به گزارش اکوایران، خروج گسترده مهاجران افغان از ایران پس از جنگ ۱۲ روزه با اسرائیل، نهتنها یک موضوع اجتماعی بلکه یک مسأله اقتصادی مهم نیز به شمار میرود. بازار مسکن بهویژه بخش اجاره در خط مقدم این تحولات قرار گرفته است. حالا پرسش این است: با کوچ یکی از مهمترین گروههای مصرفکننده و مستأجر، آیا فشار بر بازار اجاره کاهش یافته یا تنها با یک شوک مقطعی روبهرو هستیم؟
اخراج افغانها اجاره خانه را ارزان کرد؟
افغانها سهمی حدود ۱۰ تا ۱۵ درصدی از تقاضای اجاره در برخی مناطق ایران داشتند. خروج چندصدهزار نفری آنها منجر به خالی شدن واحدهای کوچک و ارزان در شهرهایی مثل مشهد، قم، کرمان و حاشیه تهران شد.
گزارشهای میدانی از شرق تهران، حومه کرج و مشهد حاکی از کاهش خفیف قیمت اجاره در محلههای مهاجرنشین است.
پیامدها برای سکونتگاههای غیررسمی
بخش بزرگی از مهاجران افغان در سکونتگاههای غیررسمی ساکن بودند. خروج آنها میتواند به بهبود برنامههای ساماندهی بافتهای فرسوده کمک کند. اما کاهش این جمعیت، ممکن است به افت اقتصادی محلات کمدرآمد منجر شود، چراکه بسیاری از کسبوکارهای خرد به حضور این جامعه وابسته بودند.
خرید و فروش مسکن؛ تأثیر محدود
افغانها به دلیل محدودیتهای قانونی و مالی نقش پررنگی در خرید ملک نداشتند. با این حال بخشی از آنها در سالهای اخیر به بازار واحدهای ارزانقیمت ورود کرده بودند. خروج این گروه محدود، رکود در بازار آپارتمانهای کوچک را تشدید خواهد کرد.
دیدگاه کارشناسان درباره تاثیر خروج افغانها بر بازار مسکن
داود بیگینژاد، نایبرئیس اتحادیه مشاوران املاک تهران: «پس از خروج افغانها، عرضه واحدهای اجارهای در برخی مناطق تهران بیشتر شده و قیمتها امسال در این نقاط افزایش پیدا نکرده است.»
حسین عبده تبریزی، اقتصاددان: «خروج افغانها باعث کاهش اجاره مسکن در حاشیه تهران و مناطق ضعیفتر شده است. در این مناطق، صاحبخانهها حتی حاضرند بدون افزایش رهن قراردادها را تمدید کنند.»
وضعیت اجاره در سایر مناطق
در مناطق غیرمهاجرنشین، رشد اجاره همچنان تابعی از تورم است. بررسیهای میدانی نشان میدهد در تمدید قراردادها اجارهها بین ۲۵ تا ۳۰ درصد افزایش داشته، اما در جابهجایی مستأجران، رشد اجاره گاهی به بالای ۴۰ درصد رسیده است.
به گفته فعالان بازار، رکود خرید و فروش مسکن به بازار اجاره هم سرایت کرده و بسیاری از مالکان ترجیح میدهند قراردادها را بدون جابهجایی تمدید کنند.
تاثیر بلندمدت اخراج مهاجران افغان بر بازار مسکن
اخراج مهاجران افغان تأثیر دوگانهای بر بازار مسکن گذاشته است: در کوتاهمدت، افزایش عرضه و کاهش قیمت در مناطق مهاجرنشین. در بلندمدت، احتمال بروز چالش در بخش عرضه به دلیل کاهش نیروی کار ساختمانی و رکود پروژهها.
به این ترتیب، هرچند بخشی از مستاجران در مناطق خاص از این تغییر منتفع شدهاند، اما هنوز نمیتوان گفت وضعیت کل بازار اجاره به شکل معناداری بهبود یافته است. آینده بازار، بیش از هر چیز به سیاستهای اقتصادی و شرایط کلان بستگی دارد.
