رفتار دوگانه در بازار کار جوانان؛ بی‌نصیبی مردان جوان از بهبود بیکاری

به گزارش اکوایران؛ جدیدترین گزارش مرکز آمار از نرخ بیکاری کشور در پاییز 1402 حاکی از آن است که از مجموع 64 میلیون نفر جمعیت 15 ساله و بیشتر، 49.9 درصد را آقایان و مابقی آن را بانوان تشکیل داده­اند. به عبارت دیگر می توان گفت سهم زنان و مردان از جمعیت حاضر در سن کار یکسان است.

همچنین از مجموع 64 میلیون نفر جمعیت در سن کار، 26 میلیون نفر مایلند در بازار کار حاضر شوند. لذا به جست­وجوی شغل پرداخته­ و یا مشغول کار شده­اند، که این تعداد جمعیت فعال اقتصادی ایران را تشکیل می دهد.

در پاییز سال جاری از مجموع مردان در سن کار، حدود 68 درصد آن­ها اقدام به مشارکت در بازار کار کرده­اند. یعنی از مجموع 32 میلیون نفر جمعیت در سن کار مرد، 22 میلیون نفر توان و تمایل به کار کردن داشته­اند. لذا اقدام به جست­وجوی شغلی و یا آغاز به کار کرده­اند. نرخ مشارکت آقایان پاییز امسال نسبت به پاییز 1401، افزایش 0.1 واحد درصدی داشته به 68.6 درصد رسیده است.

در مقابل آمارها نشان می­دهد اگرچه بخش بیشتری از جامعه را بانوان تشکیل داده­اند، اما مشارکت اقایان در بازار کار پررنگ­تر است. به طوری که از مجموع 32.3 میلیون نفر جمعیت زن، تنها 4.6 میلیون نفر از آن­­ها در بازار کار مشارکت داشته­اند.  به بیان دیگر از هر 100 زن تنها 14 نفر تصمیم داشته و یا اقدام به مشارکت در بازار کار کرده­اند. این موضوع می­تواند حاکی از آن باشد که بنا به دلیل فرهنگی، اجتماعی و یا پویایی و امید کمتر بانوان به حضور در فضای اقتصادی، نرخ مشارکت آن­ها کم است. البته نرخ مشارکت بانوان در پاییز 1401 نسبت به پاییز گذشته افزایش 0.8 واحد درصدی داشته است. آیا این پدیده به معنای بهبود وضعیت بازار کار بانوان و آقایان است؟

بیکاری کل آقایان کمتر شد، بیکاری کل بانوان تکان نخورد

همانطور که پیش­تر نیز گفته شد، تمام افرادی که تمایل و توان کار کردن دارند، در بازار کار موفق به یافتن شغل نمی­شوند و گروهی از آن­ها بیکار می­ماند. بنابراین مقایسه آمار نرخ بیکاری و نرخ مشارکت در کنار هم تصویر دقیق­تری از بازارکار ارائه می­دهد.

نگاهی به گزارشات مرکز آمار نشان می­دهد، نرخ بیکاری کل آقایان در پاییز امسال به 6.2 درصد رسیده است که نسبت به فصل مشابه در سال 1401، کاهش 0.8 واحد درصدی داشته است. با توجه به به افزایش نرخ مشارکت آقایان و مقایسه آن با کمتر شدن نرخ بیکاری در میان آن­ها نشان می­دهد، وضعیت بازار کار آقایان با بهبود نسبی همراه بوده است.

در مقابل نرخ بیکاری تمام بانوان در پاییز امسال نسبت به پاییز سال گذشته تغییری نداشته و در سطح 14.2 درصدی باقی مانده است.  افزایش نرخ مشارکت اقتصادی به همراه ثبات نرخ بیکاری در میان بانوان حاکی از آن است فشار تقاضای بانوان در ورود به بازار کار و امید به یافتن شغل در میان آن­ها بیشتر شده است. حال این سوال مطرح می­شود که آیا جمعیت جوان امید بیشتری به یافتن شغل در بازار کار داشته­اند؟

بیکاری آقایان 24-15 ساله بیشتر شد

مقایسه نرخ بیکاری جوانان 35-18 ساله در پاییز 1402 نشان می­دهد، نرخ بیکاری در میان بانوان این گروه، بیش از 2 برابر نرخ بیکاری در میان آقایان این رده سنی است. به عبارت دیگر اگرچه از هر 100 نفر مرد در این رده سنی، حدود 11 نفر بیکارند، اما این رقم برای بانوان 24 نفر است.

 البته نرخ بیکاری برای هردو گروه آقایان و بانوان 35-18 ساله در پاییز امسال نسبت به پاییز سال گذشته کمتر شده است اما این کاهش نرخ بیکاری برای بانوان شدیدتر بوده است. باید توجه داشت این به معنای بهبود وضعیت بازار کار آن­ها نیست. زیرا ممکن است کاهش جمعیت افراد بیکار در نتیجه اثر ناامیدشدگی بانوان و آقایان این گروه در جست­جوی شغل مناسب باشد. لذا امکان دارد پس از دلسرد شدن نسبت به جست­و جوی شغل، از جمعیت افراد فعال خارج شده باشند که دراینصورت در محاسبه بیکاران لحاظ نمی­شوند. بنابراین ضرورت دارد برای ارائه تحلیل دقیق­تر نرخ بیکاری و نرخ مشارکت آن­ها در کنار یکدیگر بررسی شود.

نگاهی به نرخ بیکاری جوانان 24-15 ساله نشان می­دهد، بیکاری زنان و مردان این رده سنی بیشتر از بیکاری زن و مردهای 35-18 ساله است. به طوری که نرخ بیکاری مردان این گروه در پاییز 1402، به 18.5 درصد و نرخ بیکاری بانوان به 28.9 درصد رسیده است.

مقایسه نرخ بیکاری زنان و مردان 24-15 ساله نشان می­دهد، در پاییز 1402 بیکاری زنان در مقایسه با پاییز سال گذشته حدود یک درصد کاهش یافته است. اما نرخ بیکاری مردان با افزایش 1.6 درصدی مواجه شده است. به بیان ساده تر وضعیت زنان ایرانی در بازه سنی مذکور در پاییز امسال نسبت به پاییز سال گذشته تا حدود بهتر شده اما این در حالیست که در همین بازه زمانی وضعیت اشتغال مردان جوان وخیم تر شده است.