به گزارش اکوایران، برای دههها، ناوهای هواپیمابر نماد قدرت برتر دریایی جهان بودهاند؛ سکویی شناور برای جنگندههای سرنشیندار که در نبردهای بزرگ قرن بیستم و بیستویکم نقشی حیاتی ایفا کردند. اما امروز، با ظهور موشکهای ضدکشتی مافوق صوت و دقیق، برخی کارشناسان از پایان دوران آنها سخن میگویند.
با این حال، براساس گزارشی از نشریه اکونومیست، بسیاری از نیرویهای دریایی جهان به جای کنار گذاشتن این ابرکشتیها، در حال بازطراحی ناوها و جایگزینی جنگندههای سرنشیندار با پهپادهای رزمی پیشرفته هستند.
موج جدید؛ ورود پهپادها به عرشه ناوها
نیروی دریایی آمریکا اخیراً با چند شرکت دفاعی قرارداد بسته تا «خلبانهای وفادار» (loyal wingmen) را برای ناوهای هواپیمابر توسعه دهد؛ پهپادهایی که همراه با جنگندههای سرنشیندار پرواز میکنند.
- ترکیه قصد دارد در سال جاری پهپادهای مسلح را روی ناو تهاجمی TCG Anadolu مستقر کند.
- کرهجنوبی سال گذشته پهپاد Mojave را روی ناو ROKS Dokdo آزمایش کرد.
- چین هم با رونمایی از ناو تهاجمی Type 076 و نمایش پهپادهای بزرگ در رژه نظامی اخیر، از این رقابت عقب نمانده است.
- فرانسه اعلام کرده تا سال ۲۰۴۰ پهپادهای مسلح را بر روی ناوهای آینده خود بهکار خواهد گرفت.
به همین دلیل است که آمریکا هم تلاش کرده نیروی دریایی خود را وارد مرحله تازهای کند.
پیشتازی بریتانیا: ناوهای بدون خلبان تا ۲۰۴۰
ژنرال گوئین جنکینز، فرمانده جدید نیروی دریایی بریتانیا، اعلام کرده هدف این است که تا سال ۲۰۴۰ تقریباً تمام ناوگان هوایی ناوهای این کشور بدون سرنشین شود.
تنها استثناها، جنگندههای F-35 و بالگردهای ترابری خواهند بود.
پهپادها قرار است وظایفی همچون آواکس، سوخترسانی هوایی، ضدزیرسطحی و حتی مأموریتهای تهاجمی را بر عهده بگیرند.
چرا پهپادها جایگزین جنگندههای سرنشیندار میشوند؟
دلایل متعددی وجود دارد که پهپادها جای جنگندههای همراه با خلبان را بگیرند:
- کاهش هزینه و ریسک انسانی: هر جنگنده F-35 دهها میلیون دلار قیمت دارد و از دست دادن آن خسارتبار است؛ درحالیکه پهپادها ارزانتر، قابل جایگزینی و کمریسکتر هستند.
- افزایش انعطاف و سرعت توسعه: پهپادها نیازی به استانداردهای ایمنی انسانی ندارند و میتوانند سریعتر ارتقا یابند.
- افزایش برد پروازی: حذف خلبان و سیستمهای پشتیبانی انسانی فضای بیشتری برای سوخت ایجاد میکند.
از پشتیبانی تا حمله: آینده پهپادهای رزمی ناونشین
پهپادهای فعلی مانند Malloy و Proteus برای لجستیک و شناسایی طراحی شدهاند اما در آینده میتوانند موشک و اژدر حمل کنند.
پهپادها در نبردهای امروزی اصلیترین مسئله هستند
پروژههای بزرگتر مانند Collaborative Combat Aircraft (CCA) در آمریکا و Autonomous Collaborative Platforms (ACP) در بریتانیا در حال توسعهاند.
قرار است این پهپادهای وفادار در آینده هر جنگنده F-35 را در مأموریتها همراهی کنند، اطلاعات جمعآوری کنند، نقش طعمه ایفا و اهداف دشمن را منهدم کنند.
تغییر تاکتیکهای دریایی؛ پایان تمرکز قدرت
به گفته جنکینز، به جای تمرکز تمام قدرت روی ناوها، آینده جنگ دریایی مبتنی بر پراکندگی قدرت و همراهسازی هر ناوشکن یا ناوچه با چند پهپاد رزمی اختصاصی خواهد بود.
این رویکرد، ریسک حملههای دقیق موشکی را کاهش داده و شبیه آن چیزی است که اوکراین با قایقهای بدونسرنشین علیه ناوهای روسی انجام داد.
چالشها؛ از فرهنگ سنتی تا تصمیمگیری خودکار
یکی از موانع، مقاومت فرهنگی خلبانان در پذیرش جایگزینی توسط پهپادهاست.
مشکل دیگر، قطع ارتباط در اثر جنگ الکترونیک است؛ پهپادها باید بتوانند در چنین شرایطی بهطور نیمهخودران یا تمامخودران تصمیمگیری کنند.
این موضوع نیازمند پردازندههای قدرتمند، هوش مصنوعی و خنکسازی پیشرفته در پهپادهاست که هزینه و اندازه آنها را افزایش میدهد.
از کنترل از راه دور تا خودمختاری کامل
به گفته فرماندهان، در آینده پهپادهای ناونشین باید بتوانند خودشان اهداف نظامی و غیرنظامی را تشخیص دهند.
برای این کار، الگوریتمها باید از دادههای تصویری، سیگنالهای راداری و الگوهای رفتاری برای تشخیص اهداف استفاده کنند.
هرچند بسیاری از کارشناسان میگویند تا تحقق کامل این فناوری حداقل یک تا دو دهه فاصله داریم، اما بریتانیا معتقد است این آینده زودتر از آنچه تصور میشود فرا میرسد.
به هر حال، پهپادهای ناونشین در حال تغییر بنیادین جنگ دریایی و هوایی هستند. اگر این روند موفق شود، تا دهه ۲۰۴۰ ممکن است ناوهای هواپیمابر دیگر سکوی پرواز خلبانان نباشند، بلکه به پایگاههای شناور صدها پهپاد رزمی تبدیل شوند—آغازی بر پایان «تاپگان» و ورود به عصر جنگهای بیسرنشین.
