آدِئوس آقای جام جهانی

​

اگر یک نفر باشد که به برزیل در جام‌های جهانی شخصیت بخشیده باشد، آن فرد نه پله است، نه گارینشا و نه حتی رونالدو و رونالدینیو. او ماریو خورخه لوبو زاگالوست، پرافتخارترین فوتبالیست تمام ادوار جام‌های جهانی.

حالا دیگر کهکشان فوتبال این ستاره تمام عیار را ندارد. فردی که دو بار به عنوان بازیکن، یک بار به عنوان سر مربی و یک بار به عنوان کمک مربی فاتح جام جهانی شده در سن 92 سالگی درگذشت.

ادنالدو رودریگز، رئیس فدراسیون فوتبال برزیل در بیانیه‌ای در ساعات اولیه روز شنبه گفت »  زاگالو «یکی از بزرگترین اسطوره‌های» این ورزش است. ما با اعضای خانواده و هواداران او در این لحظه غم و اندوه به خاطر رفتن این قهرمان بزرگ فوتبالمان همدری می‌کنیم.»

مرد خرافاتی

زاگالو یکی از شخصیت‌های کاریزماتیک و البته خرافی در فوتبال برزیل بود. علاقه وافر او به شماره 13 و استفاده دائم از عبارت «باید مرا تحمل کنید» در خطاب به منتقدان، ویژگی‌هایی است که در طول دوران حرفه‌ایش در فوتبال به آنها مشهور بود.

او می‌گفت 13 عدد شانس اوست، زیرا دو رقم آخر سال تولدش را نشان می‌دهد: 1931. او همیشه هر پیوندی را، هرچند تصادفی، بین 13 و موفقیت‌های فوتبالی‌اش برجسته می‌کرد.

 زاگالو تقریباً در تمام فصل‌های مهم تاریخ فوتبال برزیل ایفای نقش کرده است: از اولین قهرمانی در جام جهانی در سال 1958 تا جام‌جهانی 2014 که برزیل میزبانی آن را بر عهده داشت. تیته، سرمربی سابق برزیل، قبل از بردن تیم به مسابقات جهانی 2018 و 2022 از او دیدن کرد تا توصیه‌های او را بشنود.

زاگالو مهاجم برزیل در جام‌های جهانی 1958 سوئد و 1962 شیلی بود و با این تیم عنوان قهرمانی جهان را بدست آورد. او یکی از اولین بازیکنانی بود که به عنوان وینگر کاذب بین هافبک ها و مهاجمان بازی کرد.

در سال 1970 و درست قبل از جام جهانی مکزیک، زاگالو به عنوان سرمربی تیم ملی برزیل معرفی شد، تیمی که ترکیبی از ستاره‌هایی نظیر پله، ژرزینیو، گرسون، روبرتو ریولینو و توستائو بود. برزیل در فینال آن جام جهانی با نتیجه 4 بر یک ایتالیا را شکست داد و به اولین تیمی تبدیل شد که 3 بار جام جهانی (ژول ریمه سابق) را می‌برد.

زاگالو در حالی مربی تیم ملی فوتبال برزیل شد که تنها 5 سال از پایان حضورش به عنوان فوتبالیست در مستطیل سبز می‌گذشت، و به عنوان اولین تجربه مربی‌گری‌اش سرمربی‌گری بوتافوگو را بر عهده گرفته بود.

او همچنین در سال 1974 هم سرمربی برزیل بود، اما برزیل بدون پله تیم چهارم جام جهانی شد. زاگالو در زمان قهرمانی برزیل در جام جهانی 1994 آمریکا، کمک مربی کارلوس آلبرتو پریرا بود و دوباره با شکست ایتالیا در فینال قهرمان جام جهانی شد.

چهار سال بعد برای جام جهانی فرانسه دوباره سکان هدایت برزیل را بر عهده گرفت تیمی که تا فینال تیمی بی‌رقیب بود اما در فینال به خروس‌های میزبان بازی را 3-0 واگذار کرد و بر سکوی دوم جهان ایستاد. در آن زمان، زاگالو به خاطر اینکه به رونالدوی ناآماد و حاشیه‌ساز در فینال اجازه بازی داده بود مورد انتقاد قرار گرفت.

زاگالو گفت: «پزشکان اجازه بازی او را گرفتند. هر کسی در موقعیت من بود همین کار را می کرد. قرار نبود من کسی باشم که او را از بازی در فینال جام جهانی باز دارد.»

بازگشت ناموفق

با این حال این آخرین حضور زاگالو روی نیمکت سلسائو نبود. جام جهانی 2006 آلمان دوباره به عنوان دستیار پریرا روی نیمکت نشست تا برزیل را به ششمین جام قهرمانی جهان برساند اما فرانسه با درخشش زیدان و تک گل تیری آنری باز هم جلوی این تیم را گرفت تا در یک چهارم نهایی برزیل با ستاره‌هایی چون رونالدینیو، کاکا، رونالدو  و آدریانو از گردونه مسابقات حذف شد.

او کار خود را به عنوان مهاجم با تیم آمریکای ریو آغاز و بعداً برای فلامینگو و بوتافوگو نیز بازی کرد، یکی از معدود باشگاه‌های برزیلی که در دهه 1960 با سانتوس پله قدرت رقابت داشتند.

زاگالو یکی از معدود مربیانی بود که در هر چهار باشگاه سنتی و پرطرفدار ریو - فلامینگو، فلومیننزه، بوتافوگو و واسکو داگاما، دوران مربیگری موفقی داشت.

زاگالو، کویت و ایران

در اواخر 1970 میلادی کویت، یکی از قدرتهای فوتبال آسیا بود و توانسته بود مربی قهرمان جهان را به حاشیه خلیج فارس بیاورد. جام ملت‌های آسیای 1976 که در تهران برگزار شد پای این مربی را به ایران باز کرد. کویت آن سال تا فینال بالا آمد اما در فینال آن مسابقات تیم حشمت مهاجرانی با تک گل علی پروین از روی ضربه ایستگاهی به برتری رسید تا ایران برای سومین بار قهرمان آسیا شود.

موزیک ویدیوی جالب «زاگالو» که بعد از پیروزی ایران در فینال و با صدای «ضیا آتابای» منتشر شد، یکی از خاطره‌انگیز‌ترین کُری‌های فوتبال ایران به حساب می‌آید.

سرسخت در دوران بیماری

زاگالو در سال 2005 پس از انجام عمل جراحی معده بیش از یک ماه در بیمارستان بستری بود. چهار سال قبل، او به دلیل ضربان قلب نامنظم در حین مربیگری فلامنگو تحت مراقبت های پزشکی قرار گرفت.

او درست قبل از جام جهانی 2014  برزیل 12 روز به دلیل عفونت کمر در بیمارستان بستری شد و به موقع برای تماشای بازی افتتاحیه مرخص شد.

 زاگالو مرداد امسال به دلیل عفونت ادراری به مدت 22 روز در بیمارستان بستری بود. پس از مرخص شدن از بیمارستان در ویدئویی که از روی ویلچر از او گرفته شده بود که با شعار دوران حرفه‌ای اش به پایان می‌رسید:«من قوی‌تر از همیشه هستم. شما باید با من را تحمل کنید!»