به گزارش اکوایران، نیکول پاشینیان، نخست‌وزیر ارمنستان که با تظاهرات چهار روزه علیه تصمیم خود برای واگذاری چهار روستا به آذربایجان روبروست، از ارامنه خواسته تا بدانند که نحوه حل این موضوع، دوام روند صلح با همسایه ارمنستان را تعیین خواهد کرد.

به نوشته گاردین، پاشینیان، رهبر انقلاب مخملی ارمنستان در سال ۲۰۱۸ در مصاحبه‌ای گفت که دولت‌های ارمنستان و آذربایجان «باید دستور کار تئوریک صلح را به یک امر واقعی صلح‌آمیز تبدیل کنند».

دو کشور از دهه ۱۹۹۰ درگیر مناقشه‌ای طولانی‌مدتی بودند تا اینکه در سپتامبر ۲۰۲۳، آذربایجان در یک حمله نظامی برق‌آسا کنترل منطقه قره‌باغ که تحت کنترل ارمنی‌تبارها بود را در دست گرفت. پس از این اتفاقات، مذاکرات صلح بین دو طرف برای ثبات روابط تسریع یافت.

معامله مربوط به روستاها که مقدمه‌ای برای توافقی گسترده‌تر در مورد مرزهای بین دو کشور است، از سوی دیپلمات‌های بین‌المللی به عنوان یک لحظه تاریخی مورد تحسین قرار گرفته، اما پاشینیان می‌داند که اگر از دید ارمنی‌ها، امتیازات یک‌جانبه و بدون دریافت چیزی در عوض اعطا کند، با خطر از دست دادن حمایت مردمی مواجه خواهد شد.

او گفت که اگرچه ممکن است تحویل توافقی روستاها به عنوان یک موضوع محلی تلقی شود، اما «کیفیت اجرای این توافقات محلی، اعتماد به روند صلح و امکان‌پذیری صلح را افزایش یا کاهش خواهد داد».

با تمجید از مذاکره‌کنندگان این توافق، او گفت: «آن‌ها تلاش کرده‌اند تا ذره به ذره، اعتماد و اطمینان ایجاد کنند و اگر با ظرافت و دقت عمل شود، می‌توان این اعتماد را گسترش داد و اگر با دقت رفتار نشود، ممکن است از هم بپاشد».

مشاوران پاشینیان اذعان می‌کنند که احتمال تبدیل‌شدن مناقشه مرزی به یک مناقشه گسترده‌تر که روسیه، ایران و ترکیه را در سراسر قفقاز درگیر کند، وجود دارد.

او به روستاییان محلی هشدار داده که جایگزین توافق، جنگ است و او می‌داند که ارمنستان در هر نبردی با کمبود قاطع تسلیحاتی روبرو است.

حداقل طی پنج سال گذشته، این جمهوری سابق شوروی از نظر نظامی در موضع ضعف قرار داشته است. زمانی که آذربایجان در قره‌باغ پیشروی کرد، ارمنستان نتوانست از آوارگی بیش از ۱۰۰ هزار ارمنی تبار از منطقه جلوگیری کند.

روسیه که نیروهای حافظ صلح خود را در این منطقه مستقر کرده بود، برای جلوگیری از پیشروی آذربایجان دخالت نکرد و اکنون نیروهای روسی در حال ترک کامل منطقه هستند.

پاشینیان در تلاش برای ایجاد اتحاد با اروپا و آمریکاست که آن را تلاشی برای تنوع‌بخشیدن به ترتیبات امنیتی و روابط خارجی توصیف می‌کند.

او گفت: «جمهوری ارمنستان آمادگی دارد تا جایی که اتحادیه اروپا ممکن می‌داند به این اتحادیه نزدیک شود. به نظر می‌رسد که در حال حاضر، در این مسیر قرار داریم».

اما ممکن است تلاش‌های او برای محافظت از ارمنستان از طریق ایجاد اتحادهای جدید و تلاش برای صلح با آذربایجان شکست بخورد؛ چرا که شاید آذربایجان گفتگوهای طولانی‌مدت صلح را به نفع تصاحب اراضی رها کند. پاشینیان گفت که توان نظامی باکو نسبت به ایروان، ۸۰ درصد بیشتر است.

مخالفت داخلی فعلی بر منطقه تاووش در شمال ارمنستان متمرکز شده، جایی که دولت در روز جمعه توافق کرد تا چهار روستای متروکه را که از دهه ۱۹۹۰ در اختیار داشت، به عنوان بخشی از فرآیندی گسترده‌تر برای توافق بر سر مرزهای مشترک، به آذربایجان بازگرداند.

ساکنان سابق دو روستای دیگر به نام‌های باغانیس و وسکپار، چندین‌بار بزرگراهی که ارمنستان را به گرجستان متصل می‌کند، مسدود کرده و سعی در جلوگیری از پاکسازی مین‌ها داشته‌اند.

ساکنان مناطق مرزی از اینکه ناگهان در خط مقدم قرار گرفته‌اند، ناراضی هستند؛ اما این دو کشور متعهد به تعیین حدود و نشان‌گذاری مرزهای دولتی خود بر اساس مرزهای موجود در سال ۱۹۹۱، زمان فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی، هستند.

پاشینیان در دفاع از استراتژی صلح خود گفت که ایروان صداقت و صمیمیت خود را نشان داده و به دنبال دفاع از تمامیت ارضی ارمنستان است.

او خاطرنشان کرد: «ارمنستان فراتر از مرزهای شناخته‌شده بین‌المللی، هیچ جاه‌طلبی و ادعایی ندارد و امیدواریم که در روند تعیین حدود مرزی، تمامیت ارضی جمهوری ارمنستان احیا شود».

او خواستار واقع‌بینی در مورد توانایی‌های نیروهای مسلح ارمنستان شد. «زنی که از قره‌باغ آواره شده بود به من مراجعه کرد و پرسید چقدر واقعیت دارد که بتوانیم به قره‌باغ بازگردیم و گفت که لطفاً پاسخی صریح و صادقانه به من بدهید. به او گفتم با توجه به واقعیت‌های موجود، امکان بازگشت به قره‌باغ را واقع‌بینانه نمی‌دانم».

پاشینیان اذعان کرد: «نمی‌توانم به شما دروغ بگویم؛ زیرا اگر واقع‌بینانه بود، پس جابه‌جایی مردم از قره‌باغ اتفاق نمی‌افتاد».

او افزود که ارمنستان تمام تلاش خود برای اسکان و یافتن شغل برای آوارگان قره‌باغ انجام می‌دهد، اما هزینه آن در طول ۱۰ سال حدود ۱.۵ میلیارد یورو برآورد شده است.

او همچنین عصبانیت خود را از اینکه روسیه با امتناع مکرر از جلوگیری از حملات آذربایجان به ارمنستان، پیمان امنیت منطقه‌ای سازمان پیمان امنیت جمعی (CSTO) را بی‌معنا کرده، ابراز کرد. او گفت روسیه عملاً اعتراف کرده که CSTO در ارمنستان «هیچ منطقه مسئولیتی» ندارد.

در حال حاضر، عضویت ارمنستان در این پیمان به حالت تعلیق درآمده است. پاشینیان گفت: «اگر اوضاع به همین منوال پیش برود، اگر بیانیه‌های سیاسی ادامه یابد، آنگاه ایروان از این خط عبور خواهد کرد و ادامه مشارکت در CSTO عملاً غیرممکن خواهد شد».