به گزارش اکوایران- بر اساس گزارش کنفرانس تجارت و توسعه سازمان ملل (آنکتاد)، ارزش کل مبادلات جهانی برای نخستینبار قرار است از مرز ۳۵ تریلیون دلار عبور کند، رقمی که نشان میدهد اقتصاد جهانی، پس از رکود ۲۰۲۳ و ۲۰۲۴، دوباره در حال بازیابی تدریجی است. سالی که به رغم تنشهای ژئوپلیتیک، هزینههای بالاتر و تقاضای نامتوازن، مسیر صعودی تجارت ادامه یافته است.
در سهماهه سوم سال، تجارت جهانی نسبت به دوره قبل ۲.۵ درصد افزایش یافت، کالاها حدود ۲ درصد و خدمات ۴ درصد رشد کردند. انتظار میرود این روند در سهماهه پایانی نیز ادامه داشته باشد، هرچند با آهنگی ملایمتر. اگر پیشبینیها محقق شود، صادرات کالاها در کل سال حدود ۱.۵ تریلیون دلار و خدمات حدود ۷۵۰ میلیارد دلار به ارزش تجارت جهانی خواهند افزود و رشد سالانه را نزدیک به ۷ درصد تثبیت خواهند کرد. نکته مهم این است که برخلاف فصلهای قبلی که افزایش قیمت کالاها بخشی از رشد را توضیح میداد، اکنون عمده افزایش تجارت ناشی از افزایش حجم واقعی مبادلات است. این امر بیانگر تقاضای نسبتاً باثبات در سطح جهانی است، حتی در شرایطی که فشارهای تورمی در بسیاری از اقتصادها رو به کاهش گذاشته است.
در میان مناطق مختلف جهان، آسیای شرقی، آفریقا بیشترین نقش را در تقویت مبادلات جهانی ایفا کردهاند. آسیای شرقی با رشد ۹ درصدی صادرات و جهش ۱۰ درصدی در تجارت درونمنطقهای پیشتاز است. آفریقا نیز با رشد ۱۰ درصدی واردات و ۶ درصدی صادرات عملکرد قابل توجهی داشته و تجارت میان اقتصادهای درحالتوسعه حدود ۸ درصد بزرگتر شده است. در این میان، کشورهایی مانند چین و کرهجنوبی در آسیا، برزیل در آمریکای جنوبی و آفریقای جنوبی در قاره آفریقا موتورهای اصلی رشد بودهاند. همچنین چین و هند در صادرات خدمات عملکردی بسیار قوی داشتهاند که اهمیت فزاینده اقتصادهای نوظهور را برجسته میکند.
از نظر بخشی، تولید صنعتی همچنان ستون اصلی رشد است. تولیدات کارخانهای در مجموع ۱۰ درصد افزایش یافته و بخش الکترونیک با رشد ۱۴ درصدی، تحت تأثیر تقاضای ناشی از کاربردهای جدید هوش مصنوعی، نقش محوری داشته است. در مقابل، بخش خودروسازی با کاهش ۴ درصدی نشان داده که هنوز با چالشهای زنجیره تأمین و تحول فناوری روبهروست. تجارت سوختهای فسیلی نیز به دلیل افت قیمتها کاهش یافته، در حالی که کشاورزی (بهویژه صادرات غلات، میوه و سبزیجات) در سهماهه سوم جهش ۱۱ درصدی را ثبت کرده است.
با وجود این عملکرد نسبتاً مطلوب، چشمانداز سال ۲۰۲۶ محتاطانه است. آنکتاد هشدار میدهد که کندی فعالیت اقتصادی، افزایش بدهی دولتها و شرکتها، بالا بودن هزینههای تجارت و استمرار عدمقطعیت ژئوپلیتیک میتواند سرعت رشد را کاهش دهد. از سوی دیگر، روند دوستمحوری (Friendshoring) و نزدیکسازی تولید (Nearshoring) دوباره تقویت شده و در حال بازطراحی مسیرهای تجاری جهان است؛ امری که میتواند جریان کالاها را به سمت بلوکهای سیاسی یا جغرافیایی مشخص هدایت کند.
در مجموع، سال ۲۰۲۵ را میتوان سال بازگشت تدریجی تجارت جهانی دانست، اما پایداری این روند همچنان وابسته به مدیریت ریسکهای ژئوپلیتیک و پایداری رشد اقتصادی در سال آینده است.
