نگاه خیره خلیج‌فارس به انتخابات ترکیه؛ رقیب اردوغان شیوخ را فراری می‌دهد؟

به گزارش اکو ایران، آینده سرمایه‌گذاری‌های کشورهای خلیج‌فارس در ترکیه به انتخابات ترکیه وابسته است. رویکرد نامزدهای انتخابات با یکدیگر کاملا متفاوت و سهم بزرگ کشورهای عربی در این روند حائز اهمیت است. 

درهم‌تنیدگی حکمرانی اردوغان و سرمایه‌گذاری‌های خلیج‌فارس

به نوشته المانیتور، چندین کشور عربی حاشیه خلیج فارس سهم بزرگی در انتخابات ریاست جمهوری ترکیه دارند و خاتمه قدرت بیست‌ساله رجب طیب اردوغان و سرمایه‌گذاری‌های چندین ساله آن‌ها به هم وابسته است. 

عربستان سعودی، پس از دو زلزله عظیم ماه قبل که مردم و اقتصاد این کشور را ویران کرد، در ماه مارس 5 میلیارد دلار به بانک مرکزی ترکیه تزریق کرد تا به تقویت ارزش پول این کشور کمک کند. 

در همان ماه، امارات متحده عربی توافقنامه‌ای را با اردوغان امضا کرد تا تجارت دوجانبه را تا سال 2028 به 40 میلیارد دلار افزایش دهد. در ژوئن 2022، کوچک‌ترین صندوق سرمایه‌گذاری مستقل امارات متحده عربی -موسسه سرمایه‌گذاری ADQ- شرکت داروسازی ترکیه بیرگی را خریداری کرد.

عقب‌نشینی خلیج‌فارس؟

سونر کاگاپتای ، مدیر برنامه تحقیقاتی ترکیه در موسسه واشنگتن، پیش‌بینی می‌کند که اگر دولت ترکیه تغییر کند، نفوذ خلیج فارس در این کشور نیز دچار تغییر خواهد شد. 

او به المانیتور گفته که کمال کیلیچداراوغلو ، رهبر حزب جمهوری‌خواه خلق (CHP) و رقیب اردوغان در انتخابات ریاست‌‌جمهوری، اعلام کرده که سرمایه‌گذاری‌ها و گردش‌های مالی کشورهای حاشیه خلیج فارس در ترکیه را بررسی خواهد کرد. از نظر او هدایای رایگانی که به ترکیه اهدا شده، با هدف بهبود روابط سیاسی  پس از سال‌ها اخلاف انجام شده است.

فرازوفرود شیخ و سلطان 

کاگاپتای خاطرنشان کرده: «روابط ترکیه و کشورهای شورای همکاری خلیج فارس به مدت 10 سال -بین سال‌های 2010 تا 2020- به دلایل ایدئولوژیک و شخصی دچار فرازوفرودهای بسیاری بوده است».

اردوغان مقام‌های عالی‌رتبه حکومت سعودی را مسئول قتل جمال خاشقجی در سال 2018 معرفی کرد. هم‌چنین در دوران اردوغان، ترکیه از اخوان‌المسلمی مصر حمایت کرد و در جریان مناقشه خلیج فارس در سال 2017 در کنار قطر قرار گرفت -کشورهای خلیج فارس در این زمان دوحه را به حمایت از  گرو‌های اسلام‌گرای افراطی متهم کرده و کشورهای عربستان سعودی، امارات، بحرین و سپس مصر روابط دیپلماتیک خود را با این کشور قطع کردند.

بازگشت سرمایه‌های عربی

با کاهش تنش‌ها میان قطر و همسایگانش در شورای همکاری خلیج فارس در سال 2021، از شدت تنش‌های ترکیه با این کشورها نیز کاسته شد.

بدین ترتیب، کشورهای حوزه خلیج فارس ده‌ها میلیارد دلار در ترکیه سرمایه‌گذاری کردند. در سال ۲۰۲۱ امارات 10 میلیارد دلار در این کشور سرمایه گذاری کرد و عربستان سعودی نیز در سال 2022  مبلغ مشابهی را در زیرساخت‌های ترکیه سرمایه گذاری کرد.

یار قدیمی سلطان

به گفته کاگاپتای، طی دوره مذکور سرمایه‌گذاری‌های قطری‌ها در ترکیه با توجه به هم‌سویی ایدئولوژیک‌شان، متزلزل نشد. قطردر سال 2018 متعهد شد 15 میلیارد دلار سرمایه‌گذاری مستقیم در ترکیه  داشته باشد و سال گذشته، صندوق ذخیره دولتی این کشور موافقت کرد که حدود 25 درصد سهام تونل اوراسیا را -که از زیر تنگه بسفر رد و بخش‌های آسیایی و اروپایی استانبول را به هم متصل می‌کند- در معامله‌ای 160 میلیون دلاری خریداری کند.

