پوکر برجامی وین به روایت «توماس فریدمن»

به گزارش اکوایران، توماس فریدمن، ستون‌نویس ارشد روزنامه نیویورک‌تایمز در مقاله جدید خود در این روزنامه تحلیل می‌کند که «سیاست ترامپ در قبال ایران به فاجعه‌ای برای آمریکا و اسرائیل تبدیل شده است».

این روزنامه‌نگار برنده جایزه پولیتزر در این مقاله پربازدید نوشته است:

اما این فقط حرف من  نیست.

موشه یعلون در زمان امضای توافق هسته ای وزیر دفاع اسرائیل بود و به شدت با آن مخالفت کرد. اما در کنفرانسی در هفته گذشته، طبق خلاصه روزنامه اسرائیلی هاآرتص، او گفت: «به همان اندازه که این توافق بد بود، تصمیم ترامپ برای خروج از آن - با تشویق نتانیاهو - حتی بدتر بود.» یعلون آن را «اشتباه اصلی دهه گذشته» در سیاست [اسرائیل در قبال] ایران خواند.

د٪و روز بعد، ژنرال سپهبد گادی آیزنکوت، فرمانده ارشد نظامی اسرائیل در زمانی که ترامپ از توافق خارج شد، احساسات مشابهی را ارائه کرد که هاآرتص آن را به عنوان یک «ضرر خالص برای اسرائیل» توصیف کرد: [این امر] ایران را از همه محدودیت‌ها رها کرد تا برنامه هسته‌ای خود را در یک موقعیت بسیار پیشرفته‌تر به پایان رساند».

البته که اینگونه است. آژانس بین‌المللی انرژی اتمی اخیراً گزارش داد که ایران ذخایر هگزافلوراید اورانیوم غنی‌شده را جمع‌آوری کرده است که کارشناسان مستقل هسته‌ای تخمین می‌زنند که برای تولید اورانیوم با تبدیل به غلظت لازم تسلیحات (۹۰٪) برای تولید مواد لازم برای ساخت یک بمب هسته‌ای در کمتر از سه هفته کافی است (زمان «گریز هسته‌ای» یا زمان لازم برای رسیدن به «آستانه هسته‌ای» یا وضعیت نهفتگی).

ممنون، دونالد که راهش را به آن‌ها نشان دادی.

تا زمانی که ترامپ از توافق با ایران که مورد مذاکره باراک اوباما رئیس جمهور آمریکا بود خارج شد -حتی به گواه بازرسان بین المللی ایران تا مدت زیادی همچنان به آن پایبند ماند- زمان گریز هسته ای یک سال بود و ایران موافقت کرده بود که این توافق را به مدت 15 سال حفظ کند. حالا بحث  بر سر هفته هاست. مقامات آمریکایی معتقدند هنوز ایجاد یک کلاهک قابل تحویل و فراهم‌آوری سایر لوازم یک سال و نیم یا دو سال طول می کشد. اما این تسلی ناکافی است.

پس از یک وقفه پنج ماهه، مذاکرات برای بازگرداندن پایبندی به برنامه جامع اقدام مشترک یا برجام که توافق هسته ای نامیده می شود، از روز دوشنبه در وین بین ایران و چین، فرانسه، آلمان، روسیه و بریتانیا از سر گرفته شد. آمریکا از هتل دیگری در پروسه مشارکت دارد چون دیگر طرف توافق نیست.

بدبینی فراوان است. دولت محافظه‌کار جدید ایران می‌خواهد ببیند که ایالات متحده و اتحادیه اروپا همه تحریم‌های مالی علیه ایران را لغو کنند - نه تنها تحریم‌های مربوط به فعالیت‌های هسته‌ای این کشور، بلکه همچنین تحریم‌های مربوط به نقض حقوق بشر و نفوذ منطقه‌ای. این کشور همچنین ازآمریکا می‌خواهد تضمین کند که اگر پایبندی به توافق را از سر بگیرد - رئیس‌جمهور جمهوری‌خواه بعدی ایالات متحده دیگر آن را پاره نخواهد کرد. این خواسته ها قابل برآورده نیست.

یک پوکر پیچیده با بازیگران متعدد

پس چه اتفاقی می افتد؟ هیچ کس نمی داند. این مذاکرات مانند یک بازی پوکر غول‌پیکر شده است، با بازیکنان مختلف - از جمله، بطور ضمنی، اسرائیل. همه به انبوه چیپ‌های یکدیگر چشم دوخته‌اند و سعی می‌کنند بفهمند چه کسی بلوف می‌زند و چه کسی حاضر است همه چیز را شرط ببندد و بلوف دیگری را بخواند؟

تنها کاری که امروز می توانم برای شما انجام دهم این است که دور میز بازی بگردم و سعی کنم دست هریک را تا جای ممکن از چشمان‌شان بخوانم.

