آغاز یک پایان؛ چرا تصرف حما برای شورشیان این قدر حیاتی بود؟

به گزارش اکوایران، نیروهای مخالف بشار اسد در سوریه روز پنج‌شنبه در عرض چند ساعت شهر استراتژیک حما را تصرف کردند. جنگجویان گروه تحریر الشام، این حمله را رهبری و به سرعت وارد شهر شدند. در مقابل نیروهای دولتی به سرعت عقب‌نشینی کردند.

به نظر می‌رسید ساکنان از آزادی شهرشان از چنگ بشار اسد، رئیس‌جمهور سوریه، استقبال می‌کنند. یکی از جنگجویان تحریر الشام که نخواست نامش فاش شود، پس از ورود به حما به الجزیره گفت: «شکر خدا که شهر حما را آزاد کردیم و حالا در حال تأمین امنیت آن هستیم. به برکت خدا، به زودی وارد شهر حمص خواهیم شد».

تحلیلگران و ناظران بر این باورند که نیروهای مخالف دولت ممکن است بیشتر کشور را تصرف کنند، اما می‌گویند که حما اهمیت خاصی برای مخالفان سوری دارد.

چرا حما این‌قدر در سوریه اهمیت دارد؟

این شهر یکی از وحشتناک‌ترین سرکوب‌ها در تاریخ سوریه را شاهد بوده است. در سال 1982، پدر بشار اسد، حافظ اسد، که آن زمان رئیس‌جمهور بود، دستور قتل اعضای اخوان المسلمین را که در حال اشغال شهر بودند، صادر کرد.

افراد هدف‌قرار گرفته بخشی از یک حرکت بودند که تلاش می‌کردند خانواده اسد را از قدرت برکنار کنند و پس از حمله به نیروهای ارتش، شهر را تصرف کرده بودند.

بر اساس گزارشی از شورای اروپایی روابط خارجی، یک اندیشکده مستقر در بریتانیا، آن‌ها افسران عالی‌رتبه و رهبران دولتی را کشتند و خانه‌های آن‌ها را غارت کردند.

عملیات گروه با حمایت گسترده‌ای مواجه شد و یک قیام در شهر علیه دولت را به راه انداخت. دولت با بمباران حما به مدت چند روز پاسخ داد و سپس نیروهای سوری برای سرکوب قیام وارد شهر شدند.

در هفته‌های بعد، نیروهای سوری محاصره‌ای بر شهر تحمیل کردند و خانه به خانه به دنبال هر مرد جوانی که فکر می‌کردند با مخالفان همکاری می‌کند، رفتند. طبق گزارش سازمان عفو بین‌الملل، بین 10,000 تا 40,000 نفر در حما کشته شدند..

پادشاهی سکوت

روبن یاسین کساب، کارشناس سوریه و نویسنده کتاب «کشور سوخته: سوری‌ها در انقلاب و جنگ» به الجزیره گفت: «ترس مردم از دستگیری‌ها و اعدام‌های دسته‌جمعی بود که وحشت به پا کرده بود.»

این فاجعه باعث شد سوریه به «پادشاهی سکوت» تبدیل شود. اعتراضات سال 2011 آن پادشاهی سکوت را در یک لحظه شکست.

ساکنان حما در اعتراض به حکومت بشار اسد با آواز «یالا ارحل یا بشار» (برو، بشار!) به خیابان‌ها ریختند و جمعیت به بیش از 500,000 نفر رسید.

حما در 2011 

در سال 2011 در سراسر سوریه، از جمله حما، نیروهای دولتی به شدت اعتراضات را سرکوب کردند.

برای بیش از یک دهه، گزارش‌ها مدعی بودند حکومت در سراسر سوریه از بمباران‌های بشکه‌ای استفاده کرد و فعالان و مخالفان را دستگیر و شکنجه می‌کرد.

دولت سوریه اغلب به گروه‌های مسلح علوی و شیعه، هم از داخل سوریه و هم از سایر نقاط منطقه، برای سرکوب معترضان تکیه می‌کرد. 

یاسین کساب گفت بسیاری معتقدند که سد ترس پس از آنکه گروه‌های مخالف دولت طی چند روز حلب و سپس حما را تصرف کردند، برای بار دوم شکسته شده است. در حما، صحنه‌هایی از آزاد شدن زندانیان عقیدتی از زندان مرکزی باعث شد که سوری‌ها جشن بگیرند. در این شهر، ساکنان مجسمه حافظ اسد را پایین کشیدند. 

یاسین کساب گفت: «فکر می‌کردم حما جایی است که دولت و طرفدارانش جدی‌ترین مقاومت را نشان خواهند داد. اما توانایی آن را نداشتند». او افزود: «بعد از آزادسازی حما، با خودم گفتم: انقلاب سوریه دوباره زنده شده است.»

آغاز یک پایان؛ آیا حما از نظر استراتژیک مهم است؟

بله، بسیار مهم است.

تصرف حما به گروه‌های مخالف این امکان را می‌دهد که به سمت جنوب جاده M5 از حلب به دمشق حرکت کنند و به سوی حمص پیش بروند. اگر حمص نیز تصرف شود، می‌تواند موجب شکاف در پایگاه‌های رژیم شود.

گزارش‌ها نشان می‌دهند که مخالفان به حومه شهر حمص رسیده‌اند و هزاران نفر از ساکنان شهر فرار کرده‌اند.

حمص جمعیت بیشتری از علوی‌ها نسبت به حما دارد، اما گزارش‌ها حاکی از آن است که تحریر الشام تضمین‌هایی داده که اقلیت‌ها در سوریه آسیبی نخواهند دید.

این شهر در واقع دروازه‌ای به سوی پایتخت سوریه، دمشق، و همچنین به سوی استان‌های ساحلی طرطوس و لاذقیه است، که قلب‌های علوی‌ها به شمار می‌روند و پایگاه‌های نیروی دریایی و هوایی روسیه در آنجا واقع شده‌اند.

همانطور که یاسین کساب گفت اگر حمص به دست مخالفان بیفتد، احتمالاً جنگجویان مخالف به سمت دمشق پیش خواهند رفت. او به الجزیره گفت: «من فکر می‌کنم اگر حمص سقوط کند، آن وقت این آغاز پایان رژیم اسد خواهد بود.»