به گزارش اکوایران، همزمان با شدت گرفتن حضور نظامی آمریکا در دریای کارائیب و بیشتر شدن سطح لفاظیها، چشمانداز حمله آمریکا به ونزوئلا به شکل فزایندهای افزایش یافته است.
رژیم چنج بیخ گوش مادورو
به نوشته الجزیره، از اوایل سپتامبر، ایالات متحده حداقل 21 قایق ونزوئلایی را که ادعا میکند در کارائیب و شرق اقیانوس آرام مواد مخدر قاچاق میکنند، مورد حمله نظامی قرار داده و حداقل 87 نفر را کشته است. دولت ترامپ این حملات را توجیه کرده است زیرا میگوید ورود مواد مخدر به ایالات متحده امنیت ملی را تهدید میکند. با این حال، هیچ مدرکی مبنی بر قاچاق مواد مخدر ارائه نکرده است و کارشناسان میگویند ونزوئلا منبع اصلی مواد مخدری مانند کوکائین که به ایالات متحده قاچاق میشود، نیست.
نیکولاس مادورو، رئیسجمهوری ونزوئلا، هدف اصلی ترامپ را برکناری او و تغییر رژیم در این کشور اعلام کرده و هشدار داده است این کشور آمریکای لاتین در برابر این نوع تلاش مقاومت خواهد کرد. کارشناسان میگویند که آمریکا برای حمله به ونزوئلا چندین گزینه نظامی در اختیار دارد که عمده آنها به جای استفاده از نیروی نظامی، شامل بهرهگیری از نیروی هوایی و دریایی میشوند. مارک کانسیان، سرهنگ بازنشسته نیروی دریایی و مشاور ارشد مرکز مطالعات استراتژیک و بینالمللی، به الجزیره گفت: «قطعات لازم برای یک حمله هوایی و موشکی آماده است. اولین حمله احتمالا موشکهای دوربرد از هوا و دریا خواهد بود زیرا ونزوئلا پدافند هوایی نسبتا قوی دارد.»
مخالفت کارشناسان با احتمال حمله زمینی
آنچه که تقریبا همه کارشناسان با آن مخالف بودهاند، احتمال حمله زمینی ایالات متحده به ونزوئلا است و در این رابطه، مارک کانسیان افزود: «هیچ نیروی زمینی در منطقه حضور نخواهد داشت زیرا نیروهای زمینی ایالات متحده در منطقه به اندازه کافی برای تهاجم قوی نیستند.»
علاوه بر این، یک عملیات زمینی در مقیاس بزرگ احتمالا در ایالات متحده به شدت منفور خواهد بود و با موانع بزرگی در داخل کشور روبهرو خواهد شد. سالوادور سانتینو رگیلمه، دانشمند علوم سیاسی که ریاست برنامه روابط بینالملل در دانشگاه لیدن هلند را بر عهده دارد، به الجزیره گفت: «هرگونه اقدامی به سمت عملیات زمینی آشکار با موانع قانونی قابل توجه، مخالفت کنگره و سایه تجربه عراق و افغانستان مواجه خواهد شد و همه این موارد، اشغال کامل را بسیار بعید میکند. از نظر تحلیلی، ما باید به طیفی از استفادههای محدود اما بالقوه از زور فکر کنیم، نه یک انتخاب دوگانه بین عدم حمله و تهاجم به سبک عراق.»
جعبه پاندورا؛ حمله آمریکا چه معنایی برای ونزوئلا دارد؟
در حالیکه برخی سیاستگذاران در واشنگتن امیدوارند که یک حمله نظامی باعث انتقال سیاسی در دولت ونزوئلا شود، تحلیلگران هشدار میدهند که این امر به احتمال زیاد این کشور آمریکای جنوبی را به بیثباتی سوق خواهد داد.
