به گزارش اکوایران، با گذشت بیش از یکسال از آغاز به کار دولت چهاردهم و طرح شعار «وفاق ملی» از سوی مسعود پزشکیان، حالا میتوان با نگاهی تحلیلیتر به کارنامه این پروژه نگریست. «وفاق» نه صرفاً یک شعار تبلیغاتی، که تلاشی برای عبور از دوقطبیها و احیای گفتوگو در ساختار سیاسی کشور بود. اما آیا این هدف محقق شد؟
دولت پزشکیان از همان ابتدا کوشید با چهرههای متنوع و فراجناحی کابینهای همگرا شکل دهد؛ از حضور زنان و اقلیتها تا استفاده از افراد خوشنام دو جناح. این اقدام بهظاهر نشانهای روشن از اراده برای تحقق «دیگرپذیری» بود. با این حال، این رویکرد خیلی زود با ترکهایی مواجه شد؛ از استیضاحها تا استعفاها، از ظریف تا همتی و از واگرایی در کابینه تا فاصله گرفتن مجلس از دولت.
در گفتوگوهایی که این هفته منتشر شد، چهرههایی سیاسی با نگاهی متفاوت اما همراستا بر یک نکته مهم تأکید کردند: «وفاق ملی» بدون صداقت، دیگرپذیری و تعامل دوطرفه به نتیجه نمیرسد.
اکوایران در این خصوص با برخی از کارشناسان و فعالان سیاسی گفتوگو کرده است که هر یک از منظری متفاوت به ضرورتها، چالشها و اولویتهای این مسیر پرداختهاند. در ادامه این گزارش مروری داریم بر دیدگاههای این صاحبنظران.
تحقق وفاق ملی بدون دیگرپذیری ممکن نیست
محمد عطریانفر، فعال سیاسی و عضو شورای مرکزی حزب کارگزاران سازندگی ایران با اشاره به موضوع جدایی برخی چهرههای شاخص از دولت همچون محمدجواد ظریف و علی طیبنیا پرداخت، گفت: این عزیزان شخصیتهای حرفهای و باتجربهای در حوزههای خود هستند. اما این عارضه ذهنی که پیشتر به آن اشاره کردم در مورد همه ما – از منِ کمترین تا این بزرگان – وجود دارد. ما ابتدا باید یک منطق مشترک را در میان خود نهادینه کنیم که لازمهاش به رسمیت شناختن دیگری است.
عطریانفر افزود: برای تحقق کامل شعار دولت، باید نقطه کانونیای تعریف شود؛ رئیسجمهوری به عنوان مرجع اجرایی کشور در مرکز این حلقه قرار دارد و سایر نیروها باید در پیرامون او – با سطوح مختلف نزدیکی یا دوری – سامان یابند. اگر این حلقهها از درون همسو نشوند امکان پیوند با حلقههای دورتر یعنی منتقدان یا مخالفان نیز فراهم نمیشود.
برخی از اعضای دولت به رئیسجمهوری وفادار نیستند
غلامعلی جعفرزاده ایمنآبادی، فعال سیاسی و نماینده ادوار مجلس با انتقاد از برخی انتصابات صورت گرفته در دولت گفت: متأسفانه بخش قابلتوجهی از ناکامیهای دولت در مجلس ناشی از حضور افرادی است که پیشتر در دولت قبل نقش داشتهاند. این افراد نه در انتخابات از رئیسجمهوری حمایت کردهاند، نه اکنون وفادار او هستند؛ اما در کابینه حضور دارند. به همین دلیل طبیعی است که در برخی موارد نه از سوی پزشکان حمایت شدهاند و نه رأی خواهند آورد.
جعفرزاده با ابراز نگرانی از آینده مشارکت سیاسی مردم تأکید کرد: مردم ناراحت و نگراناند. اگر همین روند ادامه یابد، احتمال مشارکت آنها در انتخابات بعدی بهشدت کاهش خواهد یافت.
شعار وفاق ملی ترک برداشت
محمدتقی فاضل میبدی، عضو مجمع مدرسین و محققین حوزه علمیه قم میبدی با انتقاد از برخی تصمیمات اخیر دولت، بهویژه ارائه لایحه مقابله با انتشار محتوای خبری خلاف واقع به مجلس، تصریح کرد: به نظر من این لایحه با شعارهای پزشکیان در تناقض است. به خصوص در این زمان دولت نباید چنین لایحهای میداد. اگر در داخل کشور جلوی آزادی بیان را بگیرید، اختناق بهوجود میآید و دیگر وفاقی شکل نمیگیرد. این یعنی حاکمیت یک گروه خاص و حذف دیگران.
وفاق در فضای تکصدایی شکل نمیگیرد
محمدعلی ابطحی، رئیس دفتر رئیسجمهوری دولت اصلاحات گفت: پزشکیان وفاق ملی را صادقانه مطرح کرد؛ اما بسیاری از رقبای او وفاق ملی را عملیاتی و مورد قبول قرار ندادند. به همین دلیل وفاق ملی یکطرفه شکل گرفت که طبیعتاً وفاق یکطرفه معنا ندارد.
او همچنین به کارت زرد به وزیر فرهنگ و ارشاد نیز اشاره کرد و گفت: بهنظر من، در این گیر و داری که هم در داخل و هم با سیاست خارجی کشور درگیر هستیم، این موضوع ضربهای به وفاق ملی است.وفاق ترک خورد؟
آینده وفاق؟
شاید امروز بتوان گفت که پزشکیان در مسیر وفاق، بیش از آنکه با بحران نیت مواجه باشد با بحران زمینه و همراهی روبهرو شده است. حال پرسش اینجاست: آیا دولت چهاردهم خواهد توانست این پروژه نیمهکاره را بازتعریف کند و با ترمیم درون، پیوندهای بیرونی را بازیابد؟ یا باید پذیرفت که «وفاق» در ساختار سیاسی امروز ایران، همچنان رؤیایی دور از دسترس باقی خواهد ماند؟