مذاکره‌کنندگان ایرانی می‌خواهند ثابت کنند که می‌توانند به توافقی بهتر از آنچه که پیشینیان ظاهراً ساده‌انگار و سازش‌پذیرشان داشتند، دست یابند. و آنها مطمئناً چیپ‌های بیشتری به شکل مواد شکافت‌پذیر دارند که اکنون که ایران [در صورت اراده] تنها هفته‌ها تا تبدیل شدن به یک کشور در آستانه هسته‌ای فاصله دارد. هرچند این وضعیت از نظر فنی یک قدرت هسته ای نیست.

اما صبر کنید، من هم دانه‌های عرق روی پیشانی بازیکن ایرانی را می‌بینم. به هر حال، مردم ایران چه خواهند گفت اگر کشور مجبور باشد به آنها بگوید که پس از سه سال زندگی تحت فشارهای شدید تحریم‌ها و یک بیماری پاندمی، باید حالا  منتظر تحریم‌های بی‌پایان و ویروس Omicron باشند. مطمئناً، چین مقداری از نفت ایران را خواهد خرید تا دولت بتواند چراغ ها را روشن نگه دارد. اما با توجه به اینکه ایران در حال حاضر با کمبود آب شدید ناشی از تغییرات اقلیمی مواجه است، اگر ایران برای پایان تحریم ها مذاکره نکند، خیابان ایران در هر زمانی ممکن است به صحنه اعتراض بدل شود. و اینگونه دست ایران ضعیف تر از آن چیزی می‌شود که اکنون به نظر می رسد.

در همین حال، بازیکن اسرائیلی در حال اخم کردن است، کارت های خود را واقعاً محکم نگه داشته و همزمان چیپ‌های F-35 و زیردریایی های کلاس دلفین مجهز به موشک های کروز دارای سلاح هسته ای خود را در دست می چرخاند. چشمان او بین بازیکن ایرانی و جو بایدن به این سو و آن سو می چرخد و مطمئن نیست که بیشتر نگران چه کسی باشد.

سال‌ها است که اسرائیلی‌ها از روسای جمهور آمریکا می‌شنوند که می‌گویند به ایران اجازه پیشروی هسته‌ای نخواهند داد. آنها ابتدا خروج ترامپ از توافق و اعمال مجدد تحریم ها را جشن گرفتند. چرا که نه؟ آنها فکر می کردند که این امر هم تلاش هسته‌ای ایران را تضعیف می کند و هم تلاش هایش برای توسعه برنامه موشکی و تقویت متحدانش در منطقه را تحت‌الشعاع قرار می‌دهد. اما این چیزی نیست که اتفاق افتاده است.

ترامپ دست خود را زیادی بازی کرد

معلوم شد که ترامپ و پمپئو دست خود را بیش از حد بازی کردند. اگر آنها زرنگ بودند، به ایرانی‌ها می‌گفتند که اگر ایران صرفاً موافقت کند غنی‌سازی را تا سطح حداقلی برای مثلاً 25 سال - به جای 15 سال اولیه - نگه دارد، توافق را احیا و تحریم‌ها را لغو می‌کند. (و من وی را تحسین می‌کردم.) اما در عوض، آن‌ها خواستار تغییراتی در رفتار ایران شدند، به طوری که تهران فهمید که تحریم‌ها هرگز پایان نخواهد یافت.

رهبران ایران به ترامپ و پمپئو گفتند که آنها کارشان را بلدند. و آنها بیرون رفتند و چین را ترغیب کردند تا نفت آنها را بخرد و شروع به غنی سازی اورانیوم و نزدیک شدن به یک کشور هسته ای آستانه کردند.

افسوس که اگر ایران بلوف آنها را خواند، ترامپ و پمپئو برنامه B نداشتند. با وجود تمام جنجال‌های ترامپ، او نه تنها قصد بمباران ایران را نداشت، بلکه زمانی که [متحدان] ایران با موشک‌های کروز به یکی از بزرگترین تأسیسات نفتی عربستان سعودی حمله و آن را منفجر کردند، تلافی هم نکرد. و همه در محله توجه داشتند و دیدند که چه شد.

تعلل دردسرساز بایدن

پس در نهایت ترامپ چه کرد؟ او این دست وحشتناک را به بایدن داد.

بیچاره جو! اما بایدن این دست را به خوبی بازی نکرد.

