزنامه نگار ایرانی در نشست هفتگی خود در دوشنبه (20 ژوئن) گزارش داد، سعید خطیب زاده، سخنگوی وزارت امور خارجه ایران در جمع خبرنگاران گفت: پیشنهاد خود را شامل جدول زمانی و نقشه راه قبل از نشست شورای حکام آژانس به طرف مقابل (ایالات متحده آمریکا) ارائه کردیم و برای اولین بار از طریق دو وزیر امور خارجه منتقل شد. 

به گزارش رسانه های ایران، خطیب زاده همچنین گفت: پیشنهاد ایران از طریق جوزف بورل، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا و دو وزیر خارجه دیگر منتقل شده است.

لارا روزن خبرنگار آمریکایی گزارش داد  یک دیپلمات ارشد آمریکایی گفت: «اگر [ایرانی‌ها] خواهان توافق هستند، توافق در دسترس است و آنها می‌دانند چه باید بکنند».

دیپلمات آمریکایی گفت: پیام‌های ایران در اوایل این ماه «تماشاگری محض بود: تلاشی در آخرین لحظه برای جلوگیری از دستیابی به یک قطعنامه در ازای جلساتی که اتحادیه اروپا هفته‌ها درخواست کرده بود».

دیپلمات اروپایی نیز گفت «ایرانی ها پیشنهاد نسبتا مبهمی را قبل از جلسه هیئت مدیره ارائه کردند. مشکل این است که همه چیز از مدتی قبل گیر کرده است، و [چیزها] اکنون بعد از نشست هیئت مدیره آژانس بین المللی انرژی اتمی، دیپلمات اروپایی، درگیرتر شده اند».

ابتکار تازه یا قدیمی؟

در همین حال پایگاه میدل ایست آی در گزارشی نوشت که منابعی گفته‌اند که تهران شرط خود مبنی بر حذف سپاه پاسداران ایران از لیست [ادعایی] وزارت خارجه آمریکا برای سازمان‌های تروریستی خارجی را تحت شرایطی و در ازای لغو تحریم ها کنار گذاشته است تا به تلاش های متوقف شده برای احیای توافق هسته ای پایان دهد.

منبع دیگری به MEE گفت که ایالات متحده هنوز به این پیشنهاد که یک "راه حل میانی" است، پاسخ نداده است.

 در همین حال، این دیپلمات اروپایی گزارش  میدل ایست آی را «تا حد زیادی درست» توصیف کرد که نشان می دهد ایران در مقطعی جایگزینی را برای درخواست خود برای حذف سپاه پاسداران انقلاب اسلامی از فهرست سیاه وزارت خارجه پیشنهاد کرده است. اما به نظر می‌رسید که دیپلمات اروپایی پیشنهاد کرد که ابتکار ایران که در این مقاله توضیح داده شده، برای حذف یک نهاد مرتبط با سپاه پاسداران از فهرست آمریکا از فهرست خزانه‌داری، در مقطعی قبلی در مذاکرات مطرح شده بود، نه اخیراً.

این دیپلمات اروپایی گفت: «این تا حد زیادی درست است اما جدید نیست. مشکل این است که همه چیز از مدتی قبل گیر کرده است، و [چیزها] اکنون پس از نشست شورای آژانس بین‌المللی انرژی اتمی درگیر شده‌اند».

این مقام اروپایی گفت: «آنها قبل از جلسه شورای حکام یک پیشنهاد نسبتا مبهم ارائه کردند».

لارا روزن در ادامه نوشته است:‌ از دیپلمات آمریکایی پرسیدم آیا این احتمال وجود دارد که ایرانی ها پیشنهادشان جدی باشد، اما از نظر دیپلماتیک مبهم هستند؟

این دیپلمات آمریکایی گفت: «آنها می‌دانستند دارند چه می‌کنند و می‌دانستند که پوچ است، زیرا ما به صراحت اعلام کرده‌ایم که اگر پیشنهاد اساسی باشد، آن را دنبال می‌کنیم».

این مقام آمریکایی ادامه داد: «اگر ایران  می‌خواست تعطیل شود، این جلسات می‌توانست هفته‌ها پیش برگزار شود. «ما آماده بودیم با این جلسات (غیرمستقیم) موافقت کنیم، اگر کمی از پارامترهای آنها آگاهی داشته باشیم.»

این مقام آمریکایی ادامه داد: «نمی‌دانم اکنون جدی هستند یا نه. مطمئن نیستم .»

این دیپلمات آمریکایی گفت: "اگر آنها خواهان یک توافق هستند، این توافق در دسترس است و آنها می دانند که چه کاری انجام دهند."

ایران برای افزایش غنی‌سازی در فردو آماده می‌شود

پس از تصویب قطعنامه شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی (IAEA) در 8 ژوئن که قطعنامه‌ای را مبنی بر تشویق ایران به همکاری با یک آژانس خواستار شد، ایران برخی از دوربین‌های آژانس را خاموش کرده و به سمت استفاده از آبشارهای سانتریفیوژهای پیشرفته IR-6 برای غنی‌سازی حرکت کرده است.

