قوام‌السلطنه هر چند عمر کوتاهی در عرصه سیاست داشت، اما همین دوران هم از او به عنوان یک «بالانسر سیاسی» ساخت.

سیاستمداری که دیپلمات هم شد تا در عرصه دیپلماسی کشور را از چالش‌های پس از خروج شوروی‌ها از ایران نجات داد.

اگر قوام نبود، شاید هیچ گاه ایران تجربه سیاست موازنه‌سازی میان انگلیس و روسیه با اهرم آمریکا را به چشم نمی‌دید و احتمالا زیر پای پوتین‌های اجنبی‌های قزاق تا سالیان سال در درد و محنت بود.

پس از پایان جنگ جهانی دوم، انگلیس و آمریکا به پیمان خود وفا کرده و بی هیچ تعهد الزام‌آوری از ایران خارج شدند؛

 ولی شوروی نیرو‌های خود را در شمال غرب ایران نگه داشت. در واقع شوروی در جریان جنگ جهانی دوم از هیچ نقطه‌ای عقب‌نشینی نکرد، مگر این که در آنجا یک دولت کمونیستی هم پیمان با خود تأسیس کند.

قوام هم در نطق معروف دولتش در ۲۸ بهمن ۱۳۲۴، با تاکید بر حل مشکلات خارجی و استقرار امنیت و رفع اضطراب مردم گفت که به مسکو سفر خواهد کرد.

قوام راهی مسکو شد و و در دریدار با استالین او را چنین فریب داد که در ازای خروج نیرو‌های ارتش سرخ از آذربایجان امتیاز نفت شمال را به شوروی خواهد داد.

قوام بلافاصله بعد از رسیدن به تهران دو روش کاملا متضاد را در سیاست خارجی علیه روس‌ها به کار گرفت: ابتدا  سیاستمداران طرفدار انگلیس را دستگیر کرد و سپس طرح شکایت ایران از روس‌ها را تسلیم سازمان ملل کرد.

همچنین قوام با اعزام ارتش به آذربایجان برای جلوگیری از انتخابات، زمام امور را به دست گرفت و با درایت توانست بحران آذربایجان را حل کند.

سرانجام تهدید‌های احمد قوام نتیجه داد و و ارتش سرخ در اواخر اردیبهشت ۱۳۲۵ شمال ایران را تخلیه کرد.

 خروج نیرو‌های ارتش سرخ، موفقیتی بزرگ برای قوام به حساب می‌آمد.

 آن هم در هنگامه‌ای که نیرو‌های نظامی شوروی بیش از نیمی از اروپا را به اشغال خود درآورده و در حال برنامه‌ریزی درازمدت برای حضور در کشور‌های بلوک شرق بودند.