شهرها در بهبود اشتغال ناقص از روستاها عقب ماندند

 به گزارش اکو ایران، مرکز آمار ایران در نتایج گزارش طرح آمارگیری نیروی کار مربوط به تابستان 1402 به نرخ اشتغال ناقص در کل کشور و به تفکیک شهر و روستا اشاره کرده است. اشتغال ناقص نوعی اشتغال پاره‌وقت است که فرد به دلیل نیافتن شغل تمام‌وقت متناسب با مهارت‌های خود ناچار به اشتغال در آن شده است. بنابراین در کنار شاخص بیکاری سویه منفی بازار کار را نشان می‌دهد. به گزارش مرکز آمار نرخ اشتغال ناقص در کل کشور در تابستان امسال برابر با 7.9 بوده است. این یعنی از میان هر 100 نفر فرد شاغل در کشور 7.9 نفر آن‌ها اشتغال ناقص داشته‌اند.

 آمار این نوع از اشتغال به تفکیک شهر و روستا نشان می‌دهد در این فصل عمده اشتغال ناقص در نقاط شهری بوده است.

66 درصد اشتغال ناقص در نقاط شهری

 وضعیت اشتغال و بیکاری از مهم‌ترین شاخص‌های ارزیابی توسعه‌یافتگی اقتصادی یک کشور است، زیرا هرچه میزان اشتغال بیشتر شود میزان فقر و آسیب‌های اجتماعی در جامعه کاهش می‌یابد. با این حال نوعی از اشتغال وجود دارد که وضعیت مطلوبی را نشان نمی‌دهد. این نوع از اشتغال که اشتغال ناقص نام دارد وضعیتی بین اشتغال و بیکاری است که فرد با اینکه تمایل به کار بیشتر دارد، ناچار به کاری شده است که ساعت کاری آن کمتر از کار تمام‌وقت است. این نوع از مشاغل اغلب به رشته تحصیلی یا مهارت فرد نیز ارتباط ندارند و بنابراین بهره‌وری فرد آن‌ها پایین است. بنابراین یکی از اهداف سیاست‌گذاران حوزه اشتغال کاهش میزان اشتغال ناقص است.

 به گزارش مرکز آمار در تابستان امسال 1 میلیون و 942 هزار و 161 نفر در کشور اشتغال ناقص داشته‌اند. در این میان 1 میلیون و 283 هزار و 471 نفر در نقاط شهری و 658 هزار و 690 نفر در نقاط روستایی بوده‌اند. بنابراین سهم اشتغال ناقص در شهرها 66.1 درصد و در روستاها 33.9 درصد بوده است. این تفاوت می‌تواند وضعیت نامطلوب‌تر شهرها را در اشتغال ناقص نشان دهد، اگرچه باید توجه کرد که به طور کلی تعداد افراد شاغل در شهرها بیشتر است.

 در این رابطه تغییر وضعیت اشتغال ناقص نسبت به فصل گذشته می‌تواند تصویر بهتری از وضعیت تابستان به دست دهد. بررسی‌ها نشان می‌دهد به طور کلی نرخ اشتغال ناقص در تمام مناطق کشور اعم از شهر و روستا با کاهش همراه بوده است.

افت فصلی 0.9 واحد درصدی نرخ اشتغال ناقص در روستاها

 نرخ اشتغال ناقص شاخصی است که درصد افرادی که اشتغال ناقص دارند از کل جمعیت شاغل را نشان می‌دهد. بنابراین با توجه به رشد کلی جمعیت در طول زمان این نرخ شاخص مناسب‌تری برای ارزیابی تغییرات وضعیت این نوع از اشتغال است.

 مطابق گزارش مرکز آمار نرخ اشتغال ناقص در نقاط شهری در بهار امسال برابر با 7.1 درصد بوده که با کاهش 0.2 واحد درصدی به 6.9 درصد در تابستان رسیده است. در این مدت در شهرها 15 هزار و 711 نفر از وضعیت اشتغال ناقص خارج شده‌اند.

 در روستاها نیز نرخ اشتغال ناقص در این مدت از 11.9 درصد به 11 درصد رسیده و در سه ماه تابستان 52 هزار و 110 نفر دیگر اشتغال ناقص نداشته‌اند. بنابراین میزان اشتغال ناقص در روستاها کاهش بیشتری نسبت به شهرها داشته است.

 در کل کشور نیز این نرخ از 8.3 درصد به 7.9 درصد رسیده و بنابراین 0.4 واحد درصد کاهش یافته که معادل با خروج 67 هزار و 821 نفر از وضعیت اشتغال ناقص بوده است.

 کاهش نرخ اشتغال ناقص به چند معنا می‌تواند باشد. این افراد یا بیکار شده‌اند، یا شغل تمام‌وقتی یافته‌اند و یا به طور کل از بازار کار خارج شده‌اند. بنابراین به طور دقیق نمی‌توان گفت کاهش این نرخ معنای مثبتی دارد یا خیر. با این حال با توجه به منفی بودن مفهوم اشتغال ناقص به طور کلی کاهش این نرخ پدیده‌ مثبتی تلقی می‌شود.

 در همین رابطه مشاهده روند پنج ساله نرخ اشتغال ناقص نیز حاکی از کاهش این نرخ در شهرها و روستاها است.

نرخ اشتغال ناقص روستاها در کمترین حد خود در طول پنج سال

 وضعیت اشتغال ناقص و به طور کلی بازار کار دارای یک روند فصلی است. به این صورت که در برخی فصل‌ها برخی مشاغل به دلیل وضعیت آب و هوا (مثل مشاغل کشاورزی) یا اتمام فصل کاری (مثل مشاغل آموزشی) با بیکاری موقت مواجه می‌شوند. بنابراین کاهش نرخ اشتغال در یک فصل را نمی‌توان لزوما وضعیت مثبتی تلقی کرد و باید روند بلندمدت‌تر را مورد بررسی قرار داد.

 بررسی روند پنج ساله یعنی از سال 1398 نشان می‌دهد نرخ اشتغال ناقص در روستاها در تابستان امسال به کمترین حد خود در این پنج سال رسیده است.

 برای شهرها و کل کشور نیز این نرخ در کمترین میزان خود از بهار 1399بوده است. با این حال در بررسی روند نرخ اشتغال ناقص باید دقت کرد که مشاهده روند یک افت معین در نیمه اول هر سال در این نرخ را به خصوص در روستاها نشان می‌دهد. بنابراین بخشی از افت کلی نرخ اشتغال ناقص در سطح کشور اعم از شهر یا روستا مربوط به وضعیت فصلی است.