به گزارش اکوایران، رئیسجمهور چین، شی جینپینگ، برای اداره جمعیت یکمیلیاردوچهارصدمیلیونی این کشور به انبوهی از مقامات محلی متکی است. اعتراضی کمسابقه بر سر حملۀ بیرحمانه به یک دختر نوجوان، نگرانیها دربارۀ اعتبار این مقامات را برانگیخته است.
اعتراضی کمسابقه
به نوشته بلومبرگ، هفتۀ گذشته، صدها نفر شبانه در شهر «جیانگیو» در استان سیچوآن واقع در جنوبغرب چین به خیابانها آمدند و مقامها را به نرمش بیش از حد در قبال مهاجمان متهم کردند. ظرف چند ساعت، ویدئوهایی از درگیری ساکنان با پلیس مجهز به باتوم شبکههای اجتماعی چین را پر کرد؛ این ویدئوها به صدر فهرست موضوعات داغ ویبو رسید و در گروههای خصوصی ویچت دستبهدست شد، تا اینکه سانسورچیان دولتی وارد عمل شدند.
هرچند اعتراضها در چین بر سر مسائلی چون املاک یا اختلافات شغلی امری رایج است، ناآرامی سیچوآن به دلیل تمرکز بر بیعدالتی اجتماعی متمایز بود. بحثهای آنلاین بر اتهام سوءاستفاده از قدرت متمرکز شد و برخی کاربران حدس زدند که مهاجمان ارتباطاتی رسمی دارند ــموضوعی که بعداً از سوی مقامات تکذیب شد. رسانههای محلی گزارش دادند مادر قربانی ناشنواست و همین بر حس نابرابری افزود.
خشم در جیانگیو تنها چند هفته پس از دو رسوایی بهداشتی در دو شهر چینی که بیش از ۱،۶۰۰ کیلومتر از هم فاصله داشتند شکل گرفت؛ هر دو مورد نیز موجی از خشم سراسری را علیه تخلفات احتمالی مقامات برانگیخت.
باید حقیقت را از میان واقعیتها بیرون بکشیم
هانژانگ لیو، استاد دانشکدۀ علوم سیاسی دانشگاه ایالتی فلوریدا، گفت «مردم عادی باور چندانی به اعمال بیطرفانۀ قانون در جامعه ندارند. این مسئله شاید باعث مقاومت بیشتر در برابر سیاستهای نامحبوب شود».
دفتر اطلاعرسانی شورای کشور چین به درخواست برای اظهارنظر پاسخ نداد. شی اوایل امسال وعده داد که به مجازات مقامات محلی خطاکار ادامه خواهد داد. او گفته بود: «باید حقیقت را از میان واقعیتها بیرون بکشیم، از بیعدالتی و نرمش بپرهیزیم، مسائل جزئی را زود حل کنیم و نگذاریم به بحران بدل شوند».
حفظ ثبات اجتماعی از اولویتهای حزب کمونیست است که با دقت دگراندیشی را در اینترنت سانسورشدۀ کشور زیر نظر دارد. همزمان با افزایش فراخوانهای شی برای وحدت ملی در مواجهه با جنگ تعرفهای دونالد ترامپ، رئیسجمهور آمریکا، پکن امسال هزینههای رفاهی را به بالاترین سطح در دو دهۀ اخیر رسانده تا هم نگرانیهای اقتصادی مردم را کاهش دهد و هم مصرف داخلی را تحریک کند.
بیاعتمادی عمیقتر
گرچه نشانهای مبنی بر آسیب زدن این رویدادها به اقتدار پکن وجود ندارد، ممکن است توان مقامات محلی را برای اجرای سیاستها تضعیف کند. رهبران استانی که پیشتر بهخاطر اعمال قرنطینههای سختگیرانۀ «کووید صفر» ــکه سرانجام پس از اعتراضهای خیابانی پایان یافتــ با کسری اعتماد عمومی روبهرو شدهاند، اکنون با بحران بدهی و رکود چندسالۀ بازار مسکن نیز دستوپنجه نرم میکنند، وضعیتی که توان آنها برای هزینهکرد به سود زندگی مردم را محدود کرده است.
در هر سه ماجرای اخیر، مقامات محلی ابتدا بیانیههایی منتشر کردند که نگرانیهای گسترده را رد میکرد، با این هدف که افکار عمومی را آرام کنند؛ رویکردی که به گفتۀ ژووران لی، پژوهشگر سیاست داخلی چین در دانشگاه جانز هاپکینز، بیاعتمادی عمیقتری ایجاد کرد. او گفت: «مقامهای محلی از شفافیت و حل مشکل میترسند، چون فکر میکنند این کار افکار عمومی منفی را تقویت کرده و به سقوطشان میانجامد» و اشاره کرد که مقامات را بر اساس تواناییشان برای جلوگیری از چنین اعتراضاتی مورد ارزیابی قرار میدهند. او افزود: «تا زمانی که این منطق تغییر نکند، پنهانکاری همچنان رویۀ معمول دولتهای محلی خواهد ماند و شفافیت و حکمرانی خوب شکل نخواهد گرفت».