پیش‌بینی می‌شود نتیجه انتخابات ریاست‌جمهوری ترکیه در سال ۲۰۲۳ تصمیمات قطر را نیز تحت تأثیر قرار دهد. چاگاپتای در مورد تاثیر شکست اردوغان به المانیتور گفته: «در حالی که احتمالا روابط ترکیه با امارات و عربستان کم‌رنگ می‌شود، روابط آنکارا با قطر به شکل قابل‌توجه‌تری کم‌رنگ خواهد شد».

سود بلند مدت در طرف اپوزیسیون

به گفته گارو پایلان، معاون حزب دموکراتیک خلق که در انتخابات جاری رقیب اردوغان محسوب می‌شود، پیروزی قیلیچداراوغلو را، با توجه به مدیریت کشورهای منطقه بر صندوق‌های ذخیره دولت‌شان، در درازمدت برای‌شان سودآورتر توصیف می‌کند. 

او افزود: «این صندوق‌ها با استفاده از سیاست منطقی و توسط افراد حرفه‌ای اداره می‌شود و بازده واقعی را به همراه دارد». او این را با رویکرد اردوغان مقایسه کرد که به اعتقاد او ترکیه را به مخمصه کنونی سوق داده است. عضو کمیته بودجه پارلمان ترکیه توضیح داد که این روش با توجه به اتمام ذخایر بانک مرکزی ترکیه، مداوم و عقلانی نیست. او افزود: «کشورهای حوزه خلیج فارس می‌دانند که نباید در کشورهای بحران‌زده سرمایه‌گذاری کنند».

بادگیرهای غربی آقا کمال 

قیلیچداراوغلو به احتمال زیاد رویکردی ساختارمندتر برای سیاست مالی اتخاذ خواهد کرد تا اعتماد غرب را جلب کند و اقتصاد امن‌تری برای ترکیه بسازد و سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی بیش‌تری را جذب کند.

به گفته کمیسیون اروپا، اتحادیه اروپا بزرگ‌ترین شریک واردات و صادرات کالای ترکیه است. ترکیه 26 درصد از واردات خود را از اتحادیه اروپا دریافت می‌کند و متقابلا 41 درصد از کالاهای خود را در سال 2022 به آن‌جا صادر کرده است. ترکیه ششمین شریک تجاری بزرگ اتحادیه اروپا است که بیش از 3 درصد از تجارت جهانی کالا در سال 2022 به ارزش 250.34 میلیارد دلار را شامل میشود.

به گفته پایلان، به واسطه اصلاحات قیلیچداراوغلو، دولت‌های غربی، از جمله ایالات متحده، احتمالا تلاش بیش‌تری برای سرمایه‌گذاری در ترکیه خواهند داشت، اما این به معنای بسته شدن درها  به روی خلیج فارس نیست. او خاطرنشان کرد: «روند تجارت شکلی نوین به خود خواهد گرفت. این دولت دیگر در جایی که هیچ اعتماد به دیگری وجود ندارد، وارد معامله نخواهد شد. آن‌ها روابط مالی مسئولانه‌تری با خلیج‌فارس خواهند داشت که با رشد سنجیده می‌شود -همان‌طور که با بریتانیا، فرانسه یا ایالات متحده انجام می‌دهند.

او به المانیتور گفته که حزب جمهوری‌خواه خلق به رهبری قیلیچداراوغلو دموکراتیک‌تر از حزب عدالت و توسعه اردوغان است، اما تمایل بیش‌تری به ملی‌گرایی دارد. به گفته پایلان، قیلیچداراوغلو به بهانه بحران پناهندگان و جنگ سوریه، سخنرانی‌های به ظاهر تبعیض‌آمیزی علیه اعراب داشته که برای ترک‌ها یک موضوع به شدت قطبی به حساب می‌آید. او اجازه نخواهد داد که این موضوع بر گردشگری عرب و روابط دولتی تأثیر بگذارد، اما ممکن است بر رأی مردم در 14 می تأثیر بگذارد.

به باور پایلان، در این انتخابات مردم ترکیه تصمیم می‌گیرند که آیا قرار است کشور توسط یک فرد (یعنی اردوغان) اداره شود، یا توسط متخصصان با روش‌هایی که برای غرب و کشورهای عربی خلیج فارس به یک اندازه جذاب است.