الیاس فرر، بنیانگذار Orinoco Research و سردبیر سازمان رسانهای ونزوئلایی Guacamaya، ضمن بیان اینکه در این مرحله احتمال حمله را بعید میداند، ایده حمله را به مثابه باز کردن «جعبه پاندورا» توصیف کرد و گفت: «بازیگران مسلح در درگیری قدرت میگیرند، بنابراین یا خود ارتش یا بازیگران شبهنظامی، چه با انگیزه سیاسی باشند و چه صرفا جرایم سازمانیافته، میتوانند سعی کنند بخشهای خاصی از کشور را تصرف کنند. این تنها نتیجه نیست. اما شما همه این احتمالات را باز میکنید.»
فرر هشدار داد که در چنین فضایی، مخالفان سیاسی از جمله کسانی خواهند بود که کمترین احتمال سود را خواهند برد. او گفت: «یکی از محتملترین بازندگان چنین وضعیتی، اپوزیسیون ونزوئلا است، تنها به این دلیل که آنها شاخه مسلح یا ارتباط قوی با نیروهای مسلح و امنیتی ندارند.»
در واقع، برخی تحلیلگران معتقدند که حتی یک حمله محدود آمریکا احتمالا در کوتاهمدت دولت مادورو را تقویت خواهد کرد. سانتینو رگیلمه توضیح داد: «تجربیات مقایسهای در عراق، لیبی و سایر موارد تغییر رژیم با انگیزههای خارجی نشان میدهد که مداخله اجباری به ندرت منجر به دموکراسی پایدار میشود.»
با وجود افزایش تنشها، مقامات ارشد ونزوئلا آشکارا موضعی مخالف اتخاذ کردهاند. آنها در حالیکه علنا خواستار صلح هستند، هرگونه اقدام احتمالی ایالات متحده را حمله به حاکمیت ملی میدانند. مادورو اوایل این ماه لحن مشابهی داشت و اعلام کرد: «ما صلح میخواهیم، اما صلحی همراه با حاکمیت، برابری و آزادی. ما نه صلح بردهداری میخواهیم و نه صلح مستعمرات.»
استراتژی اصلی ایالات متحده چیست؟
کانسیان گفت که ایالات متحده از طریق سیآیای در تلاش است تا وفاداری ارتش ونزوئلا به دولت مادورو را تضعیف کند. او توضیح داد: «ایالات متحده ممکن است به این نیروها بگوید که اگر در طول هرگونه جنگی مقاومت نکنند، به حال خود رها خواهند شد. ایالات متحده در طول عملیات طوفان صحرا نیز چنین کاری انجام داد»؛ این عملیات، جنگ خلیج فارس در سال 1991 بود که در آن ائتلافی به رهبری ایالات متحده، نیروهای عراقی را از کویت بیرون راند. در آن درگیری، مقامات آمریکایی بیسروصدا به برخی واحدهای عراقی علامت دادند که اگر در پادگانهای خود بمانند و مقاومت نکنند، هدف قرار نخواهند گرفت؛ رویکردی که به محدود کردن مقاومت در طول حمله زمینی کمک کرد. اما به گفته کانسیان، دولت ونزوئلا هرگونه مخالفی را از ارتش پاکسازی کرده است و بنابراین، احتمال بسیار بالایی وجود دارد که نظامیان و نیروهای امنیتی خواهند جنگید.
ارتش ونزوئلا چگونه میتواند به یک حمله پاسخ دهد؟
فرر گفت این موضوع به این بستگی دارد که ایالات متحده قبل از هر حمله چه سیگنالهایی به نظامیان ونزوئلا ارسال میکند و موضوع جالبتر این است که ایالات متحده در تلاش برای انجام چه نوع معاملهای است. چگونه سعی میکند نیروهای مسلح و نیروهای امنیتی را درگیر کند یا به حاشیه براند؟
او معضل پیشروی واشنگتن را تشریح کرد: «آیا به آنها میگوید هی بچهها، شما میتوانید کنترل این مشاغل، این وزارتخانهها را در دست داشته باشید و ژنرالها میتوانند پستهای خود را حفظ کنند؛ یا قرار است کاری مانند بعثیزدایی در عراق انجام شود؟ جایی که آنها همه افسران را برکنار و همه سربازان را اخراج میکنند تا نیروهای مسلح را از عناصر طرفدار مادورو پاکسازی کنند. فرر هشدار داد که به حاشیه راندن نیروهای مسلح میتواند باعث خشونت بیشتر شود. او افزود: «نه لزوما یک کودتا یا جنگ داخلی که کل کشور را درگیر کند، اما ممکن است بخشهایی از درگیری در سراسر کشور ایجاد شود. اگر نیروهای مسلح به حاشیه رانده شوند، قطعا این یک احتمال است.»
