به گزارش اکوایران، خواست تغییر در ایران نمی‌تواند از این واضح‌تر باشد. در انتخابات ریاست‌جمهوری اخیر کشور، ۱۶.۴ میلیون ایرانی به مسعود پزشکیان اصلاح‌طلب که خواهان گفت‌وگو با غرب و آزادی پوشش زنان است، رأی دادند. فقط ۱۳.۵ ایرانی از سعید جلیلی تندرو که طرفدار رویارویی با «دشمنان» غربی و اجرای قوانین سختگیرانه حمایت کردند. حتی به نظر می‌رسید وفاداران ایدئولوژیک نیز در مورد جلیلی تردید داشتند. او ۸ میلیون رأی کمتر از دو نامزد هم‌خط خود در انتخابات ۲۰۲۱ به دست آورد.

به نوشته اکونومیست، پزشکیان در مناظره‌های تند تلویزیونی خواستار مذاکره با آمریکا شد تا بلکه تحریم‌ها کاهش یافته و ایران از «قفس» نجات یابد. جلیلی در پاسخ گفت: «ایران قفس نیست» و اصرار داشت پرتاب موشک‌های ایران و نیروهای مقاومت به سوی اسرائیل ثابت می‌کند که کشور آزاد است. دیدگاه‌های متضاد آن‌ها بحث‌های شدیدی را در مورد عدم مشارکت در انتخابات جمهوری اسلامی یا رأی به توقف  تشدید تنش با غرب و آن‌چه «موج طالبانیسم» خوانده شد، برانگیخت. نهایتاً به نظر می‌رسد ایرانی‌ها هر دو را انجام دادند. آن‌ها به تعداد کافی رأی دادند تا یک اصلاح‌طلب را پیروز شود. اما همچنین با حضور اندک و کمتر از ۵۰ درصدی، این پیام را ارسال کردند که اعتمادشان هم چنان مخدوش است.

میزان نارضایتی عمومی به دلیل ضعف اقتصادی  تشدید شده است. اگرچه او تا حد زیادی نهادهای قدرت هم‌چنان با تندروها هم‌سویی دارد، اما به نظر می‌رسد که برخی آن‌ها هم متوجه شده‌اند که این سیاست‌ها کشور را به بن‌بست می‌کشاند و اجتناب از رویکرد تندروها می‌تواند برخی از حمایت از دست رفته مردم را بازگرداند.

توانایی حاکمیت در ترمیم مشروعیت مردمی تا حد زیادی به این بستگی دارد که چقدر فضای مانور در اختیار پزشکیان قرار می‌دهد. با پیش‌بینی پیروزی او، زنان و مردان با لباس‌هایی بر خلاف قوانین پوشش کشور، در خیابان‌ها ازدحام کردند. این نتیجه به عنوان یک پیروزی برای جنبش حقوق مدنی تلقی شد. هواداران پزشکیان انتظار دارند که او زنانی از جمله آذر منصوری، سخنگوی خود و یک زندانی سیاسی سابق را در مناصب ارشد دولت منصوب کند.

مسعود پزشکیان انتخابات ریاست جمهوری ۱۴۰۳

اما اگر محافظه‌کاران گشت‌های ارشاد را به خیابان‌ها برگردانند، او کار چندانی نمی‌تواند از پیش ببرد. او برای دفاع از خود در برابر محافظه‌کارانی که اکثر اهرم‌های قدرت ایران از جمله نیروهای مسلح و امنیتی، رسانه‌های دولتی، روحانیت، قوه قضائیه و مجلس را کنترل می‌کنند، مبارزه خواهد کرد. آن‌ها سیاستمداران بزرگ‌تری نسبت به پزشکیان را شکست داده‌اند.

او که از تبار آذری و کرد استان‌های شمال غربی ایران است، آخرین‌بار در دو دهه پیش به عنوان وزیر بهداشت دولت خاتمی خدمت کرد و از آن زمان تاکنون، نماینده مجلس بوده است. اگر پزشکیان بین جریان تندرو و حامیان تحت فشار قرار بگیرد، شاید مجبور شود که دومی را رها کند.

انتخاب پزشکیان به اقتصاد ایران که از کاهش ارزش پول این کشور در برابر دلار رنج می‌برد، تنفسی داده است. اما تبدیل مهلت پیش‌آمده به بهبودی مستلزم کاهش تحریم‌هاست که تنها از طریق بهبود روابط با آمریکا امکان‌پذیر است و این امر مستلزم آن بوده که ایران نیروهای مقاومت را از جنگ با آمریکا و متحدانش از جمله اسرائیل در غزه، لبنان، عراق و خطوط کشتیرانی دریای سرخ و اقیانوس هند خارج کند و بیش از همه، نیاز به جلوگیری از جنگی منطقه‌ای دارد. اما نهادهای دیگری مسئول اداره محور مقاومت است، نه پزشکیان. در بهترین حالت، رئیس‌جمهور جدید می‌تواند به مقامات تصمیم‌گیرنده کمک کند تا در صورت انتخاب تنش‌زدایی، چهره دوستانه‌تری به غرب نشان دهند.

مسعود پزشکیان

پزشکیان همچنین گفته که امیدوار است با احیای برجام، تحریم‌ها را کاهش دهد. او حامیان برجسته یک توافق جدید با غرب را نیز به سمت خود جذب کرده است. در هفته‌های اخیر، محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه سابق و مذاکره‌کننده ارشد ایران به عنوان مدیر ستاد انتخاباتی پزشکیان فعالیت کرد. اما با احتمال بازگشت ترامپ به کاخ سفید و مخالفت او با هرگونه توافق تحت یک دولت دموکرات، احتمالاً آن‌ها از مذاکره با کابینه در حال خروج بایدن اجتناب خواهند کرد.

پزشکیان با اهرم‌های کمی که در اختیار دارد، برای برآورده‌کردن انتظارات مردم تلاش خواهد کرد. کشمکش ادامه‌دار بین حاکمیت و مردم زمامداریش را تضعیف می‌کند. با این حال، او دارای نیروی ذخیره است. ایرانی‌ها حاضر شده‌اند تا به پزشکیان فرصت بدهد. پس برای راضی نگه داشتن آن‌ها، سیستم تقریباً به همان اندازه که رئیس‌جمهور به او نیاز دارد، به او نیاز خواهد داشت. یکی مزرعه‌داران حومه تهران که به پزشکیان رأی داد، می‌گوید: «اگر او نتواند قفس ایران را باز کند، روزنه کوچک امید برای همیشه بسته خواهد شد».