به گزارش اکو ایران به نقل از فارس؛ اتحادیه اروپا پس از ماهها مذاکره، سرانجام به توافقی الزامآور برای حذف تدریجی واردات گاز روسیه، شامل LNG و گاز خط لوله رسید. بنا بر گزارشهای منتشره در رسانهها، واردات LNG روسیه تا پایان سال ۲۰۲۶ و واردات گاز خط لوله تا پاییز ۲۰۲۷ بهطور کامل متوقف خواهد شد.این اقدام، مرحله نهایی جدایی ساختاری اروپا از منابع انرژی روسیه محسوب میشود؛ فرآیندی که پس از جنگ اوکراین آغاز شد و سهم روسیه را از ۴۵ درصد به حدود ۱۲ درصد در سال ۲۰۲۵ کاهش داد.
با وجود این کاهش، روسیه همچنان بزرگترین تامینکننده LNG برای اروپا باقی مانده بود.اتحادیه اروپا امسال اولین گام را با ممنوعیت ترانشیپمنت LNG روسیه در بنادر اروپایی برداشت اما مذاکرات درباره ممنوعیت کامل طولانی شد؛ دلیل اصلی این تاخیر، قیمت پایینتر گاز روسیه و نگرانی برخی کشورها از افزایش هزینه انرژی بود. امنیت انرژی و سبد وارداتاز منظر امنیت انرژی، تصمیم تازه اتحادیه اروپا نیازمند بازآرایی اساسی سبد واردات گاز قاره خواهد بود. حذف تدریجی گاز روسیه عملا اروپا را ملزم میکند که وابستگی بیشتری به LNG وارداتی از آمریکا، قطر و کشورهای آفریقایی پیدا کند.
همچنین ظرفیت ذخیرهسازی زیرزمینی و انعقاد قراردادهای بلندمدت LNG اهمیت بیشتری خواهد یافت. این روند، بازار انرژی اروپا را بیش از هر زمان دیگر «LNG محور» میکند؛ بهگونهای که نوسانات بازار جهانی LNG تاثیر مستقیمتری بر قیمت گاز در داخل اتحادیه خواهد گذاشت.
تاثیر بر قیمت گاز در بخش قیمتگذاری، پیامدهای تصمیم اروپا کاملا ملموس است. گاز روسیه ارزانترین مسیر تامین بود و حذف آن به معنای افزایش پایدار هزینه واردات انرژی است. این افزایش هزینه بیشترین فشار را بر صنایع انرژیبر وارد خواهد کرد؛ صنایعی چون فولاد، کود، شیشه و پتروشیمی که پیشتر نیز تحت فشار قیمتهای بالای انرژی قرار داشتند. نتیجه این وضعیت، تضعیف بیشتر مزیت هزینهای اروپا در مقایسه با آمریکا است؛ مزیتی که از زمان ظهور گاز شیل و قیمت پایین هنریهاب بهشدت به نفع آمریکا تغییر کرده است.
زیرساختهادر سطح زیرساختی نیز اتحادیه اروپا با چالشهای مهمی روبهرو میشود. حذف گاز خط لولهی روسیه، نیاز به توسعه گسترده ترمینالهای FSRU، افزایش ظرفیت گاززدایی (regasification) و ارتقای شبکه انتقال گاز و interconnectorها را تشدید میکند.
این پروژهها سرمایهگذاری سنگینی میطلبند و زمانبرند؛ از همین رو سالهای پیشرو مرحلهای حیاتی برای تکمیل زیرساختهای جدید به شمار میرود. تبدیل شدن واشنگتن به بازیگر اصلی منطقهابعاد ژئوپلیتیکی تصمیم جدید شاید حتی از جنبه اقتصادی آن مهمتر باشد. اروپا با این اقدام آخرین حلقه وابستگی انرژی خود به روسیه را قطع میکند. برای مسکو از دست دادن پایدار بازار اروپا ضربهای بلندمدت است؛ هرچند بخشهایی از LNG صادراتی خود را به چین، هند و ترکیه منتقل خواهد کرد اما بازاری به اندازه و ثبات اروپا برای روسیه قابل جایگزینی نیست. همزمان، پیوند انرژی میان اروپا و آمریکا عمیقتر میشود و واشنگتن به بازیگر اصلی در تامین امنیت انرژی اروپا بدل میگردد؛ موضوعی که به لحاظ سیاسی نیز بر گفتمان امنیتی قاره اثرگذار خواهد بود.
تغییر موازنه در بازار جهانی LNGدر بازار جهانی LNG نیز تغییر موازنه قابل پیشبینی است. افزایش تقاضای اروپا برای LNG رقابت آن را با خریداران آسیای بهویژه چین، ژاپن و کره جنوبی شدیدتر میکند و نوسان قیمتها بین قارهای را افزایش میدهد. این شرایط شرکتهای بازرگانی و معاملهگران انرژی را در موقعیت سودآور قرار میدهد اما برای مصرفکنندگان نهایی در اروپا به معنای ریسکهای قیمتی بیشتر خواهد بود.از منظر صنعتی، اروپا احتمالاً با دور جدیدی از انتقال تولید مواجه میشود.
افزایش هزینه انرژی برخی صنایع را به سمت آمریکا یا آسیای جنوبشرقی سوق میدهد و این روند میتواند در بلندمدت ساختار صنعتی اروپا را تغییر دهد. این جابهجایی در حالی رخ میدهد که اروپا از جنبه سیاسی تصمیم به حذف گاز روسیه را ضروری میداند، اما پیامدهای اقتصادی آن غیرقابل چشمپوشی است.
ریسکهایی مانند افزایش پایدار قیمت انرژی، احتمال بحرانهای فصلی در زمستانهای سخت، و وابستگی بیشازحد به LNG آمریکا همچنان پابرجاست و میتواند در آینده آسیبپذیریهای جدیدی ایجاد کند.در مجموع، تصمیم اتحادیه اروپا نقطه عطفی در راهبرد انرژی قاره به شمار میرود؛ انتخابی که بیش از سود اقتصادی، بر ملاحظات ژئوپلیتیکی و امنیتی استوار است و بازار انرژی اروپا را وارد مرحلهای کاملا جدید، پرهزینهتر و پرنوسانتر میکند.