واکنش مردم عادی ونزوئلا چگونه خواهد بود؟
تحلیلگران میگویند تصویر پیچیده است. به گفته سانتینو رجیلمه مردم عادی ونزوئلا پیش از این با فروپاشی طولانیمدت اجتماعی-اقتصادی، ابرتورم، کمبودهای گسترده، تحریمهای بینالمللی و یکی از بزرگترین بحرانهای جابهجایی جمعیت در جهان روبهرو شدهاند.
در چنین شرایطی، یک حمله آمریکا احتمالا کمتر بهعنوان لحظهای برای رهایی تجربه میشود و بیشتر بهعنوان لایهای دیگر از ناامنی که دسترسی باقیمانده به غذا، دارو، برق و خدمات پایه را تهدید میکند، تلقی خواهد شد.
شریکان بینالمللی ونزوئلا چگونه واکنش نشان خواهند داد؟
بازیگران منطقهای و جهانی احتمالا مطابق با روابط استراتژیک فعلی خود با کاراکاس واکنش نشان خواهند داد. به گفته تحلیلگران، انتظار میرود چین که اکنون یکی از بزرگترین طلبکاران و شرکای اقتصادی ونزوئلاست، حمایت دیپلماتیک قوی از مادورو را حفظ کند، اما اگر درگیری آشکار شکل بگیرد، توانایی پکن برای اثرگذاری بر تحولات میدانی محدود خواهد بود. کارلوس پینا، تحلیلگر سیاسی ونزوئلایی، به الجزیره گفت: «در صورت بروز یک درگیری مسلحانه بین ونزوئلا و آمریکا، ما میدانیم که ظرفیت تأثیرگذاری چین کاهش خواهد یافت.»
اما روسیه رابطه نظامی مستقیمتری با ونزوئلا دارد. مسکو سامانههای تسلیحاتی پیشرفته در اختیار ونزوئلا قرار داده، نیروهای ونزوئلایی را آموزش داده و سالها همکاری اطلاعاتی را حفظ کرده است. به گفته پینا: «نقش مسکو به مشاوره نظامی احتمالی درباره استفاده از تجهیزات نظامیای مربوط خواهد شد که این کشور اوراسیایی به کاراکاس فروخته است.»
آیا آمریکا ممکن است کشورهای دیگر را هم هدف قرار دهد؟
کارشناسان هشدار میدهند که تهاجم آمریکا به ونزوئلا میتواند پیامدهای منطقهای داشته باشد. در جلسه کابینه آمریکا در سهشنبه این هفته، ترامپ هشدار داد هر کشوری که مواد مخدر تولید میکند، میتواند هدف بالقوه باشد و کلمبیا را بهدلیل تولید کوکائینی که در نهایت وارد آمریکا میشود، مورد اشاره قرار داد. کارشناسان میگویند بیم آن میرود آنچه اکنون در ونزوئلا در حال رخ دادن است بتواند به الگویی گستردهتر تبدیل شود؛ الگویی که بحرانهای سیاسی داخلی در سراسر منطقه را بهعنوان تهدیدهای «نارکو-تروریستی» قالببندی میکند؛ برچسبی که میتواند اقدام نظامی را تحت پرچم مبارزه با تروریسم یا اجرای قانون توجیه کند.