جرقهای برای خشم سراسری
سرعتی که با آن ماجرای جیانگیو به جرقهای برای خشم سراسری بدل شد، نشاندهندۀ خطرات این رویکرد است. این جنجال شامگاه دوم اوت آغاز شد، زمانی که ویدئوی حملۀ ماه ژوئیه منتشر شد. سه دختر نوجوان، قربانی ۱۴ ساله را به ساختمانی متروکه بردند و بنا به بیانیۀ پلیس به او لگد و سیلی زدند و مورد آزار کلامی قرارش دادند. در ویدئو یکی از مهاجمان به بازداشت توسط پلیس اشاره کرده و با لحنی افتخارآمیز میگوید: «بیش از ده بار بازداشت شدم ــ20 دقیقه نشده آزادم».
خشم عمومی سریع فوران کرد و فشار بر مقامات برای مجازات مهاجمان بالا گرفت. وقتی ادارۀ امنیت عمومی جیانگیو با بیش از یک روز تأخیر واکنش نشان داد ــتأخیری که بسیاری آن را غیرقابلقبول دانستندــ آتش خشم شعلهورتر شد. پلیس جراحتهای قربانی را «خفیف» توصیف کرد و با استناد به قانون مجازات نوجوانان چین، دستور داد دو مهاجم ۱۴ و ۱۵ ساله تحت آموزش اصلاحی قرار گیرند.
از همینجا، بحثهای آنلاین به اعتراض خیابانی کشیده شد. ساعاتی پس از بیانیه رسمی، چند ده نفر از معترضان ساختمان دولتی جیانگیو را محاصره کردند. در یکی از ویدئوها، یک شهروند تلفن خود را به پلیس نشان میدهد و فریاد میزند: «واقعاً فکر میکنید این جراحت خفیفه؟» در ویدئوی دیگری، شهروندی میپرسد: «شما هم بچه دارید؟ اگر با آنها اینطور رفتار کنند چه میکنید؟»
تا شب، جمعیت به صدها نفر رسید و پلیس با باتوم به آنها یورش برد و بر اساس یک ویدیو، دستکم چند نفر را بازداشت کرد. خبرگزاری بلومبرگ محل این اعتراضها را در چهار ویدئوی متفاوت تأیید کرده است.
بیعدالتی و سرکوب
مانیا کوتسه، سردبیر وبسایت «در ویبو چه خبر» که شبکههای اجتماعی چین را رصد میکند، گفت شهروندان چین به دلیل شیوۀ حکمرانی از بالا به پایین حزب حاکم، از دولت انتظار مداخلۀ جدی دارند. او گفت: مردم معتقدند «اگر چنین مسئولیتی را برعهده میگیرید، باید نهایت تلاش را برای حمایت از آسیبپذیرترینها بکنید. اگر مسئولیتپذیر نباشید، اوضاع خیلی سریع از کنترل خارج میشود.»
این موضوع در استان گانسو در شمالغرب چین بهخوبی دیده شد؛ ماه گذشته مشخص شد بیش از ۲۰۰ کودک مهدکودک غذای حاوی رنگدانۀ صنعتی خوردهاند. والدین با دیدن علائم، فرزندانشان را برای آزمایش خون فرستادند و مشخص شد دچار مسمومیت با سرب شدهاند. مقامات محلی طبق گزارش دولتی، ابتدا با دستکاری برخی نتایج تلاش کردند رسوایی را پنهان کنند؛ گزارشی که تنها پس از اعتراض گستردۀ آنلاین منتشر شد.
در «هانگژو» در شرق چین، ماه گذشته شهروندان ویدئوهایی از جاری شدن مایعی قهوهای از شیرهای آب حمام خود منتشر کردند. شایعات آلودگی فاضلاب در فضای مجازی پیچید، اما شرکت دولتی آب حدود ۱۲ ساعت سکوت کرد ــتأخیری که مردم دولت را بهخاطر آن سرزنش کردند. یکی از شهروندان نوشت: «فقط میخواهم مقامات جلوی چشمم همین آب را بنوشند». این جمله بازتاب بیاعتمادی گستردهای بود که حتی پس از بازگشت رنگ آب به حالت عادی، همچنان ادامه داشت.
گرچه این حوادث ممکن است برای پکن ناخوشایند باشد، اما حتی در اوج بحران جیانگیو، خشم مردم متوجه مقامات مرکزی نبود. معترضان در مواجهه با پلیس، سرود ملی چین را خواندند و به دولت مرکزی متوسل شدند، نه اینکه نظام را به چالش بکشند.
دیانا فو، دانشیار علوم سیاسی در مدرسۀ امور جهانی و سیاست عمومی مانک دانشگاه تورنتو، گفت: «مقامات محلی هدف اصلیاند، نه فقط به این دلیل که در ابتدا کوتاهی کردهاند، بلکه چون سرکوب معترضان را نیز بیعدالتی بیشتری میبینند که صدای مردم عادی را سانسور میکنند.»
یک هفته پس از اعتراضات جیانگیو، همان الگوی کنترل اطلاعات همچنان پابرجا بود و بحثهای آنلاین دربارۀ این ناآرامیهای سهشنبۀ گذشته در دسترس نبود.
جستوجو در پلتفرم اجتماعی شیائوهونگشو برای نام این شهر، فقط نتایج پیش از ۲۰ ژوئیه را نشان میداد، گویی زمان در لحظۀ وقوع خشونت متوقف شده است.
