سهم هر نفر شاغل از بزرگ‌ترین بخش کیک اقتصاد ایران

به گزارش اکوایران، به طور متوسط رشد حجم حقیقی خدمات در 18 سال گذشته بیشتر از رشد جمعیت شاغل در این بخش بوده است. از همین‌رو در این مدت متوسط ارزش افزوده سرانه نیروی خدماتی صعودی بوده است. به طوری که هر نفر نیروی کار خدماتی در سال گذشته نسبت به سال 85 ، به طور متوسط 13 میلیون تومان بیشتر ارزش افزوده تولید کرده است. البته این ارقام با لحاظ سال پایه 1390 برآورد شده‌اند.

سال 90 با شروع آثار تحریم و سال‌ 99 نیز با آغاز کرونا به علت خروج جمعیت زیادی از نیروی کار فعال، متوسط ارزش افزوده سرانه خدمات رشد زیادی داشته است.

شایان ذکر است که رشد ارزش افزوده بخش خدمات از سایر بخش‌های اقتصادی یعنی صنعت و کشاورزی بیشتر بوده بنابراین سهم این بخش نیز از کیک اقتصاد رشد داشته و سهم سایر بخش‌ها با کاهش مواجه شده است.

منظور از ارزش افزوده سرانه در بخش خدمات چیست؟

توسعه و رشد اقتصادی از اهداف اصلی هر کشور به شمار می‌رود. یکی از مهمترین عواملی که می‌تواند به تحلیل  روند توسعه و رشد اقتصادی کشور کمک کند، بررسی ارزش افزوده سرانه نیروی کار است. ارزش افزوده به این معناست که هر نفر نیروی کار به طور متوسط در یک مدت زمان معین چه مقدار ارزش افزوده تولید می‌کند. اگر این مقدار ارزش افزوده به ازای هر نفر نیروی کار زیاد شود به معنی رشد ارزش افزوده سرانه است.

خدمات یکی از مهمترین بخش‌های اقتصاد هر کشور است. این بخش بیشترین سهم را از کل اقتصاد ایران داراست. براین اساس متوسط ارزش افزوده خلق شده توسط هر نفر نیروی کار در بخش خدمات می‌تواند حائز اهمیت باشد. می‌توان گفت برآورد این متغیر در این بخش از نسبت حجم حقیقی خدمات به کل جمعیت شاغل در این بخش محاسبه می‌شود. همچنین می‌توان متوسط ارزش افزوده هر نفر نیروی کار خدماتی را معادل بهره‌وری دانست.

سرعت رشد بالاتر حجم حقیقی خدمات نسبت به سرعت رشد شاغلان خدمات

به گزارش مرکز آمار روند ارزش افزوده سرانه نیروی کار در فاصله سال‌های 1385 تا 1402 نشان می‌دهد که به طور متوسط ارزش افزوده هر نفر نیروی کار از 25 میلیون تومان در سال 85 به 38 میلیون تومان در سال گذشته افزایش یافته است. در واقع به طور متوسط ارزش افزوده سرانه خدمات در هرسال حدود 2.3 درصد رشد داشته است. باید اشاره شود که این ارقام بر مبنای سال پایه 90 محاسبه شده‌اند.

همچنین دلیل روند صعودی متوسط ارزش افزوده سرانه خدمات را می‌توان در روند رشد جمعیت شاغل و رشد حجم حقیقی این بخش جستجو کرد.  به طوری که رشد ارزش افزوده بخش خدمات در 18 سال گذشته به طور متوسط 4 درصد بوده در حالی که رشد جمعیت شاغل در همین مدت به صورت میانگین فقط 1.7 درصد رشد کرده است.

افزایش شدید ارزش افزوده سرانه خدمات در کرونا

سال‌های 90 و 99 تنها سال‌هایی هستند که جمعیت شاغل نیروی کار در خدمات با کاهش روبرو شده و متوسط ارزش افزوده سرانه افزایش بی سابقه‌ای را تجربه کرده است. اثر بحران‌هایی مانند کرونا در بخش خدمات بیشتر مشاهده می‌شود. از همین رو در سال 99 تعداد افراد فعال در بخش خدمات کاهش داشته ولی ارزش افزوده کل خدمات رشد داشته است. براین اساس به طور متوسط ارزش افزوده سرانه در این بخش افزایش شدیدی را تجربه کرده است. به طوری که هر نفر نیروی کار خدماتی در سال 99 به طور متوسط 3 میلیون تومان نسبت به سال 98 ارزش افزوده بیشتری را خلق کرده است.

همچنین در سال 90 تحریم‌ها موجب شد تا جمعیت شاغل بخش خدمات حدود 180 هزار نفر کمتر شود که این امر منجر به افزایش ارزش افزوده هر نفر نیروی کار بخش خدمات شده است.