 او به جای اینکه فوراً تحریم‌های ترامپ را لغو کند و در ازای بازگرداندن ذخایر اورانیوم ایران به سطح مورد توافق، آمریکا را به پایبندی خود برگرداند، درگیر دعوای دیپلماتیک با ایرانی‌ها شد که چه کسی باید اول برود. و با تمرکز فوری خود بر خروج از خاورمیانه -که از افغانستان شروع شد - نگرانی در دل ایرانیان را رفع کرد. بنابراین هیچ کس اول نرفت و ایران به غنی سازی ادامه داد.

و به همین دلیل است که اکنون بازیکن اسرائیلی را می بینید که گردن خود را می کشد تا ببیند آیا می تواند بفهمد که بایدن در مرحله بعدی با چه کارت ها و چیپ هایی بازی می‌کند. اسرائیلی ها از اینکه بایدن به سمت یک معامله کوچک برود، وحشت دارند – توافقی به موجب آن ایران موافقت می کند که ذخایر مواد شکافت پذیر خود را در جایی که هست نگه دارد، و در ازای آن کاهش برخی تحریم های ایالات متحده را دریافت کند. این امر ایران را در آستانه قدرت هسته‌ای نگه می‌دارد و بمباران تأسیسات آن را برای اسرائیل بسیار دشوار می‌کند، زیرا می‌تواند یک توافق کوچک با میانجیگری ایالات متحده را مختل کند.

بلوف مشترک آمریکا و اسرائیل؟

به همین دلیل است که در زیر میز، بازیکن اسرائیلی به بایدن لگد می زند تا وارد عمل شود و بزرگترین چیپ خود را در جایی بگذارد که ایرانی‌ها نتوانند دیدن آن را از دست بدهند - یک بمب هدایت شونده "سنگر شکن"  30000 پوندی و دقیق به نام GBU-57A/B Massive Ordnance Penetrator که می تواند از میان 12 فوت بتن نفوذ کرده و تاسیسات را زیر هر کوهی که پنهان است منفجر کند. اسرائیلی ها سعی می کنند به بایدن نشان دهند که باید خود را به ایرانی ها "دیوانه" نشان دهد. فقط کافی است آنها را متقاعد کند که به اندازه کافی برای بمباران دیوانه است، و الزاماً مجبور نیست چنین کاری کند.

 اما بایدن در بلوف زدنِ استفاده از زور خوب نیست. او نگران است که هرگونه اقدام نظامی علیه ایران ممکن است قیمت بنزین را تا کریسمس به 10 دلار در هر گالن برساند. بازیکن ایرانی به همه اینها چشم دوخته و پشت کارت هایش نیشخند می‌زند.

اما صبر کن! ممکن است در جایی بایدن یکی از آن چیپ‌های سنگر شکن را در کف دست بگیرد و آن را به اسرائیلی بدهد که فاقد آن است، نمی‌توان گفت.

دست به دامان چین و روسیه

در حال حاضر، بایدن ترجیح می‌دهد از بازیکنان روسیه و چین برای فشار آوردن به ایران استفاده کند. اما بازیکن چینی فقط زمزمه کرد: «جو، درست است که نمی‌خواهم بازیکن ایرانی به آستانه هسته‌ای برسد. اما آیا می دانید من بیشتر از این چه چیزی را نمی خواهم؟ شما به تعرفه های خود بر اقتصاد من و سخنرانی های خود در مورد تایوان، هنگ کنگ و اویغورها ادامه دهید. بنابراین شاید شما اگر زیپ دهن خود را در مورد ما ببندید، سپس بتوانیم در مورد اینکه چین دیگر نفت ایران را خریداری نمی کند صحبت کنیم.

در مورد بازیکن روسی، او فقط نیشخندی زد، یک شات دیگر گرفت و با چشمکی به بایدن گفت: «می‌خواهی من ایران را برایت تحت فشار بگذارم، در حالی که مرا در اوکراین تحت فشار می‌گذاری؟ هه! شما آمریکایی‌ها - همیشه شوخی می‌کنید.»

تماشای پوکر هسته‌ای وین

هفته آینده دوباره برای شب پوکر در وین هماهنگ کنید تا ببینید چه کسی دست خود را تو می‌دهد و چه کسی شرط روی پات را بالاتر می‌برد. من بازیکن اسرائیلی را زیر نظر دارم؛ او چهره‌ای واقعاً ترسناک دارد و به شمارش چیپ‌های F-35 خود ادامه می‌دهد، گویی که در فکر این است که خود به تنهایی همه داشته‌ها را وسط بگذارد و وارد عمل شود. و او به اندازه کافی دیوانه است که این کار را انجام دهد.»