۳ اختلاف اصلی و یک مانع جدید در مسیر احیای برجام

به گزارش اکوایران، روزنامه وال‌استریت‌ژورنال در گزارشی به قلم لارنس نورمن از تشدید اختلافات ایالات متحده و ایران بر سر موضوعات کلیدی هسته‌ای، با نزدیک شدن به آنچه  «ضرب‌الأجل توافق» خواند خبر داد و نوشت: دیپلمات ها نگرانند که بحران اوکراین می تواند اهرم فشار تهران را در مذاکرات برای بازگرداندن پیمان 2015 تقویت کند.

تشدید اختلافات و احتمال شکست مذاکرات وین

خبرنگار وال‌استریت‌ژورنال از وین گزارش داد: مقامات ایران و ایالات متحده وارد یک هفته مبهم مذاکرات برای بازگرداندن توافق هسته ای 2015 می شوند، در حالی که علاوه بر اختلافات قابل توجه بر سر چندین موضوع کلیدی حل نشده باقی مانده است، نگرانی‌های جدیدی مبنی بر اینکه حمله روسیه به اوکراین می تواند مذاکرات را پیچیده کند.

دیپلمات‌ها گفتند، علی باقری کنی، مذاکره‌کننده ارشد ایران، صبح دوشنبه با مواضعی وارد وین شد که می‌توان درباره دشواری تعامل با همتایان غربی‌‌اش مطمئن بود.

با ادامه گسترش فعالیت‌های هسته‌ای ایران، دیپلمات‌های غربی هشدار داده‌اند که در صورت عدم حصول توافق در این هفته، مذاکرات ممکن است شکست بخورد.

این هفته مشخص می‌شود، یا توافق داریم یا نه

یک مقام ارشد وزارت خارجه ایالات متحده روز جمعه گفت که چند روز باقی مانده است تا اختلافات باقی مانده پایان یابد.

یک مقام یکی از کشورهای اروپایی در این مذاکرات روز دوشنبه گفت: «تصمیمات نهایی باید این هفته گرفته شود، یا توافق داریم یا نداریم. شرایط بحران بین‌المللی کنونی به معنای بسته شدن پنجره فرصت است.»

حسین امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه ایران روز شنبه در توییتر نوشت: خطوط قرمز ما برای طرف‌های غربی روشن شده است. اگر اراده واقعی نشان دهند، آماده‌ایم تا فوراً یک معامله خوب را منعقد کنیم.»

۳+۱ اختلاف اصلی

مقامات آمریکایی و ایرانی می گویند که این اختلافات شامل دامنه کاهش تحریم های آمریکا، ادامه درخواست های ایران مبنی بر ارائه تضمین های قوی تر از سوی آمریکا برای عدم خروج مجدد از توافق و تلاش ایالات متحده برای اطمینان از انجام مبادله زندانیان در کنار بازگرداندن توافق هسته ای است.

این روزنامه مدعی است، مسئله دیگر و شاید سخت ترین مورد که اخیراً عنوان یک مانع ظاهر شده، تلاش ایران برای مختومه کردن تحقیقات آژانس بین المللی انرژی اتمی در مورد مواد هسته‌ای [ادعایی] یافت شده در ایران است. 

تهران معتقد است غرب از این موضوع، به عنوان بهانه‌ای برای اعمال اهرم فشار بر ایران از طریق تلاش تهدید به صدور قطعنامه شورای حکام آژانس علیه ایران، سوء استفاده می‌کند.

موضوع مشابهی در سال 2015 قبل از اینکه ایالات متحده، ایران و دیگر قدرت های جهانی به توافقی دست یابند، مطرح شد. این پیمان محدودیت زمانی برای تحقیقات آژانس درباره فعالیت‌های هسته‌ای گذشته ایران در نظر گرفت. و این تحقیقات در دسامبر 2015 به پایان رسید که با واکنش منتقدان توافق سال 2015 مواجه شد.

به ادعای این گزارش، کشف مواد هسته‌ای ادعایی در سال 2019 موضوع را دوباره باز کرد. ایران [با توجه به خروج یکجانبه آمریکا از توافق] به سؤالات آژانس در مورد این مواد، از جمله اینکه از کجا آمده و چرا آنجا بوده، پاسخی نداده است. ایران سیگنال داده است که خواستار محدودیت دیگری در زمان تحقیقات است، اما برخی از مقامات غربی آن را غیرقابل قبول خواندند.

واشنگتن از سوی متحدان اروپایی و اسرائیل تحت فشار است تا در این موضوع سازش نکنند.

جنگ اوکراین، اهرم ایران را تقویت می‌کند

در میان دیپلمات‌ها نگرانی‌هایی وجود دارد که اختلاف نظر اروپا، واشنگتن و مسکو بر سر حمله روسیه به اوکراین می‌تواند اتحاد بین قدرت‌های مذاکره‌کننده با ایران را تضعیف کند. در کنار فرانسه، بریتانیا، آلمان و چین، روسیه نیز در مذاکرات شرکت می کند و با چین نقش مهمی در سوق دادن ایران به سوی توافق ایفا کرده است.

دیپلمات‌های غربی همچنین نگران هستند که تهران موضع خود را در یک لحظه حساس سخت‌تر کند.

بحران اوکراین قیمت نفت را برای اولین بار در هشت سال گذشته به بالای 100 دلار در هر بشکه رسانده است و فشار سیاسی بر رئیس جمهور بایدن را انباشته کرده است. یک توافق هسته ای در نهایت می تواند منجر به بازگشت بیش از یک میلیون بشکه نفت ایران به بازارهای جهانی شود و به طور بالقوه قیمت ها را کاهش دهد.

هنری روم، تحلیلگر خاورمیانه و متخصص ایران در گروه اوراسیا، یک شرکت مشاوره ریسک سیاسی، گفت: «جنگ احتمالاً به ایران دست قوی‌تری در مذاکرات می‌دهد و این خطر را افزایش می‌دهد که تهران بیش از حد از آن استفاده کند».

روز دوشنبه، مقامات روسیه نگرانی‌ها در مورد نسبت بحران اوکراین را که مذاکرات هسته‌ای را کم اهمیت جلوه دادند و میخائیل اولیانوف، مذاکره‌کننده ارشد مسکو، گفت این وضعیت "هیچ ارتباطی با مذاکرات وین ندارد".

توافق هسته‌ای سال 2015 در پس‌زمینه الحاق کریمه به روسیه انجام شد که باعث شد غرب تحریم‌های قابل توجهی را علیه این کشور اعمال کند.