انتشار تصاویری در رسانه‌های ایران نشان می‌دهد که امیرعبداللهیان وزیر امور خارجه ایران امروز میزبان محمد اسلامی رئیس سازمان انرژی اتمی، بهروز کمالوندی سخنگوی سازمان انرژی اتمی و علی باقری کنی، مذاکره‌کننده هسته‌ای و معاون وزیر امور خارجه بود.

مدت کوتاهی پس از انتشار عکس‌های این نشست غیرعادی توسط رسانه‌های ایرانی، رویترز گزارش داد که ایران به آژانس اطلاع داده است که با استفاده از آبشاری از سانتریفیوژهای پیشرفته IR-6 در تاسیسات زیرزمینی غنی‌سازی فردو، فرآیند غنی‌سازی را آغاز کرده است، اما به آژانس اطلاع نداده است. سازمانی که در حال آماده سازی برای انجام چه سطحی از غنی سازی بود.

فرانسوا مورفی خبرنگار رویترز در گزارشی خبر داده است که ایران در حال آماده شدن برای استفاده از دومین آبشار IR-6 در فردو است.

به نوشته رویترز، گزارش دیده‌بان هسته‌ای سازمان ملل که روز دوشنبه توسط رویترز مشاهده شد نشان داد که ایران با آماده‌سازی برای استفاده از سانتریفیوژهای پیشرفته IR-6 در سایت زیرزمینی فردو خود که می‌تواند آسان‌تر بین سطوح غنی‌سازی تغییر کند، غنی‌سازی اورانیوم خود را بیشتر می‌کند. .

این اقدام آخرین گامی است که ایران مدت‌ها تهدید کرده بود که انجام خواهد داد، اما اجرای آن را متوقف کرد تا اینکه 30 کشور از 35 کشور عضو شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی از قطعنامه‌ای در این ماه حمایت کردند که در آن از توضیح ندادن آثار اورانیوم یافت شده در مکان‌های اعلام نشده انتقاد شده بود.

در شرایطی که مذاکرات غیرمستقیم ایالات متحده و ایران برای احیای توافق هسته ای 2015 ایران مدت ها متوقف شده است، هر گونه تشدید بیشتر در بن بست تهران با غرب، خطر از بین بردن امیدها برای مهار پیشرفت های هسته ای جمهوری اسلامی و لغو تحریم های آمریکا علیه آن را به همراه دارد.

 در گزارش آژانس به کشورهای عضو آمده است، بازرسان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی روز شنبه تأیید کردند که ایران آماده است تا گاز هگزافلووراید اورانیوم (UF6) و سانتریفیوژهای غنی‌سازی مواد را به دومین آبشار یا خوشه‌ای از سانتریفیوژهای IR-6 نصب شده در فردو، سایتی که در کوه حفر شده است، تغذیه کند.

ایران روز دوشنبه به آژانس بین‌المللی انرژی اتمی اطلاع داد که غیرفعال‌سازی آبشار، فرآیندی که مقدم بر غنی‌سازی است و همچنین شامل وارد کردن UF6 به ماشین‌ها است، از روز یکشنبه آغاز شده است.

نکته مهم این است که آبشار 166 ماشینی تنها دستگاهی است که به اصطلاح "سربرگ های فرعی اصلاح شده" دارد که جابجایی به غنی سازی به سطوح خلوص دیگر را آسان تر می کند. دیپلمات‌های غربی مدت‌هاست که به این تجهیزات به‌عنوان منبع نگرانی اشاره کرده‌اند، زیرا این تجهیزات می‌تواند ایران را قادر به غنی‌سازی سریع به سطوح بالاتر کند.

در انتظار شفاف سازی

ایران همچنین به طور واضح به آژانس نگفته است که آبشار پس از غیرفعال شدن به چه خلوصی غنی می‌شود. ایران قبلاً به آژانس اطلاع داده بود که از دو آبشار IR-6 می‌توان برای غنی سازی تا 5 یا 20 درصد خلوص استفاده کرد.

در این گزارش آمده است: «آژانس هنوز توضیحی از ایران دریافت نکرده است که پس از تکمیل غیرفعال سازی، قصد دارد چه نوع تولیدی را برای آبشار فوق الذکر اجرا کند،».

در سایتی دیگر، ایران در حال حاضر تا 60 درصد غنی‌سازی می‌کند، نزدیک به تقریباً 90 درصد که درجه تسلیحاتی است و بسیار بالاتر از سقف 3.67 درصدی قرارداد 2015. ایران در واکنش به خروج ایالات متحده از توافق در سال 2018 و اعمال مجدد تحریم ها، بسیاری از محدودیت های توافق را زیر پا گذاشته است.

در پاسخ به قطعنامه شورای حکام، ایران دستور حذف دوربین‌های آژانس بین‌المللی انرژی اتمی نصب شده بر اساس قرارداد 2015 را صادر کرد و نصب سانتریفیوژهای IR-6 را در یک کارخانه زیرزمینی در نطنز ادامه داد، جایی که این توافق به آن‌ها اجازه غنی‌سازی با ماشین های IR-1 با کارایی کمتر می‌دهد. همچنین قرارداد 2015 اجازه غنی سازی اورانیوم در فردو را نمی دهد.